KKTC’li Bakanlar Aydınlık’a konuştu: Türkiye ile KKTC gümrükleri kaldırmalı

Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükûmeti Arasında Ticaretin ve Ekonomik İş Birliğinin Geliştirilmesine Dair Protokol, 19 Ocak 2024’te Lefkoşa'da imzalandı. Vergi oranlarını aşağı çeken bu anlaşma, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın imzasıyla 17 Aralık 2024’te Resmi Gazete'de yayımlandı.

Anlaşma kapsamında, Türkiye ile KKTC arasındaki ticari ve ekonomik ilişkilerin her iki ülke halkının refahını artıracak şekilde geliştirilmesi hedefleniyor. Protokolün ekinde, “Türkiye-KKTC Ticari ve Ekonomik İş Birliği Eylem Planı" da yer aldı. Ayrıca Türkiye'ye posta ve kargo yoluyla gönderilen 30 avroya kadar değere sahip eşyalar için uygulanan maktu vergi oranı düşürüldü.

Böylece artık KKTC'den gönderilen eşyalar, Avrupa Birliği (AB) ülkelerinden gelen ürünlerle aynı oranda, yani yüzde 30 vergiye tabi olacak. Bu rakam daha önce yüzde 60’tı.

Yeni düzenlemeyi ve iki ülke arasında atılması gereken ek adımları, KKTC Ekonomi ve Enerji Bakanı Olgun Amcaoğlu ile KKTC Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanı Prof. Dr. Erhan Arıklı’ya sorduk.

‘AMAÇ KARGOCULUKTA YAŞANAN SIKINTIYI KALDIRMAK’

Son anlaşmada elektronik ticaretle ilgili bir düzenlemenin söz konusu olduğunu belirten Bakan Amcaoğlu, şunları söyledi:

“Bu konuda Türkiye Ticaret Bakanlığı ile istişarelere ve görüşmelere başladık. Çok kısa sürede Türkiye’deki mevzuatın aynısını burada yasallaştırdık. Amaç; Türkiye örneğinde olduğu gibi, e-ticaretin daha kapsamlı ve daha kontrollü devamını temin etmek ve büyümesini sağlamak. Yoksa uygulanan ekstra bir vergi değildir. Ticaretin kayıt altına alınmasıdır.

Çünkü kargolar Kuzey Kıbrıs’a gelemiyor. E-ticaretle kargoların buraya gelmesi şu anda söz konusu değil. KKTC’ye e-ticaret kapsamında ulaşılması çok zor. Sipariş geliyor, Mersin Limanı’nda takılıp kalıyor. O yüzden asıl amaç, uluslararası kargoculukta yaşadığımız sıkıntıyı ortadan kaldırmaktır. Onunla ilgili bir protokol oldu Türkiye ile. Kesinlikle KKTC aleyhine dezavantajlı bir durum yok.”

‘OLUMSUZ TABLOYU NİHAYET DEĞİŞTİRTEBİLDİK’

Ulaştırma Bakanı Erhan Arıklı da düzenlemenin ayrıntılarını paylaşarak şu bilgileri verdi:

“Türkiye Cumhuriyeti’nin Gümrük Birliği’ne üye olmayan devletlere uyguladığı gümrük kıstaslar var. Avrupa Birliği’nden herhangi bir malın ithalatında yüzde 30 KDV ve gümrük vergisi uyguluyor. Türkiye, bunun dışındaki diğer ülkelere uyguladığı gümrük tarifelerini KKTC’ye de uyguluyordu. KKTC’den Türkiye’ye yapılan ihracatlarda yüzde 60 oranında vergi ödeniyordu.

"Türkiye’deki ithalatçıların ödediği vergiydi bu. Yani, Türk Ticaret Bakanlığı herhangi bir malın ihracında kıstas belirlerken ‘KKTC ayrıdır, istisnadır.’ demediği için, mesela Irak ya da Rusya’dan ithalat yaparken onlara uyguladığı kriterleri bize de uyguluyordu. Bu da bizi çok rahatsız ediyordu. KKTC’ye farklı bir muamele, pozitif ayrımcılık yapılmasını bekliyorduk.

"Geçmişteki bu olumsuz tabloyu, nihayet bu dönemde değiştirtebildik. Gümrük Birliği’ne uygulanan kıstaslar KKTC’ye de uygulanmaya başladı ama bu konunun sadece bir yönü."

‘TEMENNİMİZ TAMAMEN KALDIRILMASI’

Yürürlüğe alınan anlaşmayla e-ticarette de 30 avronun altındaki mallar için uygulanacak tarife olduğunu, ama hepsinde kıstasın uygulanmasını istediklerini vurgulayan Bakan Arıklı, sözlerini şöyle sürdürdü:

“E-ticaretle yapılan ihracatlarda ürünler Türkiye’ye girerken yüzde 60’lara varan vergiler uygulanıyordu, şimdi bu yüzde 30’a düşürüldü. Temennimiz bunun tamamen kaldırılması ve Türkiye ile KKTC arasında Gümrük Birliği Anlaşması’nın yapılmasıdır.

"Bu konuda Türkiye'nin sıkıntıları var, bunu biliyoruz. Özellikle Avrupa Birliği’nin Türkiye'ye bu konuda bir baskısı var. Yoksa biz çoktan bu Gümrük Birliği Anlaşması’nı imzalardık. Ama değişik isimlerle değişik şekillerde bunu yapmak mümkün. Türkiye ile KKTC'nin ekonomik entegrasyonunu sağlamak başlıca görevimiz olmalı. Bunun için de aradaki gümrük duvarlarının tamamen kaldırılması en büyük hedefimiz."

'GÜZEL BİR AÇILIM'

“Neticede yeni anlaşmada gümrük sıfırlanmıyor, AB seviyesine çekiliyor. Bizim çok büyük bir projemiz var, PTT AVM'nin uygulamış olduğu sanal market projesi. Biz onu çok ciddiye alıyoruz. KKTC'de ev kadınlarını kooperatif ve atölyelerde bir araya getirip el emeği göz nuru ürünler üretmesini sağlamaya çalışıyoruz. Bunları da PTT AVM yoluyla hem Türkiye hem Avrupa hem de Kıbrıslı yurttaşların yoğun yaşadığı Kanada, İngiltere, Avustralya gibi ülkelerde pazarlamaya çalışacağız.

"Bunlar e-ticaretin bir bölümüdür ve rakamlar da çok büyük rakamlar değil. Dolayısıyla bu uygulama PTT AVM projesini de yakından ilgilendiriyor. Ankara merkezine özel teşekkürlerimizi sunuyoruz. Bizim için güzel bir açılım olacak. E-ticaretle başladı, inşallah diğer kalemlerde de tamamen kaldırılana kadar bu süreç gider.”