Lula’nın İşçi Partisi’nin Merkez Yöneticisi anlattı: Gelişen dünyayla etkin işbirliği

Brezilya’da seçimleri Luiz Inacio Lula da Silva kazandı ve ülke, 1 Ocak'ta göreve başlayacak olan Lula hükümetine geçiş sürecinde. Lula, geniş bir koalisyonun lider gücü olan Brezilya İşçi Partisi'nin Onursal Başkanı. Liderlik ettiği koalisyon seçim sonuçlarını nasıl yorumluyor? Parlamentodaki muhafazakâr çoğunluk göz önünde bulundurulduğunda yönetilebilirliği nasıl sağlayacaklar? Dış politikada Lula hükümeti ile Bolsonaro arasındaki temel fark ne olacak? Brezilya'nın dünyadaki, örneğin Ukrayna konusundaki, yeri ne olacak? Ve mağlup aday Bolsonaro'nun vereceği tepkiye ilişkin beklentileri nedir?

Bu soruları Monica Valente’ye sordum. Valente halen İşçi Partisi (PT) Ulusal Komite üyesi ve Latin Amerika'daki sosyalist, solcu ve ilerici siyasi parti ve hareketlerin en büyük uluslararası örgütü olan Sao Paolo Forumu'nun Genel Sekreteri. Valente daha önce Birleşik İşçi Merkezi (CUT) sendikasının Başkan Yardımcısı ve PT'nin Uluslararası İlişkiler Sekreteri idi.

DEMOKRASİ İÇİN BİR ZAFER

• Başkanlık, parlamento ve eyalet seçimlerinin sonuçlarını nasıl yorumluyorsunuz? Temel çıkarımınız nedir?

Sonuçlar demokrasi için bir zafer olduğunu gösteriyor. Brezilya demokrasisi Bolsonaro Hükümetinin sayısız eylemi nedeniyle büyük tehdit altındaydı: Elektronik yolla verilen oyları ve seçim yargısını gayrimeşrulaştırma girişimleri, oy satın alması, siyasi tabanından parlamenterlere para dağıtması vb. Yani Bolsonaro hükümeti yeniden seçilebilmek için yasadışı ya da gayrimeşru her şeyi yaptığından bu kolay bir zafer değildi.

‘AKTİF DIŞ POLİTİKAYA DÖNÜŞ’

• Siz aynı zamanda uluslararası siyasette de etkinsiniz. Başkanlık değişimiyle birlikte Brezilya'nın dış politikasında ne gibi temel değişiklikler beklenmeli? Bu bakımdan Bolsonaro ile Lula arasındaki en önemli fark ne olacak?

PT'nin önceki başkanları Lula ve Dilma Roussef'in hükümetleri döneminde dile getirdiğimiz gibi aktif bir dış politikaya geri döneceğiz. Brezilya'nın egemenliğini koruma, hem Latin Amerika'da hem dünyada çok taraflılığı ve işbirliğini aktif bir şekilde destekleme ilkeleriyle eyleyeceğiz. Hedeflerimiz ise; barış, sosyal adalet, çevrenin korunması ve özerk (otonom) kalkınma.

LATİN AMERİKA ENTEGRASYONU

• Siz aynı zamanda Sao Paolo Forumu'nun yürütme sekreterisiniz. Lula bugüne kadar Latin Amerika entegrasyonunun büyük bir destekçisi oldu. Hükümetiniz bunun ilerlemesi için hangi somut adımları atacak?

Güney Ortak Pazarı (Mercosur), Latin Amerika ve Karayip Devletleri Topluluğu (CELAC) gibi çok taraflı örgütlerin organlarının güçlendirilmesini ve Güney Amerika Ulusları Birliği'nin (UNASUR) yeniden canlandırılmasını destekleyeceğiz. Bölgemizde özerk (otonom) kalkınmayı sağlamak için çalışacağız, tabii farklılıklara saygı duyarak ve ülkelerimiz arasında hala var olan asimetrileri göz önünde bulundurarak.

UKRAYNA’DA SAVAŞ DEĞİL, BARIŞ

• Dünya siyasetindeki bir diğer önemli konu ise Ukrayna'daki çatışma. ABD bir yandan İsveç ve Finlandiya ile NATO'yu genişletirken diğer yandan NATO ile Asya ülkeleri arasında yeni bir işbirliğine hazırlanıyor. Aynı zamanda Washington diplomatik bir çözümle de pek ilgilenmiyor gibi ve Ukrayna'ya silah ve para desteğine devam ediyor; Rusya'yı izole etmeye, diğer ülkelerle olan ilişkilerini baltalamaya çalışıyor ve bölgesel yaptırımlar uyguluyor. Lula hükümetinin tutumu ne olacak? Yaptırımlara katılacak mısınız? Yoksa tam tersine BRICS'i bir kutup olarak güçlendirmeye mi çalışacaksınız?

Başkan Lula, hükümetteki iki döneminin de gösterdiği üzere diyalog, diplomasi ve müzakere yoluyla çözüme ulaşmaya güçlü şekilde bağlıdır. Yeni hükümetin bu konudaki politikasını, diyalog yoluyla barışın inşasına yardımcı olma isteği belirleyecektir; askeri yöntemlere ve tek taraflı uygulamalara karşı duracaktır.

BRICS'e aktif olarak geri dönmek ise seçim kampanyasında açıklanan hükümet planının bir parçasıdır.

YENİ HÜKÜMETİN EKONOMİ POLİTİKASI

• Dünya ekonomik krizi derinleşiyor. Brezilya'ya nasıl yansıyor? Ve Lula hükümeti buna nasıl yanıt verecek?

İlk adımlar halkımızın temel ve acil sorunlarına yönelik olacaktır: Açlık, işsizlik, Kovid 19'un halk sağlığı üzerindeki etkileri ve eğitimdeki sorunlar...

Şu anki hükümetler arası geçiş döneminde tam da bu konu üzerinde çalışıyoruz: Halkın bu acil taleplerini karşılamak üzere bütçenin yeniden düzenlenmesine ilişkin yasaları Parlamento'da onaylamaya çalışıyoruz.

Bunun ardından, Latin Amerika'yla entegre bir şekilde sürdürülebilir kalkınma projesine devam etmenin mümkün olduğuna inanıyoruz. Bahsettiğimiz bu bölge 600 milyondan fazla nüfusa sahip, dolayısıyla önemli bir iç pazar oluşturuyor. Kıtamız büyük doğal kaynak ve zenginliklere sahip. Tarım ve gıda üretiminde büyük bir potansiyele ve yenilenebilir kaynaklar da dahil büyük bir enerji potansiyeline sahibiz. Bunlar, bilimsel ve teknolojik üretim için de geçerli. Ülkelerimiz arasındaki işbirliği bu imkanları genişletiyor ve toplamda bölgemizi küresel düzeyde önemli bir jeopolitik ve ekonomik kutup haline getiriyor.

LULA VE İŞÇİ PARTİSİ’NİN ‘GENİŞ CEPHE’Sİ

• İç politika ile ilgili olarak: Brezilya parlamentosunun aritmetiği Lula hükümeti için zor bir tablo sunuyor. PT'yi ne gibi sorunlar bekliyor ve PT'nin hükümeti sağlamlaştırma stratejisi nasıl?

Lula'nın başkan seçilmesi tam da kendisinin ve PT'nin seçimlerde geniş bir cephe kurma kabiliyeti sayesinde başarıldı. Şimdi bu geniş cepheyi diğer partiler ve onların parlamenterleriyle daha da genişletmeye devam ediyoruz. Seçimi kazanan cephe 10 partiden oluşuyordu. Şimdi bunu parlamentoda temsil edilen 14 partiye genişletmeyi başardık. Bu genişlemenin temelinde seçimlerde, özellikle de ikinci turda, halk tarafından onaylanan değişim tekliflerimiz yatıyor.

HALK TOPLANTISI HAZIRLANIYOR

• Geçiş sürecinde, Bolsonarizm tarafından hükümeti sarsma girişimleri bekliyor musunuz? Bekliyorsanız bunlar nedir?

Askeri birliklerin ve/veya otoyolların yakınında gösteriler yaparak seçim sonuçlarına şüphe düşüren ve sayıları her geçen gün azalan bir azınlık hala var.

Yargı kurumları bu gösterileri soruşturuyor ve yasal olarak kovuşturuyor çünkü bunlar anti-demokratik gösteriler. Hatta kurumlar bu tür davranışları finanse edenleri de soruşturuyor.

Biz ise adli soruşturmayı dikkatle takip ediyoruz ve partimizin, halkın ve toplumsal hareketlerin örgütlenmesini güçlendiriyoruz. Lula'nın 1 Ocak'ta yemin töreni için büyük bir halk toplantısı hazırlığı içindeyiz.