KKM'den çıkış hız kazandı

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre kur korumalı TL mevduat ve katılma hesapları 2 trilyon 576,5 milyar liradan 47,5 milyar TL düşüşle 2 trilyon 529 milyar liraya geriledi. Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesaplarında zirve 3 trilyon 407 milyar 948 milyon TL ile 18 ağustos 2023 tarihinde görüldü.

O zamandan 12 Ocak tarihine kadar 879 milyar TL’lik bir düşüşün yaşandığı görülüyor. Bu kapsamda Merkez Bankası’nın KKM’den kademeli çıkış stratejisinin işlediğini söylemek mümkün. KKM’de zirvenin görüldüğü tarihte Merkez Bankası da KKM’den kademeli çıkış stratejisi kapsamında ilk adım olarak döviz mevduatına uygulanan zorunlu karşılık oranları artırılmıştı.

O zamandan bu zamana kadar KKM’den çıkışı teşvik etmek için birçok düzenleme hayata geçirildi. Son olarak TCMB'den bankalara gönderilen yazıya göre, 1 Ocak 2024'ten itibaren TL dönüşümlü KKM'de yeni hesap açılamayacağı duyurulmuştu.

Vade sonlarında mevcut TL dönüşümlü KKM hesaplarının yenilemesi yapılamayacak. Döviz dönüşümlü KKM'de ise yeni hesap açılışları ve vade sonunda yenileme devam edecek. Bu düzenlemenin de etkisiyle yılbaşından bu yana iki haftada KKM’de yaklaşık 100 milyar TL’lik hızlı bir düşüş yaşandı.

TL MEVDUATLAR 6 AYDA 1,5 TRİLYON TL ARTTI

TL mevduat tarafında ise son günlerde hareketli günler yaşanıyor. Faizlerin yüzde 70’lere kadar çıkaran bankalar olduğu konuşulurken son günlerde TL mevduat faizlerinde bir gevşeme yaşandığı görülüyor. Bankaların TL mevduata verdiği faiz oranları yüzde 35 ile 48 arasında değişiklik gösteriyor. Mevduat faizlerinde yaşanan bu düşüşün ana nedeni olarak kredi talebinde yaşanan düşüş gösteriliyor.

Mevduatları krediye dönüştürmekte zorlanan bankaların elinde likidite fazlası oluşmaya başladı. Bu durum da TL mevduat faizlerinde düşüşe neden oluyor. KKM’nin zirveye çıktığı tarihte TL mevduatların toplam büyüklüğü 7 trilyon 554 milyar TL iken geçen hafta bu rakam 8 trilyon 947 milyar TL’ye kadar yükseldi. Yani 6 aylık sürede yaklaşık 1,5 trilyon TL’lik bir artış meydana geldi.

KKM’den çıkan paranın önemli bir kısmının mevduat hesaplarına kaydığı görülürken yatırımcıların parasını riskli varlıklara yatırmak yerine mevduata yöneltmesi de buradaki artışa sebep olarak gösteriliyor. 12 Ocak ile biten haftada toplam kredi hacmi 11 trilyon 661 milyar 959 milyon liradan 11 trilyon 750 milyar 166 milyon liraya yükseldi.

BİREYSEL KREDİLER YERİNDE SAYIYOR

Bu rakam 6 ay önce 10 trilyon 366 milyar TL seviyesinde bulunuyordu. Tüketici kredileri tarafında ise çok fazla bir artış yaşanmamış gibi görünüyor. Mevduat hesapları 1,5 trilyon TL artarken 18 Ağustos haftasında 1 trilyon 418 milyar TL büyüklüğünde olan bireysel tüketici kredileri 1 trilyon 525 milyar TL’ye yükselmiş durumda.

Bu da 6 aylık sürede sadece 100 milyar liraya yakın kredi artışı anlamına geliyor. Geçen hafta verilen kredilerin 437 milyar 709 milyon lirası konut, 95 milyar 66 milyon lirası taşıt ve 992 milyar 596 milyon lirası ihtiyaç kredilerinden oluştu. Bireysel krediler yerinde sayarken kicari krediler tarafı ise daha iyi bir performans göstermişe benziyor.

18 Ağustos 2023’te 8 trilyon 81 milyar TL büyüklüğünde olan ticari kredilerin toplam büyüklüğü yaklaşık 1 trilyon TL artarak 12 Ocak haftasında 9 trilyon 30 milyar liraya çıktı. Bu dönemde taksitli ticari kredilerin tutarı 7 milyar 266 milyon lira artarak 1 trilyon 400 milyar 748 milyon liraya çıktı. 18 Ağsutos 2023 tarihinde 5 trilyon 432 milyar TL büyüklüğünde olan yabancı para mevduatlar aradan geçen 6 ayda yaklaşık 600 milyar TL artışla 6 trilyon 85 milyar TL büyüklüğe ulaştı.

KAYNAK: DÜNYA/BİROL BOZKURT