Makas kapanmıyor: Üretim ve verimde düşüş beklentisi
Market ve üretici fiyatları arasındaki makas kapanmıyor. Girdi fiyat artışlarının etkisine dikkat çekilirken; verimde ve üretimde düşüş bekleniyor. Maliyetlerin daha da artacağı kaydedildi, sözleşmeli üretimin yaygınlaştırılması talep ediliyor.
Nisan ayında markette yeşil soğan ve maydanoz 3,7, kuru soğan 3,5, ıspanak 3,4, patates ve süt 3,3 kat fazla fiyatla tüketiciye satıldı. Fiyatı en fazla düşen ürünün yüzde 33,33 ile ıspanak olduğunu belirtti. Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 82,50 ile patateste yaşandı. Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, nisan ayında üretici ve market fiyatları arasındaki farka dikkat çekti. Üretici ve tüketici arasındaki makasın bir türlü kapanmadığına, nisanda üretici ve market arasındaki fiyat farkının en fazla yeşil soğan, maydanoz, kuru soğan, ıspanak, patates, süt ve pırasada yaşandığına işaret eden Bayraktar, nisanda markette en fazla fiyat artışının yüzde 45,51 ile patateste olduğuna dikkati çekti.
LAHANADA FİYAT DÜŞTÜ
Geçen ay markette en fazla fiyat düşüşünün yüzde 20,66 ile lahanada görüldüğünü bildiren Bayraktar, bu ürünü yüzde 13,94 ile patlıcan, yüzde 11,48 ile yeşil soğan, yüzde 10,34 ile kuru incir, yüzde 4,57 ile sivri biber, yüzde 3,61 ile maydanoz, yüzde 2,20 ile yumurtanın takip ettiğini kaydetti. Ispanaktaki fiyat düşüşünü yüzde 30,80 ile yeşil soğan, yüzde 27,25 ile patlıcan, yüzde 15,96 ile pırasa, yüzde 11,85 ile sivri biber, yüzde 4,77 ile zeytinyağı, yüzde 4,17 ile fındık, yüzde 3,77 ile salatalık, yüzde 1,96 ile kabak ve yüzde 1,79 ile yumurta yüzde 1,25 ile havuç, yüzde 1,21 ile marulun takip etti.
PATATESTE YÜZDE 82 FİYAT ARTIŞI
Bayraktar, "Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 82,50 ile patateste yaşandı. Patatesi ise sırasıyla şu ürünler takip etti; yüzde 80 ile kuru soğan, yüzde 47,76 ile lahana, yüzde 29,75 ile karnabahar, yüzde 21,74 ile kayısı, yüzde 8,93 ile limon, yüzde 7,42 ile domates, yüzde 4,06 ile Antep fıstığı, yüzde 2,56 ile kuru üzüm, yüzde 0,76 ile dana karkas, yüzde 0,67 ile kuzu karkas” bilgisini paylaştı.
GİRDİ ARTIŞLARI
Bayraktar, üretim sezonunun başı itibarıyla ve son bir yılda, girdi fiyat artışlarının bazı tarımsal ürünlerin fiyatlarını yükselttiğine dikkati çekerek, "Başta gübre olmak üzere, yem, elektrik, tarımsal ilaç fiyatları ve sulama ücretleri son bir yılda oldukça artmıştır. Nitekim üre gübresi fiyatları son bir yılda yüzde 94 artarken, DAP gübresi fiyatı aynı dönemde yüzde 95,8 arttı. Besi yeminde son bir yılda yüzde 34,5 artış olurken, süt yemindeki artış yüzde 40,4’u buldu" ifadesini kullandı.
VERİM DÜŞÜŞÜ BEKLENİYOR
Girdi fiyatlarının yüksekliğinden dolayı üreticinin yeterince girdi kullanamayacağı için verimin düşeceği, üretimin azalacağı, maliyetlerin artacağı uyarısında bulunan Bayraktar, şu değerlendirmede bulundu:
"Üretici maliyetlerini düşürmeden insanımızın ucuz gıdaya ulaşması mümkün değildir. Gübre, elektrik, sulama ve ilaç gibi girdilerde indirime gidilmelidir. Bu yıl pandemi nedeniyle talepte yaşanan daralma sonucu patates ve kuru soğan fiyatlarında sert düşüşler yaşanmıştır. Üretimde istikrar için sözleşmeli üretim yaygınlaştırılmalı, ürün ihtisas havzaları ve piyasa düzenleyici kuruluşlar oluşturularak fiyatlarda istikrar sağlanmalı, üretim doğru yerde, doğru zamanda ve doğru miktarlarda ekonomik olarak iç ve dış talebe göre planlanmalıdır. Üretici örgütlenmesine önem verilmeli, üretim maliyetleri düşürülmeli, tarımsal ürünler üreticiden tüketiciye örgütlü bir yapı ile ulaştırılmalı, pazarlama sorunlarına çözüm getirilmesi için tüm ilgili kurum ve kuruluşlar iş birliği içinde çalışmalıdır."
