Kuryeler afetlerde görev almak istiyor

Kurye Hakları Derneği, “Deprem Bölgesindeki Gönüllü Kuryelerin Deyimleri Raporunu” yayınladı. Bölgeye giden 15 ilden 30 kurye ile görüşmeler yapıldı. Raporda, olası afet durumlarında motosikletli kuryelerin devreye sokulabilmesi için öneriler de yer aldı. Asrın felaketi 6 Şubat tarihli ve 11 ilimizi etkileyen Kahramanmaraş merkezli iki büyük depremin ardından neredeyse 8 ay geçti. Türkiye birbirine kenetlendi, herkes yaraları sarmaya koştu. O gün, depremin olduğu saatten itibaren kurye iletişim grupları da hareketlenmeye başladı. Haberi ilk alan kuryeler gruplara duydukları bilgileri attı. Hatay Motosikletli Kuryeler Derneği Başkanı, Dernek Başkanları Grubu’na “enkaz altındayız” diye mesaj yollarken; İstanbul Kuryeler Federasyonu ve farklı illerden çok sayıda dernek başkanı deprem bölgesindeki kurye dernek başkanları ile iletişim kurmaya çalıştı. Kurye derneklerini harekete geçti. Kuryeler ağırlıklı olarak ilk anlarda en az ulaşılan şehir olan Hatay’a gitti.

KOORDİNASYONA DİKKAT EDİLDİ

Çeşitli illerde valiliklerle koordineli halde transfer sürecine başlayan kuryelerin yanı sıra bireysel olarak da yola çıkan kuryeler oldu. Deprem bölgesine kalabalık giden illerden birisi de Ankara’ydı. 7 Şubat’ta gruplardan duyuru yapılması yüzlerce kurye harekete geçti.

“Biz başta 50 kişiydik” diyen bir kurye, gidiş organizasyonu duyuldukça ilginin artmaya başladığını şöyle aktardı: “Bir anda ismini yazdıranların sayısı 100-110’nun üzerine çıktı. Ekip çoğalınca 190 kurye motosikletleri ile birlikte akşam 7’de hazırlandı. 12 çekici ve bir tır ile gönüllü kuryeler yollanmaya başlandı. Bu süreçte iş adamları da çok yardımcı oldu. Direkt Hatay’a gittik.”

İŞVERENLER BÖYLE YAKLAŞTI

Kuryelere işverenlerin yaklaşımının incelendiği raporda, kuryelerin birçoğunun çalıştıkları iş yerleri ile genel olarak bir sorun yaşamadıklarını ifade ettiği belirtildi. “Esnaf kurye” olarak değil de bizzat restoranlara bağlı çalışan kuryelerin de sahada olmalarına rağmen sayıları azdı. Raporda, kuryelerin “işim ne olur”, “işten atılır mıyım”, “maddi kayıp yaşar mıyım” gibi kaygıların olmadığı vurgulandı.

Ankaralı bir esnaf kurye durumu şöyle aktardı: “Kendi şahıs şirketimiz olduğu için kimseye haber vermedik. Direkt kapatıp gittik.” Bursalı bir kurye ise “Biz esnaf kurye olduğumuz için yerimize başka arkadaşlarımızı koyduk. Yerine arkadaş bulamayan da oldu. İşverenler tarafından ‘ne gerek var, niye gidiyorsunuz’ diyen de oldu.” dedi.

Firmaların kuryelerine bir zorluk çıkarmadığını herkes ifade etse de kimi şehirlerde Trendyol’un sanki kuryeleri bölgeye kendileri göndermiş gibi bir izlenim yaratmak istemesine dikkat çeken kuryeler oldu.

Ankaralı bir kurye: “Bizi sanki onlar göndermiş gibi bir hava estirmeye çalıştılar. Onun üstüne yatma eğilimindeydiler. Tepkiler herhalde biraz fazla olunca vazgeçtiler diye düşünüyorum.” dedi.

EĞİTİM İSTEKLERİ ARTTI

Kuryelerin afet eğitimi konusunda genel durumuna dair net verilere sahip olunmadığı belirtilen raporda, “Bazı kurye derneklerinin özel duyarlılığı ile organize ettiği eğitimleri dışarda tutarsak, kuryelerde afet eğitimi de istisnai bir durum olarak görülüyor.” denildi. Bazı kuryelerin döndükten sonra eğitim almak konusunda daha da istekli hale geldiği kaydedildi.

HER ALANDA GÖREV ALDILAR

Peki kuryeler afet bölgesinde neler yaptı? İlaç taşımadan, gıda ve hijyen ürünlerinin transferine, kurtarma çalışmalarına katılmaya kadar pek çok noktada görev aldılar. İstanbul Motosikletli Kuryeler Derneği’nden Serkan da arama kurtarmaya katılan kuryelerdendi. Serkan, şunları ifade etti:

“İlk 4-5 gün profesyonel ekipler yoktu. Hafif hasarlı, büyük riskli olmayan binalarda yaralı depremzedeleri çıkarmakla işe başladık. Bizim ekip altı kişiydi. 10-15 gün içerisinde ekslerle birlikte toplam 62 kişi çıkardık enkazdan. Profesyonel ekipler gelmeye başladıktan sonra bizler ikinci plana çekilip onların yönlendirmeleri ile destek çalışmalarımıza yardım çalışmalarımıza devam ettik. O süreç boyunca da enkazlardan birçok depremzede çıkarttık. Biz aynı zamanda profesyonel ekiplerin eli ayağı gibi davrandık onlar bizi nasıl yönlendiriyorsa biz de öyle hareket ettik. Yeri geldi enkazlardan ses dinledik yeri geldi sağ veya cansız çıkartılan depremzedelerin üzerini örtmek için battaniye taşıdık yeri geldi oradaki çalışanlar için getirilen yemekleri suları dağıttık bir saniyemiz bile boş geçmedi.”

GÜVENLİK ÇEMBERİ OLUŞTURDULAR

Antalyalı Motosikletli Kuryeler Derneği’nden Mehmet de “Biz koordineli bir şekilde güvenlik çemberini oluşturuyorduk. İster yaralı çıksın ister cenaze çıksın hiç fark etmiyordu. Yani oradaki insanların sahaya girmesine engel oluyorduk.” dedi. Motosikletlerin hareket kabiliyetine tüm kuryeler özel olarak vurgu yaptı. Eşya taşımak dışında ilaç ve doktor taşıma konusunda da yapılan işleri Konyalı Burak şöyle anlattı:

“Arabaların giremediği yerler vardı, kimi yollar kapalıydı bazı köylerden haber alınamıyordu. Oralara yemek, erzak, kıyafet özellikle de ilaç çok götürdük. Acil ilaç götürülmesi gerekiyor, yollar sıkıntılı ve araçlar geçemiyor. Doktor ve hemşireleri biz motosikletlerimizin arkasına alıp hastalara götürdük. Bir nevi acil durumlarda motosikletlerimiz ambulans işlevi gördü diyebiliriz. O durumlarda biz sağlık personellerini taşıdık.”

‘HIZIR ACİL KURYE’ GRUPLARI

Depreme hazırlık konusunda moto kuryelerin önerilerinin derlendiği raporda şunlar öne çıktı:

• Başta deprem bölgesinde çalışmalara gönüllü katılmış kuryeler olmak üzere isteyen tüm kuryelere Afet Bilinci, Arama Kurtarma, İlkyardım ve Amatör Telsizcilik eğitimleri verilmeli, kuryeler sertifikalandırılmalıdır.

• AFAD’a bağlı motorize ekipler kurulmalıdır. Ayrıca 112, İtfaiye gibi kritik görevdeki kurumların da özel motorize grupları olmalıdır. Bu konuda kuryelerden destek alınmalıdır.

• Büyük Marmara Depremi’ne hazırlık kapsamında başta İstanbul çevresindeki iller olmak üzere aktif faylara yakın illerde eğitimlerini tamamlamış, her an harekete geçmeye hazır birkaç yüz kişilik “Hızır Acil Kurye” grupları kurulmalıdır.

• Kuryelere İleri Sürüş Eğitimi ücretsiz olarak sağlanmalıdır. Kuryeler asgari düzeyde motosiklet bakım ve onarımı konusunda da eğitimden geçirilmelidir. Bir ustanın olmadığı ya da ani gelişen aksilikleri kendi başına çözme becerisine kuryeler sahip olmalıdır.

• Kuryeler zor şartlarda kendi ihtiyaçlarını giderebilmeli ve özellikle barınma gibi temel sorunlarını çözebilecek “kampçılık” gibi konularda kendilerini geliştirmelidir.

• Kuryelerin lojistik dışında acil personel taşıma görevi yapacağı da düşünülerek motosiklet ve araç ekipman tercihinde bu durum hesaba katılmalıdır.

• Kuryelerin deprem bölgesine en hızlı şekilde ve donanımlı gidebilmesi için malzemeler havaalanlarında hazır tutulmalıdır.

• Büyük çevrimiçi dağıtım yapan firmalar aplikasyonlarına “Deprem Acil” butonu eklemeli, deprem anından itibaren bu buton aktifleştirilmeli ve ihtiyaç sahipleri ile kuryeler arasında bir iletişim kanalı olarak değerlendirilmelidir.