'KİT'ler hızlı karar alacak etkin olacak'

Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, ana hatları Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan tarafından geçen hafta açıklanan ekonomik reform paketine ilişkin soruları yanıtladı. AA Editör Masasına konuk olan Bakan Elvan, paketin Kovid-19 sonrası sürece ilişkin hazırlandığını bildirdi. Paketin detaylarını paylaşmak üzere Avrupa Birliği ülkeleri ve G20 ülkeleri büyükelçileri ile bir araya geleceklerini anlatan Bakan Elvan, pakete ilişkin detaylı yol haritasının ise önümüzdeki hafta salı günü kamuoyu ile paylaşılacağını söyledi. Kovid-19 salgın süreciyle birlikte ertelenen bir talep olduğunu, bütün dünyada doğrudan yatırımların yüzde 40 azaldığını, tedarik zincirinde değişimlerin başladığını ifade eden Bakan Elvan, Cumhurbaşkanı'nın kamu iktisadi teşebbüslerinden güçlü ve küresel şirketler çıkarma hedefine yönelik mesajını da detaylandırdı.

KİT'LER HIZLI HAREKET EDECEK

Buna göre, Kamu İktisadi Teşebbüslerinin (KİT) ana mevzuatının 1984'te oluşturulduğunu ve 37 yıldır önemli bir değişiklik gerçekleştirilmediğini belirten Elvan, KİT'lerin günün koşullarına uygun, esnek, etkin ve rekabetçi bir yapıya kavuşmasını arzu ettiklerini söyledi.

Bunun hem ekonomi hem de istihdama ciddi katkı sağlayacağını ifade eden Elvan, KİT'leri hızlı hareket eden ve karar alan bir yapıya dönüştürmek istediklerini anlattı. Özel kesimdeki karar alma süreçleri ne kadar hızlıysa KİT'lerde de karar alma süreçlerinin o kadar hızlı ve etkin olmasını arzu ettiklerini dile getiren Elvan, "Bu çerçevede KİT'leri bütün olarak değerlendirip enerjiden tarıma, ulaştırmadan sanayiye kadar uzanan birçok sektörde faaliyet gösteren 19 KİT kanununu güncelleyip, günün koşullarına uygun hale getirmeyi arzu ediyoruz" diye konuştu.

BORÇLANMA SINIRINI AŞIYORLAR

Elvan'ın reform paketinin detaylarına ilişkin yaptığı açıklamalarda kamuda mali disiplinin sağlanmasına yönelik yeni düzenlemeler dikkat çekti. Burada özellikle yerel yönetimler nezdinde merkezi idarenin belirlediği sınırların dışına çıkıldığına yönelik uygulamalar öteden beri dikkat çekiyordu. Belediyelerin meclis kararıyla borçlanma yetkisine sahip olduğunu ve önemli kısmının çok yüksek oranda borçlandıklarını dile getiren Elvan, faiz giderlerinde de ciddi miktarda artış olduğunu, bunun bütçe yapılarını bozduğunu, bu nedenle yatırım ve transfer harcamalarında kısıntıya gitmek zorunda kaldıklarını bildirdi.

Bu konuda muhalefetin, "Bizim belediyelerimizin çalışmalarını engelleyici düzenleme mi yapmak istiyorlar?" şeklinde yorumları olduğuna işaret eden Elvan, şu bilgileri paylaştı: “Türkiye'de 1389 belediyemiz var. 797'si AK Parti'ye, 247'si CHP'ye ait. AK Parti'nin üçte biri. MHP'nin 233, HDP'nin 7, İYİ Parti'nin 19, kayyumda 49 ve diğer partileri saymıyorum. Dolayısıyla burada böyle bir yaklaşımımız olsa belediyelerin önemli kısmı Adalet ve Kalkınma Partisinde, dolayısıyla biz böyle bir tedbiri getirmezdik. Buradaki temel yaklaşımımız şu: Tüm belediyelerimizin mali disipline riayet etmelerinin ve yatırımlarını daha rahat yapabilmelerinin önünün açılmasıdır.”

BORÇLAR 1.5 KATIN ÜZERİNDE

Bu noktada mevcut yasaya işaret eden Bakan Elvan, “Belediyelerin borç stokları, büyükşehir belediyeleri için bir önceki yıl gelirleri toplamının 1.5 katı, diğer belediyeler için de 1 katı olmak zorunda.' Gerçek nedir? Büyükşehir belediyelerinin bu 1.5 katın oldukça üzerinde, diğer il ve ilçe belediyelerinin de 1 katının üzerinde borçlanma yaptıklarını görüyoruz. Bu yüksek oranda borçlanma, belediyelerin vatandaşa hizmetini, özellikle yatırım yapılmasını önemli ölçüde kısıtlayabiliyor. Bu açıdan harcama disiplini oluşturulması gerekiyor. Kanunlara uyulmadığını görüyoruz, bununla ilgili yaptırım da söz konusu değil. Özellikle yerel yönetimlerin harcamalarına yönelik bir düzenlemenin yürürlüğe girmesini arzu ediyoruz" ifadelerini kullandı. Bakan Elvan ayrıca, belediyelerin şirket kurmak istediğinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı üzerinden Cumhurbaşkanlığından izin aldığını anımsatarak, "Son aylarda, son bir yılda ise şöyle bir gelişme görüyoruz, herhangi bir vatandaş şirket kuruyor, bu şirketi belediyeye hibe olarak veriyor ve Cumhurbaşkanlığından izin almadan bunun üzerinden belediyeler iş yapıyor. Bu da tamamıyla kanunu dolanmak anlamına geliyor. Bunlara çeki düzen vermek istiyoruz" ifadelerini kullandı.

YİD'DEKİ 11 DÜZENLEMEYE TEK ÇATI

Yap-İşlet-Devret (YİD) modeline yönelik açıkta kalan hususların da bulunduğuna dikkat çeken Elvan, şunları kaydetti: "Bunu 11 farklı düzenlemeyi içine alan, tek bir yasa çatısı altında toplayan daha etkin işleyebilecek bir sürece sokmak istiyoruz. Yatırımcılar, tek bir kanunla muhatap olacak. Mevzuat dağınıklığı ortadan kalkmış olacak.”

100 MİLYARLIK DÖNER SERMAYE BÜTÇEYE...

Özel hesap uygulamasına yönelik de düzenleme yapılacağını belirten Elvan, şu bilgileri verdi: "Şu anda 46 adet özel hesabımız var. Zorunlu olarak devam ettirmemiz gereken özel hesap uygulamalarını devam ettireceğiz ama önemli bir kısmını merkezi yönetim bütçesi kapsamına alacağız. Yani ne demek, Meclis'in bütçe hakkını daha da güçlendireceğiz. Ülkede ilgili kurumlar ve bakanlıkların 2 bin 300 civarında döner sermaye işletmesi var. Bunların bütçesi de 100 milyar liranın üzerinde. Merkezi yönetim kapsamında değiller. Aşamalı olarak döner sermaye işletmelerini de merkezi yönetim bütçesi kapsamına almak istiyoruz."nunla muhatap olacak. Mevzuat dağınıklığı ortadan kalkmış olacak.”

KAMUYA FİLO YÖNETİM SİSTEMİ GELİYOR

Bakan Elvan, taşıt alanındaki tasarruf çalışmaları kapsamında Kamu Filo Yönetim Sistemi'ni geliştirdiklerini belirterek, “Bu sistemle neyi yapmak istiyoruz? Örneğin, taşıt bazlı envanter ve maliyet bilgisi düzenli kayıt altına alınacak. Taşıt edinimi ihtiyaç analizlerine dayandırılacak. Edinilecek taşıtlarda hizmet türleri itibarıyla standardizasyon sağlanacak. Satın alma ve kiralama ihtiyaçları toplulaştırılarak tedarik edilecek, Ortak Taşıt Fonu Sistemi geliştirilecek” dedi.

NAKİT YATIRIM TEŞVİKİ VERİLECEK

Yenilikçi ve katma değerli yatırımlara verilecek münhasıran destekler de olacağını aktaran Bakan Elvan, şöyle devam etti: "Nakit yatırım teşviklerini devreye sokacağız. Çünkü Doğu Avrupa ülkelerine baktığımızda birçoğunda nakit yatırım teşviklerinin verildiğini görüyoruz. Ülkemizin daha cazip olabilmesi açısından bunu önemsiyoruz. İnsan kaynakları açısından Doğu Avrupa ülkeleri ile kıyasladığımızda Türkiye'nin çok daha güçlü bir insan altyapısı olduğunu görüyoruz."

SANAYİ KORİDORLARI GELİYOR

Elvan, İstanbul gibi merkezlerin artık sanayileşme açısından negatif dışsallık vermeye başladığını ifade ederek, bu yüzden diğer bölgelerde sanayi koridorlarının oluşturulması gerektiğini kaydetti.

FİYAT İSTİKRARI KOMİTESİ NE YAPACAK?

Fiyat İstikrarı Komitesinin ana amacının, enflasyon üzerinde risk oluşturan arz şoklarına karşı çözüm önerilerinin geliştirilmesi olduğunu anlatan Bakan Elvan, “Arz şoklarına bağlı sorunları para politikalarıyla çözmeniz mümkün değildir. Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) sürecinde yaşadık; hammadde tedarikinde ciddi sıkıntılar yaşayan işletmelerimiz var. Fiyat endekslerinin belirli alanlarda inanılmaz düzeyde arttığını görüyoruz. Örneğin, enerji fiyatlarında ani bir yükseliş, sanayiyi derinden etkileyebiliyor. Bu komite ne yapacak? İlgili tüm bakanlıkları ve Merkez Bankamızı aynı masa etrafından toplayıp çözüm önerilerine odaklanacak. Burada asla rekabetçi piyasa mekanizmasına müdahale etmemiz söz konusu değil. Bu komite üretim tarafı başta olmak üzere, fiyatlardaki aşırı oynaklıkların kök sebeplerine inecek. Eğer konu konteyner sıkıntısıysa yurt içinde firmaları konteyner üretmeye teşvik edeceğiz, destek sağlayacağız. Bu komite, Merkez Bankasının elini de güçlendirecek, para politikalarını tamamlayıcı bir rol üstlenecek."

ALTINA DÜZENLEME GELİYOR

Altın konusunda da bazı tedbirler aldıklarını dile getiren Bakan Elvan, "Kıymetli maden aracı kuruluşları, rafineriler ve kuyumcular tüm aktörleriyle yeniden düzenlenecek. Bunları bütün halde değerlendiriyoruz. Kıymetli madenlerin ithalatı sonrası kaydedilen aşamalar daha şeffaf ve izlenebilir hale gelecek. Piyasada kayıt dışılığın azaltılması için de tedbirleri almaya başladık" dedi. Bu kapsamda Ticaret Bakanlığı nezdinde yapılan bir düzenleme sektör çevrelerinde tartışılmaya başlandı.

KUYUMCULAR TEPKİLİ

Sözcü gazetesinin haberine göre, Türkiye genelinde faaliyet gösteren tüm kuyumculardan 500'er gram altını kamu bankalarına yatırmaları istenecek. Kuyumcular ise düzenlemeye itiraz ediyorlar. İstanbul Kuyumcular Odası (İKO) Yönetim Kurulu taslak halindeki düzenlemeye ilişkin resmi sitesinden yaptığı duyuruda teminatın 250 grama düşürüldüğünü bildirdi. Ancak kuyumcular yetki belgesi kapsamında bu tutarın hiç alınmamasını istiyor. Bu yolla kamuya kaynak aktarılacağı bilgisi ise pek gerçekçi değil. Çünkü yaklaşık 20 ton altın yani 8.4 milyar liradan söz ediliyor. Öte yandan görüşmeler sonucunda mali sigorta zorunluluğu maddesi taslaktan çıkarıldığı ifade edildi. Ancak son dönemde artan sahte altın vakaları da dikkate alındığında sektörün kayıt içine girmesi için döviz bürolarında olduğu gibi altın perakendecilerine yönelik bir düzenleme gelmesi şart oldu.

İŞ DÜNYASININ ELEMAN TALEBİNE YANIT

Ara kademede teknisyen düzeyinde çalıştırabilecek elemanda sıkıntı çeken iş dünyasının, bu sorunun çözülmesini istediğini belirten Bakan Elvan, şunları kaydetti: "Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde olan mesleki eğitim merkezlerimiz var. Burada 150 bin civarında öğrencimiz var. Çıraklık, kalfalık, ustalık eğitimi alıyorlar. Biz dedik ki 'bunların ücretlerini iyileştireceğiz.' Ayrıca mesleki eğitim merkezlerinde eğitim gören öğrencilerin ücretlerini kamu olarak biz karşılayacağız. Mesleki eğitim merkezlerinde bugün 150 bin öğrenci bulunuyorsa, yarın bu 300, 400, 500 bin olacak. Dolayısıyla iş dünyasının sorununu çözmüş olacağız."