Maliye kesenin ağzını açtı
Enflasyon sayesinde yükselen kârlar ve dolaylı vergi yükü bütçede gelirleri artırdı. İlk beş ayda yüksek fazla verilmesinin ardından haziranda kamunun harcamalarını artırdığı görüldü.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, haziran ayı merkezi yönetim bütçe rakamlarını açıkladı. İlk beş ayda yüksek fazla verilmesinin ardından haziranda kamunun harcamalarını artırdığı görüldü. Bütçe giderlerdeki yüzde 87.1 artış nedeniyle haziranda 31 milyar 59 milyon lira açık verildi. Gelirler ise yüzde 104.9 oranında arttı. Haziranda bütçe giderleri 212.1 milyar lira, bütçe gelirleri 181 milyar lira oldu. Bir önceki ay bütçe gelirleri yüzde 204 artarken giderlerdeki artış yüzde 48'de kalmış, bütçe 144 milyar lira fazla vermişti. Son verilerle, haziran ayındaki bütçe açığına rağmen yılın ilk aylarındaki yüksek fazla nedeniyle 6 aylık bütçede 93.6 milyar lira fazla kaydedildi. Merkezi yönetim bütçesi 2021 yılı ocak-haziran döneminde 32.54 milyar lira açık vermişti.
Faiz dışı dengede 18.3 milyar liralık açık izlendi. Haziranda bütçe giderlerinin 12.77 milyar lirasını faiz harcamaları, 199.31 milyar lirasını ise faiz dışı harcamalar oluşturdu. 2021 yılı ocak-haziran döneminde 58.33 milyar lira faiz dışı fazla verilmişken 2022 yılı ocak-haziran döneminde 228.21 milyar lira faiz dışı fazla verildi.
EN YÜKSEK GİDER ARTIŞI SERMAYE TRANSFERLERİNDE
Haziran bütçesinde, kişi veya kurumların sermaye niteliğindeki harcamalarını karşılamak için karşılıksız olarak yapılan kaynak aktarımı niteliğindeki sermaye transferleri ve cari transferlerdeki artış dikkat çekti.
Giderler içinde en yüksek artışlar yüzde 415,3 ile sermaye transferleri ve yüzde 181,1 sermaye giderlerinde gerçekleşti. Faiz dışı giderler yüzde 91,7 oranında arttı, faiz giderleri ise yüzde 35,6 oranında yükseldi.
212.1 milyar liralık bütçe giderleri içinde faiz hariç giderler 199.3 milyar lira, faiz giderleri ise 12.8 milyar lira düzeyinde gerçekleşti.
ENFLASYON GELİRLERİ ARTIRDI
Enflasyon sayesinde yükselen kârlar ve dolaylı vergi yükü bütçede gelirleri artırdı. Haziran ayında bütçe gelirleri bir önceki yıl aynı aya göre yüzde 104.9 oranında arttı. Gelirler içinde vergi gelirlerinin artışı yüzde 108.4 oranında artış gösterdi. Vergi gelirleri içinde en yüksek artışlar yüzde 154.8 ile ithalde alınan KDV, yüzde 125 ile harçlar, yüzde 122.5 ile kurumlar vergisinde oldu. Dahilde alınan KDV yüzde 49.8 gibi düşük bir oranda artış gösterdi. Haziran ayı itibariyle bütçe gelirleri 181 milyar 19 milyon lira, vergi gelirleri 152.6 milyar lira oldu. İthalde alınan KDV tahsilatı 54.6 milyar lira, ÖTV tahsilatı 38.9 milyar lira olarak gerçekleşti. Dahilde alınan KDV tahsilatı ise 8.8 milyar lira düzeyinde gerçekleşti.
KKM’NİN MALİYETİ 37.2 MİLYAR LİRA
Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın bütçe verilerine göre, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın Dövize dönüşüm hesapları hariç Kur Korumalı Mevduatta tasarruf sahiplerine haziran ayında 16.1 milyar liralık kur farkı ödemesi yapıldı. Böylelikle mart ayından bu yana kur korumalı mevduatın bütçe maliyeti 37.2 milyar liraya yükseldi. Mayıs ayında dolar kurunda aylık olarak yüzde 10'u aşkın, haziran ayında da yüzde 2'ye yakın yükseliş kaydedilmişti. Yılın ikinci çeyreğinde ise dolar kuru yüzde 14 yükseldi. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun son verilerine göre 1 Temmuz itibariyle kur korumalı mevduat büyüklüğü 1.04 trilyon liraya çıktı.
