Koşar adım büyük durgunluğa! Stagflasyon kapıda
Türkiye’deki sanayi üretimin beş aylık düşüşü, işsizliğin ve konkordato ilanların artışına ilişkin açıklama yapan Topkurulu, ‘Türkiye, enflasyon sorununu da halledememek ile beraber durgunluğa doğru ilerlemekte ve işsizliği artmaktadır. Bu durumun ekonomi bilimindeki karşılığı stagflasyondur.’
Vatan Partisi Ekonomi Siyasetleri Bürosu Başkanı Hakan Topkurulu; seçimlerin ardından göreve gelen yeni ekonomi yönetiminin uyguladığı politikalarla birlikte, sanayi üretiminin düşüşü ve işsizliğin, konkordato ilan eden firmalardaki artışın nedenlerine ilişkin açıklama yaptı. Topkurulu, tüm verilerin enflasyonun stagflasyona doğru ilerlediğinin göstergesi olduğunu söyledi. Türkiye’nin en fazla ihracat yaptığı bölge olan Avrupa’daki durgunluğun etkisi ve iç talebin de bastırılması nedeniyle iç piyasanın da durgunlaşması ile ekonomide iki kamburun yaratıldığını vurgulayan Topkurulu, çözümün Vatan Partisi’nin “Üretim Devrimi Programı” olduğuna işaret etti. Topkurulu şu ifadeleri kullandı:
DARALMANIN GÖSTERGELERİ
“Bugün kasım ayı işsizlik verileri açıklandı. Beş aydan bu yana düşen işsizliğin tekrar yukarıya doğru ivmelendiği görüldü. Bu beklenen bir durumdu. Bizi yıllardan beri takip edenler şunu çok iyi bilirler; biz özellikle Avrupa’da bir durgunluk olacağını, bu durgunluğun da Türkiye’nin birinci ihracat bölgesi olan Avrupa’daki talebin düşmesiyle Türk sanayisine olumsuz yansıyacağını yıllardır anlatıyoruz. Geçen gün İş Bankası Hakan Aran’ın da özellikle tekstil sektöründe daralma ve işsizlik olduğunu belirtmesi, ekonomik daralmanın ayrı bir göstergesi. Konkordato ilan eden firma sayısının kasım ve aralık aylarında daha önceki aylara göre iki kat arttı, sanayi üretim endeksindeki temmuz ayından bu yana ciddi ve sistemli bir biçimde düşüyor, işsizlikteki artış eğilimi başlıyor. Türkiye, enflasyon sorununu da halledememek ile beraber durgunluğa doğru ilerlemekte ve işsizliği artmaktadır. Bunların hepsi ekonomik krizin derinleştiğinin göstergesidir ve ekonomi bilimindeki karşılığı ‘Stagflasyon’dur.
‘ÇÖZÜM: ÜRETİM DEVRİMİ
“Türkiye’deki stagflasyonist ortama sadece Avrupa’daki pazarların daralması değil haziran ayında göreve başlayan yeni ekonomi yönetiminin uyguladığı ekonomi politikaları da neden olmaktadır. Yeni ekonomi yönetimi, talep kısma adı altında piyasaların daralmasına, sanayicinin, tüccarın krediye zor ve pahalı şekilde ulaşmasına neden olmaktadır. Ücret politikaları ile talep artırılıp ekonomiye canlılık getirileceği yerde, bunlar enflasyonun nedeni olarak gösterilerek ekonomiye ikinci bir kambur ilave edilmektedir. Hem dış pazarın durgun olması hem de iç talebin daraltılması ekonominin üzerine iki kambur olarak yüklenmektedir.
"Sayın Mehmet Şimşek ve Sayın Hafize Gaye Erkan’ın, ABD’de 50 trilyon dolar bütçeli fonları ziyaret etmesi yukarıda anlattığım sorunları çözecek politikalar değildir. Krizden tek çıkış yolu vardır ve önümüzdeki dönemde zorunlu olarak hayat dayatacaktır. Vatan Partisi’nin ‘Üretim Devrimi Programı’. Devletin yatırımcı olarak ekonominin içinde bulunduğu, diğer sektörleri de beraberinde geliştirdiği kamu yatırımları bu krizden çıkış yoludur. Başka da bir yol yoktur.”
İŞ GÜCÜ DÜŞSE BİLE İŞSİZLİK YÜKSELDİ: 08,7 MİLYON KİŞİ
EMEK SERVİSİ
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)’nun Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre; işsiz sayısı 2023 yılı kasım ayında bir önceki aya göre 115 bin kişi artarak 3 milyon 116 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise iş gücüne katılımdaki 0,2 puanlık düşüşe rağmen 0,4 puan artarak yüzde 9’a ulaştı. Geniş tanımlı işsiz sayısı ise 8,7 milyon olarak hesaplandı. İşsizlik oranı erkeklerde yüzde 7,5 iken kadınlarda yüzde 11,8 olarak tahmin edildi. İşsizlik artışı 2023 Kasım ayında sanayi üretimindeki yüzde 1,4 azalışla uyumlu değerlendirildi. İstihdam edilenlerin sayısı 2023 yılı bir önceki aya göre 236 bin kişi azalarak 31 milyon 611 bin kişi, istihdam oranı ise 0,4 puan azalarak yüzde 48,2 oldu. Bu oran erkeklerde yüzde 65,4 iken kadınlarda yüzde 31,3 oldu. İş gücü de 2023 yılı bir önceki aya göre 122 bin kişi azalarak 34 milyon 726 bin kişi, iş gücüne katılma oranı ise 0,2 puan azalarak yüzde 52,9 olarak hesaplandı. İş gücüne katılma oranı erkeklerde yüzde 70,7 iken kadınlarda yüzde 35,5 oldu. 15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı bir önceki aya göre 0,3 puan artarak yüzde 16,5’e yükseldi. Öte yandan geniş tanımlı işsizlik Kasım ayında bir önceki aya göre 1,3 puanlık sert bir yükselişle yüzde 22,7’ye ulaştı.
SANAYİDE 2018’DEN SONRAKİ EN UZUN DARALMA
İstatistik Kurumu (TÜİK), Kasım 2023’e ilişkin sanayi üretim endeksi sonuçlarını açıkladı. Buna göre sanayi üretimi kasımda aylık bazda yüzde 1,4 azalarak üst üste beşinci ay daralmaya işaret etti. Beş aylık sanayi üretimi daralma serisi, 2018’den bu yana en uzun daralma dönemi olarak kaydedildi. Sanayinin alt sektörleri incelendiğinde, kasımda madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi bir önceki aya göre yüzde 4,5, imalat sanayi sektörü endeksi 1,3 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 1 azalış gösterdi. Kasım ayındaki sanayi üretim endeksi, 2022’nin aynı ayına kıyasla ise yüzde 0,2 yükseldi. Sanayinin alt sektörleri incelendiğinde, kasımda madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3,5, imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 0,1, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 4,5 arttı.
DOĞRUDAN YATIRIMLAR PANDEMİ DÖNEMİNE GERİLEDİ
Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) Doğrudan Yatırımlar Bülteni’nin 2023 Üçüncü Çeyrek sayısı yayımlandı. Yeni ekonomi yönetimin “Rasyonel” politikalara döndükçe yabancı yatırım girişlerinin artacağı yönenündeki öngörülere karşın, doğrudan yatırım girişleri pandemi dönemi düzeyine geriledi. Rapora göre 2023 yılı üçüncü çeyreğinde doğrudan yabancı yatırım girişleri 1,8 milyar dolar, yurt dışına doğrudan yatırım çıkışları 1,6 milyar dolar olurken net girişler ise 0,2 milyar dolarlık seviyesi ile geçen yılki düzeyinin oldukça altında kaldı. Temmuz-Eylül döneminde doğrudan yabancı yatırım girişlerinin kademeli olarak gerilerken çıkışların hızlandığı, dolayısıyla net girişlerin 2022 yılının ikinci çeyreğine kıyasla 1,6 milyar dolar düşük olduğu belirtildi. Pandemi sonrasında 13-14 milyar dolar aralığında seyreden doğrudan yatırım girişlerinin, 2023 yılı üçüncü çeyreği itibarıyla 10,1 milyar dolara gerilediği ve pandemi dönemi düzeyine indiği bilgisi verildi.
