Kelepir fiyatlara dikkat fatura sonradan çıkacak

Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik operasyonunun ardından buğday fiyatlarının yüzde 22, mısır fiyatlarının yüzde 7 arttığı bildirildi. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), küresel gıda fiyatlarının bitkisel yağlar ve süt ürünleri öncülüğünde şubatta tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştığını açıkladı. FAO Gıda Fiyat Endeksi, şubatta ocak ayına kıyasla yüzde 3.9 artarak ortalama 140.7 oldu. Artış oranı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 24.1 olarak hesaplandı.
Ayçiçek yağının ham maddesi olan yağlı tohumlarda Ukrayna ve Rusya'nın kritik tedarikçiler olması nedeniyle bu ürünlerin fiyatlarında da hızlı artışlar olurken, Avrupa'nın bazı bölgelerinde ise ayçiçek yağına kişi başı alım sınırı geldi. Tıpkı bir iki ay önce ülkemizde de olduğu gibi. Buğday fiyatı son 14 yılın zirvesine çıkınca ekmek, bisküvi ve makarna gibi tahıl ağırlıklı ürünlere bütün Avrupa'da zam gelmesi bekleniyor.

MEYVE SEBZE UCUZLADI MI?

Türkiye'de kuzey komşularımıza tedarik tıkanınca sebze meyve fiyatlarının yüzde 50 aşağı geldiği öne sürüldü. Konuştuğumuz mahalle bakkal ve manavları ise henüz kendilerine yansıyan bir durumun olmadığını belirttiler. Bunun üzerine güncel verileri inceledik. Antalya merkez halinde domatesin kilogramı 2.5 ile 8 TL arasında değişiyor. İstanbul halinde ise fiyat 8 ile 12 TL. Portakalın fiyatı ise Antalya halinde 1.5-4 TL iken İstanbul'da halde 3-5 TL. Bunlar cuma günü itibarıyla hallerde oluşan fiyatlar. Domates ve portakal çeşitlerine göre çok daha yüksek fiyatlar söz konusu biz en düşük fiyatları temel aldık. Ukrayna operasyonu başlamadan önceki fiyatların duruma baktığımızda domatesin kilosu Antalya merkez halinde 2.5-12 TL, portakalın kilosu 1.5-4 TL idi. İstanbul'da ise domates 8-12 TL, portakal 3-5 TL idi.

DİKENLİ HIYARIN KADERİ

Domates ve portakalı esas aldık çünkü Rusya'ya domates ve narenciye ihracatı ağırlıkta. Bunun yanında dikenli hıyar gibi spesifik ürünler de var ancak bu ürünler sadece o pazara özel üretildiğinden talep düşüşü yüzünden fiyatlardaki sert dalgalanma normal. Oysa domates ve narenciye iç pazarda da ağırlıklı tüketiliyor. Yukarıdaki fiyatlardan görüleceği üzere domateste Antalya merkez halinde o da azami fiyatta düşüş var. Bu düşüş de yüzde 33 ile sınırlı. Migros sanal markette domatesin kilosu 9.75 TL. En düşük portakal fiyatı 4.49 TL. Carrefour'da domates 13.95 TL. En düşük portakal 6.95 TL. İhraç edilen dayanıksız tüketim mallarında özellikle de hızlı bozulan ürünlerde talep cephesinde bir kesinti olduğunda hemen alternatif pazar bulunamazsa iç piyasaya düşük fiyata verilebiliyor. Ancak talep daralması sürdüğünde zararına ekim yapılamayacağından çok kısa vadede arzda bir daralma ve çok daha yüksek fiyatlar ortaya çıkıyor.

ŞUBAT MUTFAĞIMIZ YANDI

Antalya Ticaret Borsası domates, yaş sebze ve meyve endekslerinin şubat sonuçlarına baktığımızda; bir yıllık dönemde hallere inen domates miktarı yüzde 7.28 azalırken fiyat yüzde 256.08 artmış. Sebzede bu durum miktarda yüzde 3.22, fiyatta yüzde 161.06 artış şeklinde iken meyvede miktar artışı yüzde 31.91, fiyat artışı yüzde 15.51 oldu. Ocak ayına göre ise domates miktar endeksi yüzde 0.91 azalmış fiyat yüzde 63 artmış. Sebzede miktarsal azalış yüzde 22.20, fiyat artışı yüzde 43.50 oldu. Meyvede miktar endeksi yüzde 1.69 artarken fiyat artışı yüzde 14.02 oldu. TÜİK verilerine göre şubat ayında en çok zamlanan ürün grubu yüzde 8.41 ile gıda ve alkolsüz içecekler grubu oldu.

ENERJİ ZAMLARINA DİKKAT!

Brent petrolün varil fiyatı dün itibarıyla 118 doları aştı. Dolar kuru ise 14.20 TL. Yani geçen yıla göre TL bazında petrol faturamız yüzde 256.5 oranında arttı. Son yapılan zamlarla birlikte akaryakıt fiyatları 20 TL'ye dayandı. Son bir yılda benzine gelen zam yüzde 158.3 iken motorine gelen zam yüzde 197.1 oldu. Türkiye'de özellikle hızlı tüketim ürünlerinin tedariği karayolları ile yapılıyor. Lojistik maliyetlerinde en önemli unsur elbette akarkayıt fiyatları. Son bir yılda katlanan fiyatlar dikkate alındığında çarşı pazardaki yangının süreceği ortada. Diğer yandan birçok değerli metalik madenin de fiyatı yükseliyor. ALB Yatırım Araştırma Müdürü Emre Çayırlı, “Kıymetli ve endüstriyel metal fiyatları, Rusya'nın Ukrayna'ya müdahalesinin başlamasından bu yana yükselmeye devam ediyor. Palladyum, Ağustos 2021'den bu yana en yüksek seviyesine ulaştı. Paladyum fiyatları son altı ayın en yüksek seviyesine yükseldi ve 2790 doları test etti. Rusya, paladyumun en büyük üreticilerinden biri konumunda bulunuyor ve yaptırımlar fiyatları yeni rekorlara zorlayabilir.” dedi.