Kolombiya seçimlerinin nabzını tuttuk: Mafyaya karşı tarihî pakt

Kolombiya’da 29 Mayıs’ta cumhurbaşkanlığı seçimlerinin birinci turu yapıldı. Tarihi Pakt’ın adayı Gustavo Petro yüzde 40,31 oyla başı çekti ancak ilk turda seçimleri kazanmak için %50 barajını geçemedi.

Önde gelen iki aday arasındaki ikinci tur 19 Haziran'da yapılacak. Seçimler öncesinde Petro’nun lideri olduğu Kolombiya Humana Partisi’nin üyesi, Cumhuriyet Senatörü ve Gustavo Petro'nun yakın arkadaşı Gloria Flores Schneider ile ülkenin koşulları ve çözüm önerileri hakkında konuştuk.

BARIŞI GETİRECEK İTTİFAK

• Önümüzdeki seçimleri nasıl görüyorsunuz?

Petro, solcu, ilerici ve vatansever güçlerden tarihi bir destek alarak 8 milyon oy kazandı. Petro aslında, ülkenin karşı karşıya olduğu trajediye, yani Ivan Duque hükümetinin neden olduğu toplumsal patlamaya, halkın verdiği yanıttır.

Petro, bir "tarihi anlaşma" çağrısında bulundu. Bu, Kolombiya'nın yapısal bir değişimini sağlamak için toplumun ve siyasi partilerin bir anlaşmasıdır. Bu pakt, solcu, ilerici, alternatif partilerin yanı sıra liberal parti gibi geleneksel siyaset kesimlerinden de katılımcılar içerir. Bazı muhafazakârların dahi bölgesel düzeyde anlaşmaya katıldığını görebiliyoruz.

Bu çağrı, ülkenin daha fazla şiddete katlanamayacağı gerçeğine verilmiş bir cevaptır. Bağımsızlık savaşı, sömürgeleştirme ile 19. ve 20. yüzyıldaki iç savaşlarla birlikte 5 yüz yıllık bir şiddet yaşadık. Duque, hükümeti devraldığında 2016 yılında imzalanan son barış anlaşmasını baltalamaya ve barış umudunu yok etmeye başladı.

Duque'nin iktidara gelmesi, siyaset ve mafya birlikteliğini şiddette yeni bir artışla hükümete geri döndürdü. Başta her şey FARC düşmanlığıyla meşrulaştırıldı. FARC’ın ortadan kaybolmasıyla birlikte baskı ve ölüm siyasetini sürdürmek için yeni düşmanlıklar yaratıldı. Suikastlar ve katliamlar Kolombiya'ya geri döndü. Halk, 2019 yılında ancak COVID pandemisiyle sona eren ulusal bir grevle tepki gösterdi.

Ancak pandemi, oligarklara ve ekonomik muktedirlere hizmet ederken orta sınıfları, küçük girişimcileri ve köylüleri kendi kaderine terk eden aşırı sağ politikaların yarattığı krizin ayyuka çıkmasını sağladı. Buna yolsuzluk ve açlık dalgası eşlik etti. İnsanlar gıda yardımı yapılan noktalarda kuyruk oldu.

Gustavo Petro, bu arka plan üzerinde, yalnızca geniş bir toplumsal ve siyasi güçler koalisyonunun barışa geçişi sağlayabileceğini savunan 'tarihi anlaşmayı' önerdi.

MAFYA BARIŞI BALTALIYOR

• Kolombiya'da barışa kimler karşı?

Çeşitli gruplar var. Örneğin, bir tür yeni-sömürgeci zihniyeti temsil eden sözde Evanjelistler , 2016 barış anlaşmasına karşı çok olumsuz bir duruş sergilediler. Liberal Parti'nin eski Cumhurbaşkanı Uribe ile bağlantıları olan bazı kesimleri de anlaşmaya saldırdılar.

Bunun yanında Kolombiya, jeopolitik konumu itibarıyla çok önemli bir ülke. Güney Amerika'ya giriş, Pasifik ile Karayipler arasındaki bağlantı ve Orta Amerika'ya erişim noktası. Kolombiya, Güney Amerika'daki tüm ilerici hükümetlere karşı ana platform olarak kullanıldı: Venezuela ve Ekvador'a karşı, Lula orada hükümetteyken Brezilya'ya karşı ve Bolivya'ya karşı…

ABD hükümetinin temsilcileri, ülkemizde var olan devasa insan hakları ihlallerine rağmen, Kolombiya'nın kıtadaki ana müttefikleri olduğunu her zaman ve resmi ağızdan söylediler.

Ve ülke mafya egemen bir devlete dönüştü. Mafya kesimleri, kamu sektörünün, örneğin sağlık sektörünün, kontrollü eğitim sistemi ve kamu ticareti sektörünün bazı bölümlerine hâkim olmuştur. Uyuşturucu kaçakçılığı ile ilişkili yasadışı fonlar sayesinde, pandeminin neden olduğu büyük ekonomik krize rağmen ekonomi işlemeye devam etti. Buradaki narko trafiği, uyuşturucu ticareti ile sınırlı değildir; bir suikast, silah ticareti, kara para aklama vb. piyasaları içerir.

Dolayısıyla bundan olumsuz etkilenen tüm bu sektörler ülkedeki barışa karşıdır.

ORDUDA DEĞİŞİM VAR

• Barış anlaşmalarına ne oldu?

Söz konusu anlaşma FARC gerillası ile imzalandı. Ama aniden, FARC üyeleri öldürülmeye başladı. Başta tesadüf gibi geldi. Ama silah bırakan ve sözde barış merkezlerine, topluma yeniden entegrasyon merkezlerine giren üyeleriyle devam etti. Bu merkezlere gittiler ve sonra hayatlarını kaybettiler. Silahları bıraktılar ve karşılığında öldürüldüler.

Şimdi ise FARC'tan ayrılan ve silah bırakmayı reddeden yeni bir gerilla grubu var.

Ek olarak, FARC kontrolü altındaki bölgeleri terk ettiğinde, aşırı sağcı paramiliterlerden Sinaloa Karteli gibi Meksika kartellerine kadar diğer yasadışı silahlı gruplar da akın etti. Bu çok daha büyük bir şiddet dalgası yarattı çünkü bu gruplar her türlü kontrolün dışında.

Ve bu gruplardan bazıları toplumsal hareketlerin liderlerini de öldürmek için kullanıldı.

• Ama bu, insanları protesto etmekten alıkoymadı mı?

Hiç de değil: 2021'de Nisan ayında insanların tüm şehirlerde ve köylerde sokaklara döküldüğü, meydanları doldurduğu başka bir sendika grevi oldu. Grevin Ulusal Komitesi, protestoların kontrolünü bir dereceye kadar kaybetti. Bogota ve Cali gibi bazı şehirlerde direniş noktaları kuruldu.

• Silahlı kuvvetlerin durumu nasıl?

Silahlı kuvvetler içinde önemli değişim eğilimleri var. Eskiden onlara her muhalifin bir devlet düşmanı olduğu öğretiliyordu - Latin Amerika'daki tüm diktatörlüklerin üzerine inşa edildiği bilindik konum. Ama bugün, orduda, giderek artan bir şekilde barışı destekleyen ve kazanılan mevzileri yok edecek emirleri reddeden güçler var.

TEMEL İLKE BÖLGESEL BÜTÜNLEŞME

• ABD, Kolombiya siyasetine yoğun bir şekilde dahil oldu, özellikle de ABD üslerinin bulunduğu ve kapsamlı bir güvenlik anlaşmasının kurulduğu Kolombiya Planı’yle. ABD ile ilişkiler açısından “tarihi pakt”ın konumu nedir?

Amerika Birleşik Devletleri ile ilişkileri devam ettirmeliyiz, ancak içeriği hakkında konuşmalıyız. Latin Amerika entegrasyonunun bir parçasıyız. Bu, ülkemizin dış politikasının Latin Amerika entegrasyonuna öncelik vermesi gerektiğini ilan eden Kolombiya anayasasında da belirtilmiştir.

Eğer bölgemizde bütünleşme araçlarını güçlendirirsek ABD’yle, Avrupa’yla, Çin’le, Rusya’yla ve dünyanın geri kalanıyla müzakere etmek için daha iyi bir konuma ulaşmış olacağız.

Dolayısıyla, her şeyden önce çok taraflılığı canlandırmak istiyoruz. İkinci olarak, bölgesel entegrasyonu desteklemek ve ilerletmek istiyoruz. Üçüncüsü, Amerika Birleşik Devletleri ile ilişkilerimizi sürdürmek, ancak ulusal egemenliğe ve insan haklarına karşılıklı saygıya dayalı olarak devam etmek istiyoruz. Ülkemizdeki barış sürecini de desteklemeleri gerekiyor, ABD gerçek bir güç faktörü. Kolombiya içindeki anlaşmalarda barış için temel bir aktör olmaları gerekiyor. Bu çok önemli, Kolombiya'da yaptığımız barış anlaşmalarına garantör olmaları gerekiyor. Onlarla yeni bir ilişki kurmalıyız. Ve Birleşik Devletler ile bu yeni ilişki inşası sadece Kolombiya'nın değil, tüm Latin Amerika ülkelerinin meselesidir.

Bu makale daha önce United World International (UWI) internet sitesinde İngilizce olarak yayımlanmıştır.