Zeytinyağında kutulu ihracat için AB’yle masaya oturalım
Zeytinyağında dünya piyasalarına birkaç Avrupa ülkesi hâkim. Türkiye’nin kutulu yağlarına karşı ise gümrük duvarı örülü. Bu yıl rekolteyi yüksek bekleyen Edremitli üreticiler, dökme zeytinyağındaki ihracat yasağının kaldırılmasını, kutulu zeytinyağının önündeki engellerin aşılmasını istedi
Sibel Koç Güven
Zeytin bu yıl bol olacak. Egeli üreticiler, çiçeklenmenin çok olduğunu ve rekoltenin rekor kıracağını belirttiler. Üretilen ürünle iç tüketimin fazlasıyla karşılanacağını ifade eden zeytinyağı üreticileri, geçen yaz dökme zeytinyağına getirilen ihracat yasağının kaldırılmasını talep etti. Edremit Ticaret Odası Başkanı ve Edremit Ziraat Odası Başkanı, yağda üretici fiyatlarının düşmesine rağmen market fiyatlarının arttığına dikkat çektiler, “Üretici sıkıntıya girerse sektör sıkıntıya girer.” dediler.
‘ÜLKENİN DÖVİZE İHTİYACI VAR’
Edremit Ticaret Odası Başkanı Ahmet Çetin, “Önümüzdeki sene çok ciddi bir zeytin görülüyor. Ağaçlarda önemli çiçeklenmeler var. Zaten zeytinde bu yıl var yılı. Önemli miktarda zeytinyağı oluşacaktır.” dedi.
Çetin, ihracat yasağının kaldırılmasını talep etti, şöyle konuştu: “İhracat yasağının kalkmasıyla ilgili Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) nezdinde talebimiz oldu. Üretici nezdinde fiyatlar düştü ama raflarda rakamlar aynı ve daha da yükselmeye çalışıyor. Yasak, üreticinin ürününü değerlendirmesinde çok büyük sıkıntı yaratıyor. Üretici sıkıntıya girerse sektör de sıkıntıya girer. Zaten zeytin var. Mutlaka ihracat kapıları açılmalı. Ülkenin dövize ihtiyacı var. Stoklarımızdaki zeytinyağımız da bizim ülkeye yeter.”
‘YAĞLARIMIZA KARŞI GÜMRÜK DUVARI VAR’
Zeytinin ve yağın en kalitesini üretiyoruz ama ambalajlı ihracat yapamıyoruz. Bu duvarı aşmamızın bir yolu yöntemi ya da atılacak bir adımı yok mu, diye sorduk.
Çetin, sorunun sektörün en büyük sorunu olduğunu, Avrupa Birliği (AB)’yle masaya oturulup görüşme yapılması gerektiğini belirtti, şöyle devam etti:
“AB’nde kutulu tarımsal ürünlere kotalar var. AB kendi üretici ülkelerini koruyor. Kimi koruyor? İtalya’yı, İspanya’yı, Yunanistan’ı… Bizim kutulu yağlarımıza karşı bir gümrük duvarı var. Ama biz bu yağı varil içinde gönderdiğimizde böyle bir uygulama yok. Tansu Çiller zamanında Gümrük Birliği (GB) anlaşması yapıldığında orada imzalanmış. Oturup bir devlet politikası olarak AB’yle tekrar tarım ürünleriyle ilgili kotaların kaldırılmasıyla ilgili görüşme yapılması gerekiyor. Şu anda kutulu ihracat çok zor. Dökme olarak göndermek zorunda kalıyoruz.”
‘ÇOK ÇOK İYİSİNİ YAPARIZ AMA SATAMAZSIN!’
“Dünya piyasasına hâkim ülkeler var. Dünyada İtalyan yağı bir marka. İtalya’nın Ferrari arabası bir marka, bunun çok çok iyisini Ahmet Çetin arabası olarak yaparsın, ama satamazsınız. Çünkü Ferrari markası var. Bu markanın önüne geçmen için ayrı bir mücadele gerekir. Vergi ve gümrük kotaları olduğu sürece bizim kutulu ihracatımız özellikle Avrupa’ya çok zor. Uzun yıllardır bu mesele var.
“İtalya ve İspanya, dünya zeytinyağı piyasasına hâkim. Ama kendi ürettikleri yağlar müşterilerine yetmiyor. O yüzden dışarıdan yağ almak istiyorlar. Bu yağ da bizde fazla. 400 bin ton yağ oluşacak önümüzdeki sene. Bizim iç tüketimimiz 100 bin ton. 300 bin ton fazlamız var. Ne yapacağız bunu, sabun mu yapacağız? Bunu satmamız lazım, ama satmak yasak.”
‘YAĞIMIZI KIYMETSİZ HALE GETİRİYORUZ’
Ahmet Çetin, ‘üretici ucuz ucuz satar’ beklentisi olduğunu da belirterek, “Satmaz, tutar, bekletir. Çünkü ağaçtan toplama maliyeti var, gübre, mazot maliyeti var. Maliyetinin altında satar mı üretici, satmaz. Nerede bekletir, evinin deposunda bekletir. İhracatı yasaklamanın da anlamı yok. Enflasyonun, fiyatların yükselmemesi için alınan bir önlem. Doğrudur, yanlıştır bilemiyorum ama bu yöntem daha çok üretici bazında zarar verir diye düşünüyoruz. Üretici yağ pahalansın da o zaman satayım diye bekletiyor, uygunsuz koşullarda bekletilirse yağ kalitesini kaybediyor. Büyük bir israf da oluşuyor. Kıymetli yağımızı kıymetsiz hale getiriyoruz bu şekilde.” diye konuştu.
2 BİNİN ALTINDAYSA O YAĞ SAHTEDİR
Ahmet Çetin, zeytinyağında sahtecinin de önüne geçilmesi çağrısı yaptı:
“Zeytinyağı pahalandıkça sahte zeytinyağları da çıkmaya başladı. Bu konuda özellikle belediyelerimizin, bakanlığın daha ciddi ve kapsamlı mücadele etmesi gerekiyor. Ortak mücadeleye hazırız.
“Vatandaşlar da dikkat etsin. Bir malın bir bedeli vardır. Zeytinyağı olup olmadığını bilmeden, güvenilir marka olup olmadığını teyit etmeden vatandaşlarımızın çok ucuz zeytinyağlarına talep etmemelerini rica ediyorum. Zeytinyağının toptan litre fiyatı 250 lira. Perakende de 400 lirayı buluyor. 5 litrelik yağ, 2 bin liranın altındaysa mutlaka sahtedir. Hele bin liranın altındaysa kesinlikle o zeytinyağı değildir."
HASAT GÜMBÜR GÜMBÜR GELİYOR
Edremit Ziraat Odası Başkanı Ali Yılmaz Diker, üreticide zeytinyağı fiyatlarının 250 liraya kadar gerilediğini ama market fiyatlarında düşüş olmadığını söyledi. Tedarikçinin ihracatçı için üreticiden yağ topladığını belirten Diker, şöyle devam etti:
“Dökme zeytinyağında üreticiden alımlar, geçen yaz litresi 300 liraya kadar yükselmişti. Yükselen yağ fiyatları karşısında Ticaret Bakanlığı, dökme zeytinyağı ihracatını ileri bir tarihe kadar durdurmuştu. Sızma zeytinyağı fiyatları, yurt dışında 310 lira civarında olmasına rağmen, her türlü maliyet ve döviz fiyatlarına rağmen sırf dökme zeytinyağı ihracatının önü kapalı olmasından dolayı iç piyasada tekrar üreticiden alım fiyatları 250 liraya kadar geriledi. Halbuki piyasa şartları yakından takip edildiğinde üreticiden çıkış fiyatlarında düşürülen fiyatlar, maalesef market fiyatlarında düşmeyerek zeytinyağının fiyatı 350-400 lira civarında seyrediyor. Bu arada ihracatçıya da mal tedarik eden tedarikçi boş durmuyor ve 250 liradan yağ toplamaya devam ediyor.”
Üreticinin mağduriyeti üzerine adımlar atıldığını ifade eden Diker, “Göz ardı edilen bir gerçek var ki ters bir durum olmazsa gümbür gümbür gelen bir zeytin hasat sezonu var. Bu sadece ülkemiz içinde değil, yurt dışındaki ülkelerden de gelen ilk duyumlarla öyle görünüyor. Onun için oynanan bu oyunların altında kalınmaması için yetkililere bir kez daha sesleniyorum. Lütfen dökme zeytinyağı ihracatının önünü açın ve fon kısıtlamasını kaldırın.” dedi.
