Libya’da miadını doldurmuş olan Haftar’a yer yok

Yolsuzluk ve savaş suçlarıyla itham edilen Libyalı general Halife Haftar, ne pahasına olursa olsun ülkede kendine bir yer edinmeye çalışıyor. Geçen sonbaharda, savaş ağası Haftar, doğu ve güney Libya'nın bazı kısımlarını kontrol altında tutan Libya Ulusal Ordusu'nun (LUO) komutanlığından istifa etmişti. Haftar, cumhurbaşkanlığına aday olmak için bunu yapmıştı. Ancak seçim ertelendi. Halife Haftar bir ay boyunca LUO komutanlığına geri dönmedi, kenara çekilmeyi tercih ettiğine dair spekülasyonlar vardı, ancak daha sonra Haftar tekrar kendini başkomutan ilan etti. Üstüne siyasi arenada faal rol oynamaya başladı. Haftar, eski düşmanı eski Libya İçişleri Bakanı Fethi Başağa’yla siyasi bir ittifak kurdu.

Sonuç olarak, 10 Şubat'ta Haftar'a bağlı olan Temsilciler Meclisi, yeni bir hükümet kurmak için Fethi Başağa'yı başbakanlığa atadı. Ancak, Abdülhamit Dibeybe başbakanlığındaki Ulusal Birlik Hükümeti, ki BM tarafından tanınıyor, buna karşı çıktı.

Fethi Başağa, Haftar'ın desteğinin generalin "Libya'nın güvenlik, barış ve birliğine çabaladığının kanıtı olduğuna inanıyor. (https://libyaupdate.com/bashagha-haftar-want-peace-because-he-accepts-me-as-pm/) Ancak Haftar’ın kendisi, bunu zaman kazanmak, iktidarda kalmak ve devlet başkanı olmak için kullanıyor. Ayrıca unutmamak gerekir ki, Haftar, Trablus'a yönelik son saldırısından önce, 14-16 Nisan 2019'da Gadames'te ülkedeki krizi aşmak amacıyla yapılması planlanan Libya Ulusal Konferansı öncesinde başkente bir saldırı başlatana kadar Ulusal Mutabakat Hükümeti'ni desteklemişti.

Genel seçimlerden önce Haftar, Libya'daki siyasi sürecin dışında olmalıdır. Aksi takdirde, 2019'da yaptığı gibi yeniden güç toplayıp iktidarı zorla ele geçirmeye çalışabilir.

Halife Hafter, Libya'da barışın önündeki en büyük engellerden biri. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, 2020'de bunu net şekilde ifade etmişti. (https://www.aljazeera.com/news/2020/6/4/erdogan-haftar-and-his-backers-biggest-obstacle-to-libya-peace) O zamandan beri Haftar değişmedi. Ancak 2020'de Türkiye'nin Trablus'taki hükümete destek vermesi üzerine mağlup olduktan sonra Haftar, taktik değiştirmek zorunda kaldı. Şimdi Türkiye'nin gözüne girmeye çalışıyor. Bununla bağlantılı olarak, Türkiye merkezli bir politikacı olarak kabul edilen Fethi Başağa’yle ittifak kurdu. Daha önce Haftar, Türkiye Cumhurbaşkanıyla görüşme talebinde bulunmuştu. Aralık 2021'de “Haftar'ın vekilleri” de dâhil olmak üzere Temsilciler Meclisi üyeleri Ankara'da üst düzey Türk yetkililerle bir araya gelmişti.

Ancak Haftar’ın Türkiye'den destek alma çabaları kolay kolay sonuç vermeyecek. Ankara’nın Haftar’a güvenmesi beklenemez. Haftar, önce Çad’la savaşta teslim olarak Kaddafi'ye ihanet etti. Sonra Haftar, CIA tarafından devşirildi. Ardından Libya'da Kaddafi karşıtı hareketi destekledi, ancak daha sonra kendisini "yeni Kaddafi" olarak konumlandırdı. Haftar, güvenilmezdir ve her an arkadan bıçaklayabilecek bir karaktere sahip.

Haftar'ın önlenemez bir hırsı var, müzakereye gelemiyor ve iktidarı paylaşamıyor, Libya'da iktidarı gasp etmek istiyor. Takım olarak nasıl çalışacağını bilmiyor. Bütün ittifakları hep geçiciydi. Batı Libya'da Haftar sevilmiyor. Haftar'ın desteği, birçok Libyalı için olumludan çok olumsuz bir haber.

Son olarak ve en önemlisi Haftar'ın arkasında ciddi bir askeri güç yok. Onun Libya Ulusal Ordusu, aslında Türk askeri danışmanları isyancı generalle savaşmak için Libya ordusuna yardım etmeye başlar başlamaz dağılan bir hizipler topluluğu. Ruslar olmasaydı, Türk desteğiyle Libya birlikleri, 2020 ortalarında Sirte-Cufra hattını çoktan geçmiş ve Haftar'ın geri kalan birliklerini bitirmiş olacaktı. Bu senaryo gerçekleşmiş olsaydı ve Haftar, hâlâ hayatta ve özgür kalmayı başarabilseydi dahi şu anda Libya'da önemli bir siyasi figür olmayacağı kesindi.

Bununla birlikte, Haftar'ın hâlâ bir figür olmasında Ruslar belirleyici rol oynadıysa, Ankara, Moskova'yı muhatap alabilir. Üstelik 2020'deki yenilgisinden sonra Haftar'ın müttefikleri, onun hakkında ciddi hayal kırıklığına uğradı. Haftar, tam anlamıyla başarısız bir komutan olduğunu kanıtladı. Ülke içinde ve dışında müttefiklerinin kendisine aktardığı kaynaklar, kişisel amaçlar için harcandı. Haftar, seçimlerde adaylığını koydu, seçimler gerçekleşmedi ama bizzat kendisi kazanma şansının çok az olduğunu biliyordu. Haftar, siyasi ve askeri açıdan kaybeden biri. Esas mesele, birinin onu destekleyip desteklemeyeceğidir.

Rus paralı askerlerinin Pantsir sitemleri de dâhil olmak üzere askeri teçhizatı Sirte-Cufra cephe hattından kaldırırkenki görüntüleri internette yayınlandı. (https://t.me/TikYohregKolShi/60) Ruslar, Sirte-Cufra hattında Haftar'ın yanından çekiliyor. Haftar, bu çerçevede muhatap olarak da değerini yitiriyor. Bu iyi bir gelişme, Haftar'ın günleri sayılı. Libya için de Haftar’ın sahneden çekilmesi olumlu sonuçlar doğuracaktır.

Haftar’la anlaşmalar Ruslar gittikten sonra önemini kaybedecek. Çünkü desteksiz kalan Haftar, konumunu kaybedecek. İstifaya zorlanabileceği ve yerine General Muhammed el-Haddad veya General Usame el-Juwaili gibi Haftar'dan daha genç komutanların getirilebileceği bir dönem geliyor. Haftar'ın savaşı bırakma zamanı geldi, yeni Libya'da ona yer yok.