Kovid-19 Çin’e yönelişi hızlandırdı

Federal Almanya Meclisi Başkan Yardımcısı Dr. Hans-Peter Friedrich Mayısın ilk haftasında “Çin”le uzun vadeli köprü” çağrısı yaptı. İçişleri eski Bakanı da olan Friedrich ile Çin Komünist Partisi’nin resmi yayın organı Halkın Günlüğü (Renmin Ribao) gazetesi bir söyleşi yayınladı. “Çin Köprüsü” projesi için resmi görüşmeler yürütmek üzere Nisan ortasında Pekin’e davetliydi. Korona salgını nedeniyle buluşma ertelendi ancak bu projenin ayrıntıları Halkın Günlüğü gazetesinde yayınlandı. Friedrich şunları söyledi: “21. Yüzyılın küresel lideri olarak Çin’le uzun süreli, ekonomik, politik ve kültürel alanlara kadar uzanan çok yönlü ilişkiler kuruyoruz” dedi. Almanya’nın dışişleri politikasında şimdiye kadar önemli rol oynayan diğer uluslararası bağlantı, eski Dışişleri Bakanı Sigmar Gabriel’in Başkanı olduğu Atlantik Köprüsü (Atlantik Brücke) yanında şimdi de Asya Köprüsü inşa ediliyor.

KRİZ 2008/09’DAN DAHA DERİN

Korona salgını dünya ve Alman ekonomisi üzerinde derin yaralar açtı. Almanya’da 2020’nin ilk çeyreğinde 6,3 gerileme hesaplanıyor. Ekonomi Bakanı Peter Altmaier politik ve ekonomik açıdan köklü çıkışlar öngörüyor. Altmaier, “Korona salgını etkisiyle son on yıldaki gelişmemiz derin bir durgunlukla karşı karşıya. Ekonomik yıkımı sınırlayabilmek için 1 trilyon avroluk bir koruyucu şemsiye oluşturduk. Bununla ekonomimizi ayakta tutmak, işletmeler ve çalışanlarımızın krizden çıkmasına eşlik etmek istiyoruz” dedi. Ekonomide acil yardım paketi yanında esas olarak üretimin artırılması daha önem kazanmış durumda. Diğer yandan ihracata dayalı sanayi üretiminin yaşaması Çin’le ilişkilerin geliştirilmesine bağlı görülüyor. ABD ile ilişkiler gittikçe artan ölçülerde ihracata zarar veriyor.

Salgınla ağırlaşan kriz 2008/09 mali krizini aşmış durumda. Almanya’nın kuvvetli yanı ağır sanayi ihracatı derinden etkilenmiştir ve bu alanda 11,6 oranında gerileme kaydedecektir. İlk çeyrekteki gerileme Mayıs’tan itibaren vergi alanlarında hissedilecektir. Maliye Bakanı Olaf Scholz yeniden borçlanmayı planlıyor.

Alman Ekonomik Araştırmalar Enstitüsü’nün öngörüsüne göre “içinde bulunduğumuz 2. çeyrekte milli gelirde yüzde on gerileme olacaktır. Ekonomi ve toplumun nefes almaya ihtiyacı var.” Uzmanlara göre bu yenisi 90 yıl öncesinden daha zor bir kriz olabilir. Bu nedenle çeşitli odalar ve birlikler iş hayatındaki kısıtlamaların bir an önce gevşetilmesini istiyorlar.

Makina ve otomobil üreticileri de başka çıkış yolları arayışındalar. İhracata dayalı bu alanlarda üretimin devamlılığı Çin ve Asya ile ilişkilere bağlı görünüyor.

ÇİN KARŞITI KAMPANYA TUTMADI

Geçen günlerde gündemdeki konulardan birisi de Çin Halk Cumhuriyeti’ne karşı yürütülen kara propaganda oldu. ABD kaynaklı bu kampanyanın esası korona virüsünün Çin kaynaklı olduğu, zamanında dünya kamuoyu uyarılmadığı ve büyük zararlara yol açtığı ve Çin’in yüklü miktarda tazminat ödemesi talep edildi. Hatta Alman Kalkınma Bakanı Gerd Müller bu yönde açıklamalar yaptı. Ancak Başbakan Angela Merkel gazetecilerin bir sorusu üzerine, Bakanlar Kurulunda böyle bir konunun konuşulmadığını açıkladı. Çin aleyhtarı kampanya, Atlantik bağları güçlü olan Springer finans ve medya grubu tarafından Bild gazetesi aracılığıyla yürütüldü. Çin, aleyhindeki karalama kampanyasına resmi kanallardan ayrıntılı cevaplar verdi. Zaten ABD’nin yürüttüğü Çin karşıtı kampanyaya başta Dünya Sağlık Örgütü kimse inanmıyor.

ABD İLE UĞRANAN ZARAR ÇİN’LE TELAFİ EDİLEBİLİR

Batının kişisel çıkara dayalı liberal sisteminin çözülmeye başlaması ve Asya’nın üretimin merkezi haline gelmesi Alman ve AB üretici firmalarını Çin’e yönlendirdi. Alman ekonomisinin Kovid 19’dan gördüğü zararları sınırlamak ve açığı kapatmak ihtiyacı Çin’le işbirliğini kaçınılmaz hale getirdi. Bu durum özellikle Alman sanayisinin iki ana dalında kendisini göstermektedir: Otomotiv ve makina sanayii. Alman Makina Üreticileri Birliği (AMÜB), “AB ve Kuzey Amerika’da ortaya çıkan zararları Çin ile ilişkiler içinde telafi edebiliriz” görüşündeler. “Çin’de durumun hızla istikrara doğru gittiği” tespit edilmektedir. Alman Sanayici Birlikleri ve Makina üreticilerinin görüşlerini dış politika bülteni German Foreign Policy (GFP) 27 Nisan’da abonelerine böyle iletti.

KRİZLER GÜÇLERİN YERLERİNİ DEĞİŞTİRİYOR

Alman otomotiv sanayicileri adına Volkswagen (VW) temsilcileri de “ABD otomobil pazarında milyarlarca zarara uğramaktayız. Bunları Çin pazarında telafi edebilir ve böylece daha önce yaptığımız yıllık planlamamızın çok gerisine düşmeyiz” değerlendirmesini yaptılar. Şu sonuca vardılar: “Çin ve ABD’deki eşitsiz gelişmelere göz attığımızda görüyoruz ki krizler güçlerin yerini değiştiriyor.” GFP’ye göre Berlin’in Pekin’e bağımlı olduğu başka bir alan daha var: Tıbbi koruyucu malzemeler. 27 Nisan’da Çin’den Leipzig havaalanına dünyanın en büyük kargo uçağıyla tıbbi koruyucu malzeme” geldi. Çin 8,3 milyon maske ve tıbbi malzeme göndermişti. Daha sonra ikinci parti yardım da geldi. Alman ordusunun talebiyle gelen tıbbi malzeme uçağını Savunma Bakanı Annegret Kramp-Karrenbauer karşıladı.

Tıbbi malzeme taşıyan uçak 6-7 haftadır sefer yapıyor. Çekya, Slovenya, Varşova, Paris ve Kiew daha önce yardım getirdiği yerler. ABD’ye yapılacak seferler de bunlara eklendi.

ÇİN’E BAĞIMLILIK ARTACAK

ABD’de Alman firmalarına yapılan Siparişler iptal edilmeye başladı. Çin ise sipariş yapıyor. Salgının yayılmasıyla Almanya’nın tanınmış otomobil markası VW’nin satışları yüzde 40 a kadar düşmüştü. Ancak şu sıralar Çin pazarı sayesinde hızla toparlanmaya ve siparişler yükselmeye başladı. Buna paralel olarak Çin de bu alanda da büyük bir gelişme programı kabul etti. Böylece salgından dolayı aksayan yıllık plan hedeflerine ulaşılacağı ve toplamda önemli bir kayıp olmayacağı görüldü.

Alman otomobil sanayiinin ABD pazarında devasa zararlarına karşılık, Çin pazarında umut olduğu gözlemcilerin ortak görüşü. ABD’de resmi olarak 35 milyon işsizlik başvurusu var. 2008 krizinde BMW firması ödeme zorlukları nedeniyle 2 milyar avro alacağını silmek zorunda kalmıştı. Benzer bir durumun, hem de daha büyük ölçekte tekrar edebileceği belirtildi. ABD ve Çin pazarının Alman sanayisi açısından karşılaştırmasını yapan analizciler şu sonuca varıyorlar: “Krizler güçlerin yerini değiştiriyor.” (Markus Fasse: Araba üreticileri Çin’e daha bağımlı hale gelecekler. handelsblatt.com 24.04.2020.)

ARABA ÜRETİMİ ÇİN SAYESİNDE YENİDEN BAŞLADI

Zarar gören Alman firmalarının Çin ile ilişkileri geliştirerek ayakta kalabileceklerini öngören otomobil sanayi uzmanı Ferdinand Dudenhöffer “tanınmış Alman firması Daimler önümüzdeki dönem çok önemli iki Çin firmasıyla beraberlik kuracak” dedi. Ruhr Üniversitesinden Dudenhöffer, “Gelly ve BAIC adlı firmalar, Stuttgart firması Daimler’in yüzde 15’ine ortak olacaklar. Hem Daimler rahatlayacak hem de Çin firmalarının yararına olacaktır. Çin ortaklığı Daimler’in krizden çıkmasına yardımcı olacaktır” dedi. Bir Daimler yönetim kurulu üyesi 50.000 otomobilin satış sözleşmesinin imzalandığını ve Daimler’in Çin’de en tutulan modeli Nisan sonunda tekrar üretilmeye başladığını müjdeledi.

ÇİN KARŞITI KAMPANYA ABD’NİN AYAĞINA DOLAŞIYOR

Bu gelişmeler karşısında politikacılar ve medyanın Çin aleyhtarı kampanyadan uzaklaştıkları gözleniyor. Almanya Sağlık Bakanı Jens Spahn bu şekilde bir politika yürütmekten vazgeçilmesini istedi. Berlin ve AB kısmen Atlantik kaynaklı, “Virüs Vuhan’dan çıktı, geç haber verildi, Çin tazminat ödemelidir” kara propagandalarına katılmıştı.

Almanya’da Çin’e yönelik “Çin virüsü” kavramı çifte standart olarak değerlendirildi. 2008 finans krizi ABD’de ortaya çıktı. Ama kimsenin aklına bundan dolayı ABD’yi suçlamak gelmedi. İngiliz Düşünce Kuruluşu Müdürü Jim O’Neill “Çin virüsü diyerek suçlamanın çifte standart” olduğunu belirtti. Bu tavrın salgına karşı mücadeleyi baltaladığı da ortadadır dedi. Korona virüsünün Vuhan’da geliştirildiği iddialarını bilim insanları geri çevirmiştir. Özellikle ABD’nin Çin’e karşı kampanyasının temelinde küresel etkinliğini kaybetmesi ve Çin’in etkin hale gelmesi yatmaktadır. AB’deki uzmanlar yaygın olarak bu görüşü paylaşmaktadırlar. ABD hegemonyasının yıkıldığı, dolar hakimiyetine son verilmesinin gündemde olduğu ve ABD’nin içe dönmesinin gözlendiği şu günlerde Çin karşıtı kampanya ABD’nin konumunu daha da sarsmaktadır.