Kök hücre kardeşliği ile hayat kurtarabilirsiniz

Kızılay TÜRKÖK Projesi ile 8 yılda 850 bin kök hücre bağışı topladı. 4 bin hastaya kök hücre nakli yapıldı. Türk Kızılay Kök Hücre Kazanım ve Koordinasyon Birim Yöneticisi Dr. Şenay Canpolat ve Cihan Kaya, Ali Güray Manap kök hücre bağışını Aydınlık’a anlattı.

Türk Kızılay tarafından her yıl Eylül ayının üçüncü cumartesi günü gönüllü bağışçılara teşekkür etmek amacıyla "Dünya Kök Hücre Bağışçılar Günü" olarak anılıyor. Türk Kızılay ile Sağlık Bakanlığı, 2013 protokol imzaladı. TÜRKÖK, 2014 yılında çalışmaya başladı. Günümüze kadar 850 bin bağışçı adayına ulaşıldı. Adaylardan 15 bini bir hasta ile eşleşti. 4 bin hastaya kök hücre nakli yapıldı.

Türk Kızılay Kök Hücre Kazanım ve Koordinasyon Birim Yöneticisi Dr. Şenay Canpolat, kök hücre bağışının önemini anlattı: "Kanser, metabolik hastalıklar ve birçok hastalıkta kök hücre nakline ihtiyaç var. Bu artık son tedavi şekli. TÜRKÖK başlamadan önceki dönemde, akraba içi vericiler yoğunlukta olmak üzere akraba dışı vericileri yurt dışından çekiyorduk. Akraba içi nakil merkezlerimiz çok iyiydi, hastanelerimiz, uzmanlarımız iyiydi, yatak kapasitelerimiz yeterliydi. Fakat yeterli bağışçı havuzuna sahip değildik. Hasta için ihtiyacımız olan ürünü maalesef yurt dışından temin ediyorduk. Bu ürünler çok uzun sürede geldiği için hastalarda hayati riskler yaşanabiliyordu. TÜRKÖK’le birlikte bu süre azaldı.”

‘20 YIL SONRA DA EŞLEŞEBİLİRSİNİZ’

18-50 yaş arasındakiler kök hücre bağışı yapabiliyor. İlk adım Kızılay bağışçı adayı olunması ardından bir onam formu dolduruluyor. Dr. Şenay bağış sürecinin devamını şöyle anlattı:

“Üç tüp kan örneği alıyoruz. Bu kan örneklerinden bulaşıcı hastalığınız olup olmadığını tespit ediyoruz. Eğer herhangi bir bulaşıcı hastalık tespit etmezsek, ulusal kemik iliği bankasına kaydınızı yapıyoruz.  Doku analiziniz yapılıyor. Bugün bankaya kayıt oldunuz hemen eşleşmeniz söz konusu değil. 55 yaşına kadar biz sizi sistemde tutuyoruz. Herhangi bir gün, belki 10 yıl ya da 20 yıl sonra kök hücre eşleşmeniz gerçekleşebilir."

'SAĞLIKLI HERKES BAĞIŞÇI OLABİLİR’

Türk Kızılay’ın 2022 yılında bağış hedefi 120 bin. Hedefin 72 binine ulaşıldı. Sağlıklı her bireyi kök hücre bağışına davet eden Canpolat, kök hücre bağışının göz korkutmaması gerektiğini söyledi. Canpolat kök hücre toplama yöntemlerini anlattı:

"İki yöntemle kök hücre toplanıyor. Birisi periferik, damardan bir cihaza bağlanıyorsunuz o cihaz kök hücrelerinizi ayrıştırıyor geri kalan kanınızı geri veriyor. Diğeri de kemik iliği dediğimiz yöntem. Anestezi altında, perviz kemiğinin arkasından özel bir iğne yardımıyla alıyoruz. Bağışçıya ‘Hangi yöntemi istiyorsunuz’ diye soruyoruz. Bazen de hastalığın tipine göre yöntem değişebiliyor. Kök hücreler toplandıktan sonra da hastaya transferi yapılıyor. Periferik yöntemle bağışçı aynı gün normal hayatına dönüyor. Kemik iliği yöntemi ameliyathane ortamında 1 saat içinde gerçekleştiriliyor. "

İKİ KİŞİYE CAN VERDİLER

TÜRKÖK'ün hayata geçmesiyle birlikte bağışta bulunan Cihan Kaya (35) ve Ali Güray Manap (43) bağış süreçlerini anlattılar. Eşi ile birlikte bağışçı olan 2 çocuk babası Ali Güray Manap, kan bağışı yaparken kök hücre bağışı da yapmaya karar verdi. Manap, "2014 yılında yaptığım bağış, 2019 yılında eşleşti. Çevremdekilerin bu bağıştan haberleri yoktu benim ile birlikte bilinçlendiler. Bağışın operasyon şeklinde olacağını sananlar vardı ama onlara çok basit kan bağışı şeklinde olduğunu söyledim." dedi. Periferik yöntemi ile kök hücre bağışı yapan Cihan Kaya, televizyonda kök hücre bekleyen bir kız çocuğunu gördükten sonra bağış yapmaya karar verdiğini söyledi ve devam etti: "Kızılay'dan bir yardım maili geldi. İlk başta önemsemedim, daha sonra tek yapmam gereken Kızılay'a gidip örnek vermek diye düşündüm. Türkiye'nin her yerinde uygulanan bir yöntemle bağışımı yaptım. İşlemin korkutucu olmadığını çevremdekilere defalarca anlattım. Ulaşım, konaklama, yemek gibi bütün ihtiyaçlarımı karşıladılar. Kızılay'ı bu konuda takdir ettim."