Kuraklığa karşı yer altı barajları

Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanan "Yer Altı Suyu Suni Besleme ve Yer Altı Barajları Eylem Planı" kapsamında 41 yer altı barajı tamamlandı. Bu sayı 2023 yılına kadar 200'e yaklaşacak. Plan kapsamında bugüne kadar İzmir, Manisa, Çankırı, Konya, Bursa, Eskişehir, Antalya, Kütahya, Balıkesir, Nevşehir, Kayseri, Niğde, Malatya ve Kayseri gibi şehirlerde 41 proje hayata geçirildi. Yer altı barajları, yüzey sularının yer altı suyuna iletilmesi, böylece yer altı suyunun rezerv ve kalite açısından korunması ve özellikle temiz içme suyu sağlanması amacıyla, topoğrafyanın ve jeolojinin uygun olduğu yerlerde inşa ediliyor.

Bu barajların inşaat ve kamulaştırma maliyetleri, yer üstünde yapılan klasik barajlara oranla daha düşük oluyor, ayrıca buharlaşma oranı da düşük kalıyor. Özellikle alüvyon tabanlı vadilerde yapılabilen barajlarla küçük çaplı sulamalarla köyler ve beldelerin içme suyu ihtiyacını karşılamaya yetecek miktarda yer altı suyu depolamak mümkün oluyor.

BOŞA AKAN SULAR DEĞERLENİYOR

Projeleri yürüten Devlet Su İşleri’nin (DSİ) 2. Bölge Müdürlüğü Jeoteknik Hizmetler ve Yer Altı Suları Şube Müdürü Adem Sömer, AA muhabirine, su altı barajlarının işlevi ve inşası hakkında bilgi verdi. Boşa akan suların gövde sistemiyle kontrol edilerek etkin kullanılması için inşa edildiğini söyleyen Sömer, yer altı sularının, içme sularının bir kısmının buradan sağlanması nedeniyle stratejik olduğunu, hayati önem taşıdığını ifade etti. Sömer, yer altı barajlarının suyu tutabilecek jeolojik yapıların olduğu bölgelerde kurulduğunu dile getirerek, "Kurulmadan önce sondajlar, jeolojik ve jeoteknik çalışmalar yapılır. Burada alüvyon taban olması, suyun birikmesi açısından önemli. Bölgenin özellikleri ortaya konulduktan sonra ne kadar su depolanabileceği hesaplanır. Önüne 'geçirimsiz perde' denilen set yapılır. Bu setle arkada suyun birikimi sağlanır. Daha sonra bu biriken su, sondaj ya da havuz sistemiyle bir depoya basılır ve oradan da sulama sistemine verilerek kullanıcıya ulaştırılır." diye konuştu. Sömer, bölge müdürlüğünün sorumluluk sahasındaki İzmir, Manisa ve Uşak'ta 16 yer altı barajı projesi yürütüldüğünü, bunlardan 10'unun tamamlandığını bildirdi.

SU SEVİYESİ 10 METREYE ÇIKTI

Kiraz ilçesindeki Suludere yer altı barajının da bu yıl içinde tamamlanacağını belirten Sömer, şunları kaydetti: "55 bin metreküp su biriktirme hacmi var. Dolup boşalacağı için 1 yılda burada 100-150 bin metreküp su kullanılabilecek. Bu sular, tarımın çok yoğun olduğu Küçük Menderes havzasında kullanılacak. Daha önce kuyularla sulama yapılıyordu. Yer altı su seviyesi çok düşmüştü. O yüzden böyle bir sistem düşünüldü. Küçük Menderes havzasında yer altı su seviyeleri 10 yıl önce 40-45 metredeyken bugün 90-100 metrelere geldi. Yer altı suyunun desteklenmesi gerekiyor. Bu tür projelerle yer altı sularının daha fazla beslenmesine çalışılıyor.