Kısıtlamalar kaldırılınca dericiler sahaya döndü

Türk deri sektörünün bir numaralı pazarı Rusya Federasyonu. Kovid-19 salgını yüzünden özellikle deri konfeksiyon sektörü zor günler geçiriyor. Kısıtlamalar yüzünden turistlerin gelememesi bavul ticaretine balta vururken, fuarların iptal olması da pazarlara erişimi ve müşterilerle ikili görüşmelere engel oldu.

Bu yıl kısıtlamaların kalkması sayesinde Antalya'da son dakika bir fuar organize eden Türkiye Deri Konfeksiyoncuları Derneği (TDKD), ilk kriz sonrası ilk teması kurdu. İkinci önemli buluşma ise şu günlerde Moskova'da yapıldı. Rusya’daki Collection Premiere Moscow (CPM) fuarına 29 Türk deri konfeksiyon firması katıldı. Türkiye Deri Konfeksiyoncuları Derneği Başkanı Gürkan Gözmen, “Moskova’nın en önemli fuarı. Türkiye olarak bu fuarda 100’ün üzerinde stant aldık. Bunların içerisinde 29 tanesini deri konfeksiyon bölümü oluşturuyor. Hedefimiz Rusya’ya olan ihracatımızı sürdürülebilir kılmak ve bu yıl ihracatta 240 milyon doları aşmak" mesajı verdi.

EN AZ YÜZDE 28 ARTIŞ BEKLENİYOR

Fuara Almanya, İtalya, Hollanda ve Fransa gibi uluslararası ülkelerden de katılım olduğunu bundan dolayı da satın alıcılarla buluşmak ve pazar gücünü korumak anlamında deri konfeksiyon sektörü için büyük önem taşıdığını belirten TDKD Başkanı Gözmen, fuarda yaptığımız sohbette şu bilgileri paylaştı: “Sektör olarak Ocak- Temmuz 2021 döneminde 88 milyon dolar ihracat geliri sağladık. İhracat sezonumuz yeni başlıyor. Yıl sonuna kadar 240 milyon dolarlık ihracat hedefimizi yakalayacağımızı düşünüyoruz. Geçen yıl sektör olarak toplamda 188 milyon dolarlık ihracat yaptık. Rusya sektörümüz için çok önemli bir pazar. İhracatta, fuarın da etkisiyle sene sonuna hedeflediğimiz üzerinde bir tutara ulaşmayı hedefliyoruz."

ELEMAN OLSA İHRACATI KATLARIZ

Şu anda ekim, kasım aylarına kadar kapasiteleri doldurdukları ve ilave sipariş alamadıklarını anlatan Gözmen, bunun nedenini şöyle özetledi: "Kapasitelerimiz doldu. Birden talep gelince cevap veremedik. Kapasite artırmamız lazım ama en önemli eksiğimiz yetişmiş işgücü. Bizim sektörde tecrübeli işgücüne ihtiyaç var. Bugün gel çalış diyemiyorsunuz. İstihdam açığımız var. Herkes üniversite mezunu olunca masa başı iş istiyor. Sektörde çalışanların çoğu 45 yaş üstü. Eleman olsa kapasiteler artar ihracatı 4 katına çıkarırız."

Gözmen'e, salgın döneminde sağlanan desteklerin ardından bir şekilde ayakta KOBİ'lerin, küresel düzeyde faizlerin artacağı dönemde kapasite artışı yapabilmeleri ve rekabet edebilir konumda kalabilmeleri için kamudan beklentilerini sorduğumuzda, "Uzun vadeli uygun faizli finansman desteği sağlanmalı ve eğitimli işgücüne ihtiyacımız var" diye yanıt verdi.

ÇALIŞMALAR SAYESİNDE KAYIP AZALDI

Fuar ile ilgili sorularınızı da cevaplandıran TDKD Başkanı Gözmen, şunları söyledi: “Süreklilik arz eden firma sayısı önemli. Zaman zaman farklılıklar oluyor bazen 10 firmayla bazen 15 firmayla katılıyoruz. Bu sene 29 firmamızla katılım sağladık. Sektörel olarak hazır giyimde binde birlere tekabül eden bir ihracat veya büyüklük olmasına rağmen böyle bir fuarda yüzde 30‘a yakın bir yer kaplıyoruz. Bu hazır giyim için Rusya pazarının ne kadar önemli olduğunu, özellikle deri özelinde ne kadar önemli olduğunu gösteriyor. Rusya ithalatında pandemi ortamında yüzde 45’lere yakın kısılma olmasına rağmen, deri konfeksiyon bölümünde Antalya’da düzenlediğimiz ya da pandemi ortamında düzenlemeye çalıştığımız fuarlara aralık vermediğimizden dolayı bu düşüş yüzde 45’in altında kaldı. Ama genel Rusya’nın ithalatında yüzde 45’e yakın bir kısılma var deride ise yüzde 30’lar civarında. Jeopolitik gelişmelerden turizmden çok daha fazla etkilenen bir sektörüz."

ASYA'YA GİDENLER GERİ DÖNÜYOR

Sektör olarak ihracatta en büyük rakiplerinin Çin, Pakistan ve Hindistan olduğunu aktaran Başkan Gözmen, “Avrupa’daki markalar Çin, Pakistan ya da Hindistan’a değil bize geliyorlar. Fiyatlardan dolayı değil, onlara yakın bir fiyat olsa bile burada belirleyici olan; kalite, hizmet ve servis. Pandemiden sonra özellikle Çin, Hindistan ve Pakistan’a giden Avrupalı firmalar şu anda yavaş yavaş Türkiye’ye gelmeye başlıyorlar. Dünya devleri Türkiye’ye gelmek istiyor. Bu aşamada maalesef üretimden dolayı sıkıntı yaşıyoruz. Sektör pandeminin etkilerinden hala kurtulmaya çalışıyor. Dünyada hareket ve ticaret başlamadan turizm ve hizmet sektörüyle beraber en çok etkilenen sektör biz olduk. 2019’u yakalayamamış durumdayız. En çok etkilenen sektörlerden birisiyiz çünkü bizim olayımız tamamen uluslararası dolaşım, turizm ve alışverişin normalleşmesiyle ilintili" bilgilerini verdi.

HEDEF PAZARLARDA SALGIN ENGELİ

TDKD Başkanı sözlerini şöyle sürdürdü: “Son iki senedir ağırlık verdiğimiz pazarlara ürün gönderemedik. Yeni dönemde ABD ve Uzakdoğu pazarları üzerinde duracağız. Sektör olarak birim ihracat fiyatımız 150 dolar civarında gidiyor. Türkiye’de katma değeri en yüksek ürün grubuyuz. Her şeyden ziyade dış ticaret fazlası veren bir sektörüz. İthalat neredeyse sıfıra yakın. Dış ticaret fazlası vermemiz, ülkemizin toplam ihracatına ve cari açığın kapanmasına destek oluyor. Rusya'daki varlığımızı güçlendirirken alternatif ihracat pazarlarını keşfetmemiz ve aksiyon almamız gerekiyor. Derneğimiz bu konuyla ilgili kapsamlı bir çalışma içerisinde. Bu yıl içerisinde söz konusu çalışmanın detaylarını paylaşmayı hedefliyoruz."

VERGİLER DESTEKLEYİCİ OLMALI

Durassi firmasından Ali Rıza Kaya: "Fuardan çok büyük beklentimiz yok ama kısıtlamalar sonrası sahada kendimizi göstermeye geldik. İç piyasa ile hazır giyim, ayakkabı döner ama deri konfeksiyon dönemez. Dış ticarette sektörün önünün açılması lazım. KDV ve ÖTV oranları dış ticaretimizi destekleyecek şekilde belirlenmeli."

MAAŞLA DEĞİL PARÇA BAŞI ÇALIŞIYORLAR

İSO Deri ve Konfeksiyon Komitesi Üyesi İbrahim Aydoğan: " Eleman ihtiyacı için meslek lisesi çalışmamız var. Ama staj son sınıfta oluyor. İlk sınıftan olmalı. Eğitim sisteminin değişmesi lazım. İlk öğretimden bu yana mesleklere yönlendirmek lazım. Biz hadi gidip ihracat yapalım 500 milyar dolar diyoruz. İngilizce bilen adam yok. Nitelikli belgeli eleman lazım bize. Maaşla çalışmıyorlar, parça başı çalışıyorlar."

‘GÜMRÜK SORUNU AŞILDI’

Fuarda sohbet ettiğimiz Modessan GLR firmasından, İSO Deri Konfeksiyon Komitesi Başkanı Ahmet Güler, şunları aktardı: "Bu pandemideki ikinci fuarımız. Önceki fuar salgın yüzünden beklentilerin üzerinde oldu. Rusya'da salgının arttığı dönemde gelmemize rağmen güzel sonuç alındı. Bu fuardan da beklentimiz iyi. Siparişler akıyor. Talep yükselince ham deride fiyat artışı oluyor. Ama bizim fiyatlarda fahiş bir artış yok. Sektör Uçak krizinden sonra ilk defa geçen yıl ihracat anlamına toparlanmaya geçti. Zaten yüzde 90 Rusya Federasyonu ve bölgesi. Çin'de Şangay'da bir fuar olacak İHKİB ile katılmayı planlıyoruz. Çin'den haber bekliyoruz. Rusya dışında geçen yıl İtalyan ve Almanlar bizden sipariş aldılar. Hala devam ediyor. Geçen ki fuar sektör olarak da iyi geçti. Antalya fuarımız daha başarılı. Firmaların çoğu hala Antalya'daki siparişlere çalışıyor. İHKİB'in kendi çalışmaları dericilerin çalışmaları sayesinde ve derneğimizin baskısı sayesinde gümrük sorunu asıldı ürünlerimizi rahatça getirebildik."

BÖYLE GİDERSE FİRMALARIN ÇOĞU KAPANIR

MEFİ firmasının sahibi Fikret Arda: "En büyük sıkıntımız yetişmiş eleman. Aldığımız siparişleri zamanında teslim edemiyoruz. Antalya'dan aldığımız siparişleri bile yetiştiremiyoruz. Müşteri az önce geldi dedi; 'Fikret ne oldu siparişler on güne geliyordu!' diye alay ediyorlar. Elemanlar bırakıp gidiyor. Para ile de alakası yok. Makineci, ayakçı 5-6 bin lira maaş alıyor. 10-12 bin lira vermek lazım. O zaman da işçilik ürün fiyatını artırır. Kur artışını yansıttık işçi ücretlerine 7 bine kadar çıkan maaşlar var. Salgından mıdır bilmiyoruz; mutlu değilim diyor çalışmıyor. Antalya'da satış elemanı bile bulamıyoruz, otellerde çalışacak! Bu iş böyle giderse bu firmaların çoğu kapatır. Elimde bin parçadan fazla mal var iki hafta gecikti. Müşteri 300 mal istiyorum dese yapamayız. Siparişleri iptal ediyoruz. 98-99'dan 2014'e kadar bizim 30 bindi yıllık üretim. Duran elemanlar da eski elemanlar tazminat için duruyor. Emekli olunca onlar da gidecek."

ABD’DEN YOĞUN TALEP GELİRSE KARŞILAYAMAYIZ

Albertini firmasından İdris Demir: "Yüzde 50 Rusya, yüzde 50 Avrupa ve ABD ile çalışıyoruz. ABD, Çin'den ürün alımını azalttı. ABD'den bize bir yönelim var ama yoğun bir talep gelse onu karşılayamayız. Bizim firmalar butik. Ruslar, çip diye bir uygulama çıkardılar, Türkiye'den gelen mallara. O anlamda kendi üretimleri güçlensin diye, Güney Kore ve Japonya pazarına girmeye çalışıyoruz."