Kişi başına gelir 66 yılda 300 kat arttı
Xinciang’ın asıl şahlanışı 2012’den sonra… ‘Çin’in Batı’ya Açılan Kapısı’ olarak Xinjiang’a, ‘Bir Kuşak Bir Yol’ stratejik projesinde kilit rol verilmişti. Bölgesel ekonomik kalkınma, aynı zamanda terörle mücadelenin unsurlarından biriydi. Zira terör 2010’lu yıllarda ivme kazandı
Çin'in Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi, 1952'de 791 milyon Yuan olan bölgesel Gayri Safi Yurtiçi Hasılasını (GSYİH), 2018’de 1.22 trilyon Yuan’a yükseltti. Yıllık artış, yüzde 8,3.
Veriler 30 Temmuz’da Beijing (Pekin)’de Devlet Konseyi Bilgi Bürosu tarafından açıklandı. Buna göre kişi başına gelir, 1952-2018 yılları arasında 166 Yuan'dan 49 bin 475 Yuan'a yükseldi. Kentsel-kırsal kişi başına gelir kaydının yapılmaya başlandığı 1978'de 319 Yuan olan kentsel gelir, 2018’de 32 bin 764 Yuan'a çıktı. Kırsal gelir ise 1978’de 119 Yuan iken 2018’de 11 bin 975 Yuan oldu. 40 yıllık artış 100 kat!
ALTI YILDA 3 MİLYON 270 BİN YENİ İŞ YARATILDI
2014'ten 2018'e kadar Xinjiang'daki 2.31 milyon insan, yoksulluk zincirini kırdı. Yoksulluk oranı, Xinjiang'da yüzde 19,50'den, 2018'de yüzde 6,1'e ve güney Xinjiang'da yüzde 29,1'den yüzde 10,9'a düştü.
2012'den 2018'e kadarki altı yılda, Xinjiang 3.27 milyon kentsel iş yarattı, yılda ortalama yaratılan iş sayısı 466 bin 900. Böylece her aileye en az bir iş sağlandı.
Etnik grup üyelerinden kamuda istihdam edilenlerin oranındaki artış, Çin’deki birlik anlayışının ifadesi oldu. Bu sayı 1950’de 3 bin iken 1955’te 46 bine ve 2018’de 428 bine yükseldi. Xinjiang’da bugün kamuda istihdam edilen etnik grup üyelerinin oranı, yüzde 50.3.
OLAĞANÜSTÜ BÜYÜMENİN SIRRI
Xinjiang olağanüstü bir hızla büyüyor. 1952-2018 yılları arasında geçen 66 yılda kişi başına gelirdeki artış yaklaşık 300 kat.
Son 60-70 yıllık süreçte Çin’in doğu kesimlerindeki artış daha yavaş değil. Batıdaki Xinjiang’ın asıl şahlanışı ise 2012’den sonra. Altı yılda, Xinjiang’da 3.27 milyon kentsel iş yaratılmış. 2014'ten 2018'e kadarki dört yılda Xinjiang'daki 2.31 milyon insan, yoksulluktan kurtarılmış.
ULUSAL BÜYÜMENİN YÜZDE 2,2 ÜZERİNDE
Bölge Kalkınma ve Reform Komisyonu’nun 8 Ekim 2017 tarihli açıklamasına göre Xinjiang’ın gayri safi yurtiçi hasılası 2012 yılında 750,5 milyar yuan'dan (112,7 milyar dolar), 2016'da 961,7 milyar yuan'a çıktı. Yıllık büyüme yüzde 9,3 ve ulusal büyüme ortalamasının yüzde 2,2 üzerinde.
Son altı yılda kaydedilen gelişmenin sırrı ‘Çin’in Batı’ya Açılan Kapısı’ olarak Xinjiang’a, ‘Bir Kuşak Bir Yol’ stratejik projesinde kilit rol verilmesi.
Bölgesel ekonomik kalkınma, aynı zamanda terörle mücadelenin unsurlarından biri olarak gündemin ilk sıralarına alındı. Zira Uygur etnik grubuyla özdeşleşen terör 2010’dan sonra ivme kazandı.
Ekonomik kalkınma sadece Xinjiang’da değil, başta Kazakistan olmak üzere Xinjiang’a komşu sekiz ülkede de gelişmenin yolunu açacak, iş olanakları yaratacaktı.
Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, ‘İpek Yolu, ekonomik hattı’ kavramını ilk kez 7 Eylül 2013'te Kazakistan ilan etti. Orta Asya'nın kalbinde, özellikle de üniversitede (Nazarbayev Üniversitesi), gençlerden oluşan bir topluluğa seslenirken...
İÇ TALEBİN ARTIRILMASI HEDEFİYLE PARALEL
Xinjiang’ın hızlı kalkınması, 18. Ulusal Kongre kararlarına da yansıyan on ikinci beş yıllık plan dönemi politikalarıyla paralel.
Çin, onuncu ve on birinci kalkınma planı dönemlerinde (2002-2011) nispeten geri kalmış batı bölgelerinde yoksullukla mücadele etti. 2011-2015 on ikinci beş yıllık plan döneminde ise iç talebin ve gelirlerin artırılması hedeflendi.
Çin Başbakanı Li Keqiang, Başbakan Yardımcısı olduğu 15 Aralık 2011 tarihinde, Ulusal Kalkınma ve Reform Seminerine yaptığı bir sunumda (ÇKP yayın organı Quishi Theori'de yayımlandı), "Ekonominin yeniden yapılandırılması için stratejik temel, iç talebin artırılmasıdır" diyordu. Li, dışa açılma politikasının da kesinlikle ihmal edilmeyeceğini vurguladı. Ama ekonomik kalkınma, kalıcı ve sağlam iç talep üzerine oturtulacaktı.
İç talebin artırılması, iki buçuk yıldır başarıyla uygulanan bir karardı ve 12. Beş Yıllık Plan'ın da hedeflerinden biriydi. İç talep artırılırken sanayide teknolojik dönüşüm gerçekleştirilecek, kalkınmada bölgesel eşitsizlikler giderilecek, genel refah düzeyi artırılacak, enerji tasarrufu sağlanacak ve çevre kirliliği azaltılacaktı. Çin ekonomisinin enerjisi, teknoloji yoğun yatırımlara yönlendirilecekti…
Çin Başbakanı Li Keqiang, o konuşmada, büyük nüfusu ve geniş toprakları ile Çin'in büyük bir potansiyele sahip olduğunu, manevra için büyük olanaklar sunduğunu anlatıyordu. O potansiyel, kentleşmede yatıyordu. Çin'in kentsel nüfusu 2011'de (daha henüz) yüzde 50'yi aşmıştı. Çin ‘gelişme ve kalkınmada öncelikli bölgeler stratejisini’ uygulamaya devam edecekti. Li Keqiang, ek olarak ‘en yoksullara’ yönelik çalışmaların iyileştirileceğini vurguluyordu. Kentleşme, sanayinin iyileştirilmesi, tarımda büyük ölçekli üretim ve modernizasyon politikalarıyla uyumlu yürütülecekti...
YATIRIMLAR
Xinjiang Bölge Kalkınma ve Reform Komisyonu’nun açıklamasına göre Çin Komünist Partisi 18. Ulusal Kongresi'nden 2017 sonuna kadar, Xinjiang'da 59 milyar 800 milyon yuan değerinde 5 bin 587 ekonomik ve sosyal kalkınma yatırımı gerçekleştirildi.
Bir Kuşak Bir Yol girişimi çerçevesinde yapılan yatırımlarla 2016 yılının sonunda Xinjiang’da dört adet kapsamlı gümrük bölgesi, 15 adet birinci sınıf açık sınır kapısı ve beş komşu ülkeyle 111 uluslararası ulaşım hattı bulunuyordu.
Bölge Kalkınma ve Reform Komisyonu, 2012'den 2016'ya kadar, Xinjiang bağlantılı hızlı trenlerde 717 kilometre olmak üzere 1 milyon 250 bin 700 kilometre demiryolu inşa edildiğini bildirdi. Kombine bölgesel demiryolu ağı 5 bin 868 kilometreye ulaşmıştı.
XİNJİANG'A TANRI DAĞI ETEĞİNDEN BAKINCA
Xinjiang Sosyal Bilimler Akademisi'ne bağlı Ekonomik Araştırma Enstitüsü Başkanı Wang Ning, Xinjiang ekonomisinin şahlandığı yıl, 2-7 Eylül 2012 tarihinde yapılan İkinci Çin-Avrasya Fuarına ilişkin bir değerlendirmesinde, Xinjiang'ın coğrafi konumuna şu sözlerle dikkat çekiyordu:
"Xinjiang, kendine özgü avantajları olan bir coğrafi konuma sahiptir. Eskiden Xinjiang'ı ücra bir bölge veya sınır bölgesi olarak değerlendiriyorduk. O zamanlar Beijing'den Xinjiang'a bakıyorduk ve Xinjiang'ı Çin'in batı kesimindeki sınır bölgesi olarak görüyorduk. Ama günümüzde Beijing yerine Tanrı Dağı eteklerinden Xinjiang'a bakınca, Xinjiang'ın Orta Asya bölgesinin merkezinde olduğunu fark ettik. Arkasında vatanın 1 milyar 300 milyonluk nüfusu olan Xinjiang'a komşu ülkelerin nüfusu da 1 miyar 300 milyon dolayında. Böyle düşünüldüğünde Xinjiang'ın 2 milyar 600 milyon nüfusun bulunduğu dev bir pazarın ortasında yer aldığı anlaşılır. Xinjiang, Çin'in dışa açılması için çok büyük bir gelişme alanı oluşturuyor. Çin-Avrasya Fuarı'nın taşıdığı önem işte buradan kaynaklanıyor."
