Maden mühendisi Çağrı Sırıklı: İş güvenliğinde kültür oluşturmalı
Maden mühendisi, bilirkişi ve iş güvenliği uzmanı Çağrı Sırıklı ile madenciliğimizdeki sorunları konuştuk. Saha tecrübesi olanlar ile kanun yapıcıların bir araya gelerek sorunlara yanıt üretmesi gerektiğini belirten Sırıklı, Türk madenciliğini dünyada ilk üçe sokacak önerilerini de açıkladı
Melike Güler Kadan
Ulusal Kanal’da yayınlanan Emek Dünyası programının bu haftaki konuğu; maden mühendisi Çağrı Sırıklı oldu. Saha tecrübelerini paylaşan Sırıklı, “Kazaları önlemek için anlayış değişmeli.” dedi. Sırıklı, şunları söyledi:
“Ülkemizde maalesef iş güvenliğinden önde gelen şeyler var. Üretimi artırma, üretim baskısı, üretimi aksatacak faktörlerin hafta sonuna denk getirilip alelacele tedbir alınması gibi şeyler... Her kazadan sonra aynı şeyi söylüyoruz ama birlerinin taşın altına elini koyup da taşı gediğine oturtması gerekiyor.”
‘AMİRİN ALTINDA İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI ÇALIŞTIRILMAMALI’
Bir önceki Çalışma Bakanı Vedat Bilgin’in iş güvenliği sistemine ilişkin açıklamalarını hatırlatan Sırıklı, şöyle devam etti:
“Hiçbir müessesede amirin altında iş güvenliği uzmanı çalıştırılmamalı. Bizim madenlerde sahada karşılaştığımız en büyük sorun bu. Biz madencilikte teknolojik açıdan dünyayla yarışır noktadayız. Bunları takip eden ise mühendisler ve iş güvenliği uzmanları. Bu kazada da uzman bağıra bağıra kazanın geleceğini yetkililere söylemiş. Biz her kazadan sonra aynı şeyleri konuşuyoruz. İşletme müdürleri uzmanların söylediklerini, ek maliyet getireceğini düşünerek dikkate almıyor. Ast, üstün çalışmasını durdurabilir mi? Sayın Bakan’ın açıklamasından devletin de bunun farkında olduğunu anlıyoruz.
‘İYİ BİR İŞLETMEDE TAKİP UYDUDAN BİLE YAPILABİLİYOR’
“Dünyada da bu tarz kazalar oluyor ancak iş kazalarının alınacak tedbirlerle nasıl önleneceği de verilerde açık şekilde görülüyor. Kanunlar da bunu düzenliyor. Yani kimse kafasına göre bir işletmede, kaldı ki burada altın madenciliği yapılıyor ve bu şirket sıradan bir şirket de değil… Bugün çok iyi bir işletmede takipler uydudan dahi yapılabiliyor. Ama biz her kazadan sonra iş güvenliği uzmanına, en alttaki vardiya mühendisine, işçiye dönüyoruz ve asıl sorumlular yerine en alttaki insanlara yükleniyoruz. Bu da sonuç vermiyor. Artık kazalardan sonra yaptığımız kök neden analizleriyle, bir sonraki kazayı engellememiz gerekiyor. Hem bilirkişi hem saha mühendisi olarak bunu söylüyorum. Burada bir bütün var. İşin devlet kısmında denetim yapıyoruz ama MAPEG bunu nasıl görmüyor? Nelere dikkat çektiler? Mutlaka görülmüş olmalı. Araştırılacaktır da.
TAŞERON KÖMÜRDE YASAK DİĞERLERİNDE DEĞİL
“Bugün kömür ocakları hariç taşeron hala devam ediyor. Götürü sistemi dediğimiz işleri yapıyorlar. Ve yaptığınız uyarıları dinletmeye gücünüz yetmiyor. O kadar çok sıkıntı yaşıyoruz ki… Kömürde yasaklandı taşeron çünkü hem çok hızlı hem o kadar emniyetsiz çalıştılar ki, kaza kaçınılmazdı. Zaten yüzlerce canımız gitti ve düzenleme yapıldı. Bu yüzden diyorum ki, bizim çok yetkin arkadaşlarımız var. Sahalarda çalışıyoruz. Uzman arkadaşlarımızın ‘kaza geliyor’ diye bağırdığı ama hiçbir şey yapılmadığı için işten ayrıldığını biliyoruz. Üzülmemek elde değil. Artık bunun önüne geçilmesi için yetkili kişilerin, uzmanların, saha tecrübesi olanların ve kanun koyucuların bir araya gelerek adım atılması ve çözülmesi lazım. “İster işveren ister en sorumlu mühendis ister işletme müdürü olarak düşünün, ‘parasını veriyorum benim dediğimi yap’ uygulamasından vazgeçilmesi lazım. Biz kanunen de kötü bir noktada değiliz, en kıdemsiz işçi bile çalışmadan kaçınma hakkını kullanabilir ama bir düşünün şu altın madenini; işçiler ‘çalışmıyoruz’ dese nasıl bir akıbetleri olacaktı?
‘SAHADA SİRKÜLASYON İYİ DEĞİL’
“Yapılan iş, ‘çok tehlikeli’ sınıfta. Taşeron olarak gelen firma ise ‘tehlikeli’ NACE koduyla geliyor. İkisinin prosedürleri bambaşka. Risk analizinin hazırlanması, yenilenmesi süreçleri bile bambaşka. Taşeronlar başına buyruk oluyor ve önlemler alınmıyor. Bir de götürü tabir edilen işte çalışıyorlarsa zaten tamamen kontrolsüz oluyor. Ana işverenin çalışma saati belli ama taşerona müdahale edemiyorsun. Sahada sürekli sirkülasyon, sürekli değişim oluyor. Bu da sorunların giderilmemesine neden oluyor. Özellikle madencilikte taşeron sisteminin devre dışı kalması lazım.”
‘İŞ GÜVENLİĞİ KÜLTÜRÜ OLUŞTURMALIYIZ’
Programda, madenciliğimize ilişkin önerilerini de paylaşan Sırıklı, eğitime ve iş güvenliğine dikkat çekti: “Okullarımızda madencilikle ilgili derslerimiz uygun ve yeterli değil. Her madenin, her bileşiğin farklı bir dili vardır. Neden iş güvenliği dersleri vermiyoruz? Ülkemizde bir iş güvenliği kültürü oluşmalı. Çocuklarımıza, gençlerimize madenciliği sevdirmemiz lazım. Bu zevkli, güzel bir meslek. Gençlerimizi bu konuda yetiştirmemiz lazım. Bu iş sadece sahada öğrenilmemeli. Gençlerimizi eğitir, kanunlarımızda düzenlemeler yaparsak Türkiye madencilikte dünyada ilk 3’e girer.”
