Latin Amerika’da sol yükseliyor

New York Times’ta önceki gün çıkan bir analizde “Büyüyen eşitsizlik ve ekonomik buhran, yakında Brezilya ve Kolombiya’ya kadar uzanabilecek bir solcu zafer dalgasının ateşlenmesine yardımcı oluyor” değerlendirmesi yapılıyor.

‘MEKSİKA DÖNÜM NOKTASI’

New York Times’ın makalesinde, Meksika’da solcu Devlet Başkanı Andrés Manuel López Obrador’un 2018’deki zaferinin bir dönüm noktası olduğu, bu ülkeyi Panama ve Guetamala’nın izlediği belirtildi:

“İlk kilometre taşı, Temmuz 2018’de cumhurbaşkanlığını ezici bir farkla kazanan Andrés Manuel López Obrador’un Meksika’da seçilmesiydi. Seçim gecesi yaptığı konuşmada, ‘Devlet, bir azınlığın hizmetinde olmaktan çıkacak ve tüm Meksikalıları temsil edecek.’ demişti.”

Makalede diğer ülkelerdeki antiemperyalist ve neoliberalizm karşıtı zaferlere de değiniliyor. Arjantin’de Peronist aday Alberto Fernández, 2019’da devlet başkanı seçilmişti. Bolivya’da 2019’daki darbe sonrasında iktidara gelen aşırı sağcılar, 2020 seçimlerinde büyük hezimet yaşamış ve Evo Moralis’in izinden giden sosyalist Luis Arce, devlet başkanlığı koltuğuna oturmuştu.

Peru’da da geçen nisandaki devlet başkanlığı seçimini beklenmeyen bir sonuçla sendikacı Pedro Castillo kazanmıştı.

Honduras’ta 2009’da askeri darbeyle devrilen eski Devlet Başkanı Manuel Zelaya’nın eşi Xiomara Castro sandıktan zaferle çıkmıştı. Nikaragua’da da Sandinistler büyük bir farkla kazandıkları seçim sonrası iktidarlarını sağlamlaştırdılar. Son olarak da Şili’de 35 yaşındaki eski öğrenci hareketi lideri Gabriel Boric, devlet başkanlığı seçimini açık ara farkla kazanmıştı.

‘ÇİN’E OLAN DESTEK ARTABİLİR’

Bütün bu gelişmelerin özetlendiği analizde, Amerika’nın “arka bahçesinin” artık daha “güvensiz” olduğu belirtiliyor ve Çin’e olan desteğin de artabileceği ifade ediliyor:

“Uzmanlar, ekonomik kalkınma için Pekin’in küresel kredi ve altyapı yatırımı stratejisine daha açık olan yeni bir Latin Amerikalı liderler ile solun kazanımlarının Çin’i destekleyebileceğini ve ABD’nin altını oyabileceğini söylüyor. Yeni durumla birlikte ayrıca ABD’nin Venezuela, Nikaragua ve Küba’daki otoriter sol rejimleri izole etme stratejisi zorlaşabilir.”

DEVLETÇİ POLİTİKALARA ARTAN TALEP

Yazının son kısmında ise bölgede halkın devletçi politikalara olan artan bir isteği olduğu belirtiliyor. US Army War College’den Latin Amerika uzmanı Evan Ellis, gazeteye yaptığı değerlendirmede şunları vurguluyor:

“Latin Amerikalı seçmenler artık devletin rolünü, yeniden bölüşümü dengeleme çabası içinde olmasının ve kamu hizmetleri sağlamanın önemine dair daha keskin bir anlayışa sahipler. Bu da solcu siyasetlere avantaj sağlıyor.”