Kızıldeniz'deki kriz patlak verdi! Fiyatı katlandı yüzde 173 zam

Kızıldeniz'de yaşanan gerilim nedeniyle küresel ticaret geriledi. Navlun fiyatları katlanırken, gemilerin tonajı düştü. Ticarette yaşanan aksamalardan gıda ürünleri de nasibini aldı. Bu ayın ilk yarısında bölgeden geçen buğday akışı yıllık bazda yüzde 40 geriledi.

Küresel deniz yolu ticaretinin yüzde 10'u ve deniz yolu konteyner ticaretinin yüzde 20'si, Akdeniz'i Kızıldeniz'e bağlayarak Avrupa ile Asya arasındaki en kısa rotayı sunan ve Süveyş Kanalı'nı da kapsayan Kızıldeniz'den yapılıyor.

TESLİMAT SÜRELERİ DE UZADI

İran'ın desteklediği Yemen'deki Husilerin Kızıldeniz'de İsrail ile bağlantılı ticari gemilere saldırıları denizcilik şirketlerinin rotalarını Ümit Burnu'na kaydırmalarına yol açarken, ABD ve İngiltere'nin Husilere karşı başlattığı saldırılar nedeniyle gemilere bölgeden kaçınmaları tavsiye ediliyor.

Gemilerin rotasının Afrika'nın güneyindeki Ümit Burnu’na yönlendirilmesi, seyahat süresinin 10-14 gün uzaması ve 4 bin deniz mili (6 bin 500 kilometre) daha fazla yol kat edilmesi anlamına geliyor. Bu şekilde daha uzun bir yolculuk, yakıt maliyetinin yanı sıra sigorta masrafları ve teslimat süresini de artırıyor.

YÜZDE 45 AZALDI

Dünyanın en büyük denizcilik hizmetleri sağlayıcısı Clarksons Araştırma şirketinden edindiği bilgiye göre, Kızıldeniz'den geçerek Aden Körfezi'ne ulaşan gemilerin toplam tonajı 12-16 Ocak tarihlerinde aylık bazda yüzde 65 geriledi. Bölgedeki konteyner gemilerinin hacmi ise yüzde 90 düştü.

Dökme yük gemilerinde tonaj akışı devam etmesine rağmen bölgeden toplam geçişler yüzde 20 azaldı. Halihazırda Aden Körfezi'ne giren gemilerin tonajı 2023 seviyelerine göre ise yüzde 45 azaldı.

FİYATLAR FIRLADI! YÜZDE 173 ARTTI

Denizcilik araştırma ve danışmanlık şirketi Drewry'nin Dünya Konteyner Endeksine göre, denizcilik şirketlerinin rotalarını Ümit Burnu'na çevirmesiyle 40'lık konteynerin spot navlun fiyatı 30 Kasım itibarıyla 1382 dolar seviyesindeyken, 18 Ocak itibarıyla 3 bin 777 doları buldu.

Böylece, söz konusu dönemde spot navlun fiyatı yüzde 173, geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 82 artış gösterdi.

Şanghay-Rotterdam hattında 40'lık konteynerin navlun fiyatı kasım sonundaki seviyesine göre yüzde 322 artışla 4 bin 951 dolara çıktı, yıllık bazdaki artış ise yüzde 174 oldu. Şanghay-Cenova hattında da fiyatlar söz konusu dönemde yüzde 350 artışla 6 bin 282 dolara yükseldi, yıllık bazda ise yüzde 126 arttı.

BUĞDAY TİCARETİ AZALDI

Dünya Ticaret Örgütünün (DTÖ) açıkladığı verilere göre, Süveyş Kanalı'ndan geçen tahıl ve yağlı tohum hacimlerinde düşüş görülüyor. Denizcilik şirketi kargoları ise Ümit Burnu başta olmak üzere alternatif rotalar üzerinden varış noktalarına yönlendiriliyor.

Süveyş Kanalı üzerinden yapılan tahıl ve yağlı tohum sevkiyatları, Kasım 2023'teki 7,2 milyon ton seviyesine göre yüzde 18 azalarak Aralık 2023'te 5,9 milyona geriledi. Bölgedeki toplam tahıl ve yağlı tohum sevkiyatları aralıkta bir önceki yılın aynı döneminin beşte birine ulaştı ve üç yıllık ortalamanın yüzde 15 altında kaldı.

Süveyş Kanalı üzerinden bu ayın ilk yarısındaki geçişler 0,9 milyon tonla üç yıllık ortalamaya göre yüzde 63 düşüş kaydetti.

Kızıldeniz'de buğday ticareti hacmi gerilerken, bu ayın ilk yarısında 0,3 milyon tonluk buğday Süveyş Kanalı'ndan kaçınılarak alternatif rotalar üzerinden sevk edildi.

DTÖ'ye göre, rotalarını değiştiren gemilerin sayısı giderek artmasına rağmen bu durum AB, Rusya ve Ukrayna'dan Asya ve Doğu Afrika ülkelerine yapılan buğday sevkiyatında kısıtlı etkiye yol açtı. Gemilerin rotalarındaki sapmalara rağmen, bu ayın ilk yarısında söz konusu ülkelerden buğday akışı 0,8 milyon ton ile geçen yılın aynı dönemiyle aynı seviyede seyretti.