'Kuşak ve Yol' çerçevesinde Çin-Türkiye işbirliğinin potansiyeli büyük

6-8 Kasım 2024 tarihlerinde, Türkiye Hazine ve Maliye Bakanı, Çin ve Türkiye Hükümetlerarası İşbirliği Komitesi Mekanizması Türk Tarafı Başkanı Mehmet Şimşek, Çin’i ziyaret etti. 6 Kasım’da, Çin-Türkiye "Kuşak ve Yol" ve "Orta Koridor" işbirliği çalışma grubunun ilk toplantısı Pekin’de başarıyla yapıldı. 7 Kasım’da da Çin-Türkiye Hükümetlerarası İşbirliği Komitesi Mekanizması'nın ikinci toplantısı Pekin’de yapıldı. Bu iki toplantı, Çin ve Türkiye’nin "Kuşak ve Yol" çerçevesindeki işbirliğinin kurumsallaşmaya ve daha istikrarlı, kalıcı bir yapıya kavuşmaya başladığını, böylece iki ülkenin işbirliği potansiyelini tam anlamıyla keşfetmeye olanak sağladığını gösteriyor. Bu toplantılar, Kuşak ve Yol Girişimi'nin 10 yıllık işbirliği temelinde, yüksek kaliteli ve geliştirilmiş bir "Kuşak ve Yol" inşa edilmesine yönelik yeni bir dönüm noktasına işaret ediyor.

Eski İpek Yolu'nun önemli bir kavşağı olarak Türkiye, Asya ve Avrupa kıtalarını birleştiren stratejik bir konumda yer alıyor. Çin ile ilişkileri binlerce yıl öncesine dayanıyor. Bugün, Türkiye, "Kuşak ve Yol" güzergahındaki önemli bir ülke olarak, Çin ile birlikte bu girişimi hayata geçirmek için aktif bir şekilde çalışıyor ve ikili işbirliği ilişkilerini derinleştirerek her iki ülkenin gelişimine ve Avrasya bölgesindeki barış, istikrar ve refahın artırılmasına katkıda bulunuyor. Çin, Türkiye'nin Asya’daki en büyük ticaret ortağı ve dünya genelindeki üçüncü en büyük ticaret ortağı konumuna gelmiştir. Çin ve Türkiye arasındaki "Kuşak ve Yol" işbirliği çerçevesindeki gelişme hızla artmakta ve büyük bir potansiyele sahiptir.

ORTA KORİDOR PLANI VE ‘BEŞ BAĞLANTI’ HEDEFİ

2015 yılında Türkiye, "Orta Koridor" planını resmen başlatmış olup, bu plan, demiryolu ve karayolu ile Gürcistan, Azerbaycan ve Hazar’ı bağlamayı, ardından Türkmenistan, Özbekistan ve Kırgızistan’a kadar uzanmayı ve nihayetinde Çin’e kadar ulaşmayı hedeflemektedir. Bu plan, Çin’in Kuşak ve Yol Girişimi'nin "beş bağlantı" hedefiyle örtüşmektedir. Türkiye, bu projeyle Avrasya’daki stratejik konumunu kullanarak, bu koridoru, Türkiye, Güney Kafkasya, Orta Asya ve Çin’i birbirine bağlayan bir köprü haline getirmeyi amaçlamaktadır. Aynı yıl, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Erdoğan Çin’e yaptığı ziyarette, Çin-Türkiye ilişkilerinde "Kuşak ve Yol" ile "Orta Koridor" planlarının uyumlu bir şekilde işbirliğini desteklemek için bir Mutabakat Zaptı (MoU) imzaladı. Sonrasında, her iki ülke, işbirliği önceliklerini belirlemek ve politik, ekonomik, ticaret, enerji, ulaşım, güvenlik, kültür ve turizm gibi alanlardaki işbirliği potansiyelini tam olarak değerlendirmek için Hükümetlerarası İşbirliği Komitesi’ni kurdu.

Kuşak ve Yol Girişimi ile Orta Koridor planı arasında uyumluluk ve tamamlayıcılık bulunmaktadır. İkili düzeyde, bu iki projenin birleşimi, sadece Çin-Türkiye işbirliğini derinleştirmekle kalmaz, aynı zamanda altyapı inşası, yüksek teknolojili alanlar ve karşılıklı bağlantı gibi alanlarda da önemli fırsatlar yaratır. Bu işbirliği aynı zamanda ticaret ve yatırım ortamını iyileştirerek, ikili ticaretin dengeli gelişmesini teşvik eder. Ulusal para birimiyle ticaretin yaygınlaşmasına yardımcı olur. Bölgesel düzeyde de bu işbirliği, Avrasya bölgesindeki ekonomik işbirliği ve piyasa entegrasyonunu destekler. Aynı zamanda Asya ve Avrupa arasındaki bağlantıyı güçlendirir ve bölgesel ekonomilerin potansiyelini ve dinamizmini ortaya çıkarır, ortak bir kalkınma ve refah sağlar.

ÇİN VE TÜRKİYE’NİN İŞBİRLİĞİ AVRASYA’YA KATKI SAĞLAMIŞTIR

Son yıllarda, Çin ve Türkiye’nin "Kuşak ve Yol" çerçevesindeki işbirliği hızla güçlenmiş, işbirliğinin kapsamı ve derinliği önemli bir şekilde artmıştır. Bu işbirliği yalnızca geleneksel ticaret, doğal kaynaklar, enerji ve altyapı gibi alanlarla sınırlı kalmamış, aynı zamanda 5G ağları, elektrikli araçlar, biyoteknoloji, tıbbi yenilikler, otonom trenler ve yenilenebilir enerji gibi yeni ve gelişen sektörlere de yayılmıştır. Ayrıca, güvenlik ve terörle mücadele alanlarında da Çin ve Türkiye’nin işbirliği, Avrasya bölgesindeki barış, istikrar ve refah için önemli katkılarda bulunmuştur. Derinlemesine bakıldığında, iki ülke arasındaki ticaret işbirliği güçlenmeye devam etmiş ve güçlü bir gelişim göstermiştir. 2023 yılında Çin-Türkiye ticaret hacmi 48 milyar dolara ulaşmış ve bu, ikili ticaretin önemli bir kilometre taşı olmuştur.

Özellikle, Çin ve Türkiye’nin "Kuşak ve Yol" çerçevesindeki işbirliği, Türkiye’nin "2023 Vizyonu" ile de yüksek derecede uyumludur. Özellikle altyapı inşası, enerji geliştirme ve sanayi yükseltme konularında. Enerji sektörü, her iki ülkenin işbirliğinin temel alanlarından biridir ve her iki taraf da modern teknolojileri kullanarak hidroelektrik santraller, termik santraller, doğalgaz depolama tesisleri, rüzgar enerjisi, güneş enerjisi ve nükleer santraller gibi projelerin inşasını teşvik etmeye odaklanmıştır. 2024 Mayıs ayında, iki ülke enerji işbirliğiyle ilgili bir Mutabakat Zaptı (MoU) imzalayarak işbirliğini derinleştirmeye yönelik sağlam bir temel oluşturdu. Altyapı inşası alanında ise, "Kuşak ve Yol" işbirliği, Avrasya Tüneli, Marmara denizi altı demir yolu (Marmaray) ve 1915 Çanakkale Köprüsü gibi önemli projelerin tamamlanmasına öncülük etmiştir. Bu projeler, Çin-Türkiye "Kuşak ve Yol" işbirliğinin simgesel başarıları haline gelmiştir.

2024 Temmuz’da, Astana’da Şanghay İşbirliği Örgütü Zirvesi’ne katılan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Çin liderlerine "Kuşak ve Yol" ve "Orta Koridor" girişimlerinin daha fazla işbirliğine gitmesi gerektiğini ve bu çerçevede ticaret, altyapı ve temiz enerji gibi alanlarda işbirliğinin artırılmasını dile getirmiştir.

"Küresel Güney"in yükselen güçleri arasında yer alan Çin ve Türkiye’nin işbirliği, bu dönemde büyük bir potansiyele sahiptir ve gelecekte büyük fırsatlar sunmaktadır. Çin ve Türkiye arasındaki "Kuşak ve Yol" çerçevesindeki işbirliği, sadece ikili stratejik ilişkileri güçlendirmekle kalmaz, aynı zamanda bölgesel entegrasyonun gelişimine de katkı sağlamaktadır. "Kuşak ve Yol" girişiminin ilerleyen yıllarda daha da güçlenmesiyle birlikte, iki ülke, mevcut alanlarda işbirliğini pekiştirmek ve yeni alanlarda, özellikle ulaşım ve bağlantılar, yatırım-ticaret, yeşil dönüşüm, temiz enerji ve dijital ekonomi gibi alanlarda daha derinlemesine işbirliği yapmak için birlikte çalışacak ve bu sayede bölgesel ve ikili ekonominin refahını artıracaktır.