Macaristan'da yayımlanan HVG dergisi: Orban Ukrayna’da Rusya’nın yanında

Macaristan’da liberal eğilimli haftalık HVG (Heti Világgazdaság) dergisi, 13 Ocak tarihinde Macaristan Başbakanı Victor Orban’ı Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in uşağı olarak resmeden bir kapak görseliyle çıktı. Dergide Orban, son dönemde kritik gelişmeler yaşanan Ukrayna başta olmak üzere birçok uluslararası konuda Rusya yanlısı tutum almakla eleştirildi.

Fransız dergisi Courrier International’ın aktardığına göre, 13 Ocak tarihli HGV dergisi, 1999’da NATO'ya katılmasına ve 2004'ten beri Avrupa Birliği üyesi olmasına rağmen Macaristan’ın en önemli uluslararası konuların çoğunda Moskova'nın yanında yer almasına dikkat çeken bir sayı yayımladı. Orban’ın eleştirildiği derginin kapağında, Macar lider, Vladimir Putin'in tank şeklindeki ayakkabılarını silerken karikatürize ediliyor.

MACARİSTAN PUTİN’LE AYNI NOKTADA

Dergide Macaristan’ın Ukrayna, Kazakistan ve Bosna konularında Rusya’nın yanında tutumlar aldığından söz edildi. Macaristan yönetiminin Ukrayna’nın NATO’ya girişine karşı çıkmakla ve bir oylama olması durumunda veto edeceğini açıklamasıyla Ukrayna konusunda da Putin’in pozisyonunu paylaştığı belirtiliyor. Ayrıca Macaristan, “Nazarbayev rejimine karşı darbe girişimi” olarak nitelediği eylemleri kınayarak Moskova'nın Kazakistan'a müdahalesini desteklediği, Bosna’da ise "Putin yanlısı ayrılıkçı Milorad Dodik’in yanında durduğu" konu ediliyor.

Bu tutumlarıyla Moskova'nın görüşlerini destekleyen Viktor Orban'ın, "ülkenin NATO ve Avrupa Birliği'ne katıldığı 1999 ve 2004'te seçtiği ortakları yavaş yavaş kaybetmesine sebep olduğu” eleştirisi yapılıyor. Derginin görüşlerini paylaştığı, Macaristan’ın eski bir Rusya büyükelçisine göre de mevcut Macar Hükümeti olan Fidesz, Rus çıkarlarına hizmet eden bir politika izliyor, fakat karşılığında pek bir kazanç elde edemiyor.

MACARİSTAN-UKRAYNA GERİLİMİ YENİ DEĞİL

Ukrayna Parlamentosu'nun 5 Eylül 2017'de kabul ettiği, ülkedeki azınlıkların Ukraynaca eğitim almalarını öngören ''Eğitim Kanunu''na, Macaristan Dışişleri ve Dış Ticaret Bakanı Peter Szijjarto'nun "Ukrayna, Eğitim Kanunu'nda yaptığı düzenlemeyle Macaristan'ı sırtından bıçakladı.” tepkisini vermesinin ardından iki ülke ilişkileri gerilimli bir döneme girmişti. Macar yönetimi Ukrayna’da yaşayan yaklaşık 150 bin nüfuslu Macar toplumunun çifte vatandaşlığına izin verilmediği için de tepkili. Bu anlaşmazlıklar sebebiyle Macaristan uzun zamandır Ukrayna’nın NATO’yla ve Avrupa’yla bütünleşmesine karşı tavırlar alıyor. 2019’da NATO’nun ortak Ukrayna bildirisi, Transkarpatya bölgesindeki 150 bin nüfusluk Macar azınlığın “haklardan mahrum bırakılmasından” bahsetmediği için Macar yönetimi tarafından veto edildi. Macar Dışişleri Bakanı “asgari müttefiklik için” böyle hassasiyetler gerektiğini söyledi. Bu konuda AB organı Venedik Komisyonu Ukrayna’ya çağrıda bulundu ve Ukrayna Başbakanı Zelenskiy çağrıya uyduklarını ileri sürdü. Fakat sorunların çözümünde henüz bir gelişme yaşanmış değil. Macaristan, Ukrayna’daki Macar azınlık sorunun çözülmesi halinde Ukrayna’ya yönelik vetoyu kaldıracaklarını belirtiyor. Rusya ise bu konuda Macaristan’ı destekleyen bir tutum alıyor.

UKRAYNA’NIN NATO ENGELİ MACARİSTAN

NATO’ya yeni bir üye alınması için üye ülkelerin oy birliği gerekiyor. Bu nedenle bir oylamanın gündeme gelmesi durumunda Ukrayna’nın üyeliğini veto edeceğini ısrarla belirten Macaristan’ın tutumu, Ukrayna’yı NATO dışında tutmaya yetiyor.

ABD VE NATO ENDİŞELİ

Rusya’dan gelen doğal gazı ülkesinin enerji güvenliği için stratejik önemde gören Macaristan’ın, ayrıca Moskova'yla nükleer anlaşması da var. Macaristan, Kırım konusunda Rusya’ya yaptırımları eleştiriyor. Orban 2019’da Macarsitan’ın her zaman AB ve NATO üyesi olarak kalacağını ancak bunun Rusya’yla iyi ilişkilere engel olmadığını açıkladı.

Orban hükümeti uzun bir süredir Soros teşekkülleri ve ülke dışından fon alan NGO’lara, LGBTİ’ye karşı tedbirler alıyor ve bu sebeple ABD ve AB tarafından “liberalizm karşıtı” ve “otokrat” olmakla suçlanıyor. ABD Büyükelçisi daha ileri giderek Macaristan’ı Rusya’nın Avrupa’daki operasyon üssü ve casusu olmakla suçladı. Macar Hükümeti ise bu yorumları gülünç bulduğunu açıkladı. ABD, Orban’ın Macar milliyetçiliği siyasetini ve Avrasya ülkeleriyle yakınlaşmasını NATO için tehdit olarak görüyor.

MACARİSTAN TÜRK DÜNYASI İLE YAKINLAŞIYOR

Macaristan, "Doğu Açılımı" olarak adlandırılan ve 2010'dan bu yana ülkenin Türk Cumhuriyetleri, Rusya ve Çin başta olmak üzere Avrasya’ya dönük yeni dış politika izlediği bir yönelime girdi. Kırgızistan'ın Çolpon-Ata kentinde 2018'de düzenlenen Türk Konseyi (12 Kasım 2021 tarihinde adı Türk Devletleri Teşkilatı olarak değiştirildi) 6. Zirvesi’nde Macaristan, Türk Konseyi'ne gözlemci ülke olarak katıldı. Son yıllarda Macaristan ile Türk Cumhuriyetleri arasında çok sayıda ikili görüşme gerçekleştiriliyor ve siyasi, ekonomik ve kültürel alanda önemli adımlar atılıyor.

Güncel gelişmelerin yanı sıra Macar Hükümeti, Macar milletinin tarihinde Türk kökenlerine ilişkin tarihi tezlerin arkasında duruyor ve bunları pek çok platformda dile getiriyor.