Maliyet ve fiyat artıyor satışlar ise azalıyor

İnşaat ve gayrimenkul sektörüne yönelik son dönemde açıklanan araştırma ve raporlar durumun tehlikeli bir yöne ilerlediğini gösteriyor. TÜİK verilerine göre, haziran ayı itibarıyla sektörde bina yapım maliyeti son bir yılda yüzde 42.49, bina dışı yapılarda maliyet yüzde 42.46 oranında arttı. Artışların temmuzda da bir miktar sürdüğüm tahmin ediliyor. Bunun yanında temmuz ayı konut satışlarında yüzde 50'yi aşan oranda ciddi bir düşüş oldu. Son yedi ayda satışlar geçen yıla göre yüzde 22.7 oranında azaldı. Böylece söz konusu dönemde aylık ortalama satış yüz binin altına çekildi. Gayrimenkul Yurt Dışı Tanıtım Derneği (GİGDER) Başkanı Ömer Faruk Akbal, yaptığı yazılı değerlendirmede, “Konut satışlarının iç piyasada yüksek inşaat maliyetleri ve faizler nedeniyle daralmaya devam ettiği bir dönemde sektörün dinamosu ‘yabancıya satış’ oldu. ABD, Avrupa ülkeleri ve İsveç’ten artışlar sürüyor. Önümüzdeki beş ay çok önemli. Eğer yeni bir kısıtlama olmazsa yabancıya satışta yıl sonu hedefimiz olan 50 bin adede ulaşarak yeni bir rekorun müjdecisi olabiliriz” dedi. Buna göre iç pazarda azalan satş ve yüksek maliyetlerle yön bulmaya çalışan sektör umudunu yabancıya satışa bağlamış durumda.

KİRALIK KONUT ARZI DÜŞTÜ

Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM), sahibinden.com veri havuzu kullanılarak hazırlanan "Satılık konutlarda tatil etkisi, İstanbul’da ve Ankara’da yüksek kira artışı" başlıklı "Konut Piyasası Görünümü: Ağustos 2021” araştırmasını bu hafta içinde yayımladı. Araştırmada geçen yılın temmuz ayına göre Türkiye genelinde ortalama satılık konut ilan m2 cari fiyatının yüzde 37.9 oranında artarak 4 bin 216 TL olduğunu bildirildi. Yine Türkiye genelinde ortalama kiralık konut ilan m2 fiyatındaki yıllık artış oranının temmuz ayında yüzde 28.2 olurken, ortalama kiralık konut ilan m2 fiyatının 19.8 TL'ye yükseldiği not edildi. Araştırma notunda satılık ve kiralık konutlara ilişkin şu bilgiler yer aldı: “Konut piyasasındaki canlılığın bir göstergesi olarak izlediğimiz satılan konutların satılık ilan sayısına oranı önceki aya göre gerek ülke genelinde gerekse üç büyük ilde temmuz ayındaki uzun resmi tatile bağlı olarak bir miktar gerilemiştir. Bu gerilemenin satılık konut talebindeki düşüşten kaynaklandığı görülmektedir.

Kiralık konut piyasasında bir canlılık göstergesi olarak kullandığımız kiralanan konut sayısının toplam kiralık ilan sayısına oranı ülke genelinde ve üç büyük ilde hem geçen yılın aynı ayına göre hem de bir önceki aya göre artmıştır. Bu artış esas olarak kiralık konut arzının düşmesinden ileri gelmektedir. Kiralık konut piyasasında her ne kadar bariz bir canlanmadan bahsedilemese de kiralık konut talebi kiralık konut arzına kıyasla daha az düştüğü için doğal olarak kiralık konut fiyatları artmıştır.”

UMUTLAR FAİZLERE BAĞLANDI

Çimento sektörünün çatı birliği TÜRKÇİMENTO'nun, üyelerine ait 2021 yılının ilk beş ayına ilişkin açıkladığı üretim ve satış verilerine baktığımızda ise, yıllık yüzde 32.3’lük artış görülüyor.İç satışlar yüzde 37.1 artarken, toplam üretimin yüzde 22.9'u ihraç edildi. Bunun yanında Türkiye Hazır Beton Birliği'nin (THBB) temmuz ayına ilişkin açıkladığı endekste, “Geçen ay gerileyen Güven Endeksi’nden sonra bu ay beklentinin de aşağı yönlü hareketi, pandemi koşullarındaki iyileşme ve ekonomik normalleşmeye rağmen inşaatta uzun dönemli toparlanma için henüz koşulların gerçekleşmediğini gösteriyor” tespiti yer aldı. “Geçen yıl düşük faiz, düşük maliyetler ve konuta olan talepteki canlılık ile beraber yol alan inşaat sektörü, bu yıl tersine dönen koşulların etkisi altında kalmaya devam etmektedir” denilen endeks raporunda, “Faiz düzeyine oldukça duyarlı olduğunu bildiğimiz inşaat sektörü, enflasyon ile mücadelede Türkiye’nin elde edeceği başarıya odaklanmıştır. Bununla birlikte son çeyrekte baz etkisi ile gerilemesi beklenen enflasyon sonrasında faizdeki gevşeme, inşaat sektörüne hareketlilik katabilecek gibi görünmektedir” görüşüne yer verildi.

TEDARİK KISMINDA PAZAR HAREKETLİ

Diğer yandna Türkiye İMSAD tarafından hazırlanan İnşaat Malzemeleri Sanayi Dış Ticaret Endeksi’nin Haziran 2021 sonuçlarına göre, haziran ayında 2.89 milyar dolar seviyesine ulaşan inşaat malzemeleri ihracatı ile endeksin ölçülmeye başlandığı 2013 yılı ağustos ayından bu yana en yüksek aylık ihracatını yaptı. İnşaat malzemeleri ortalama ihracat birim fiyatlarının da önemli ölçüde yükseldiği haziran ayı itibarıyla yıllık (son 12 aylık) inşaat malzemeleri ihracatı değer olarak 25.86 milyar dolar ile tarihin en yüksek seviyesine çıktı. İnşaat malzemeleri sanayisinin ortalama yıllık ihracat birim fiyatı haziran ayında geçen yılın haziran ayına göre yüzde 48.5 arttı. 2020 yılı haziran ayında ortalama ihracat fiyatları gerilemiş ve 0.33 dolar/kg olmuştu. İhracat birim fiyatı 2021 yılı haziran ayında 0.49 dolar/kg oldu. Bununla birlikte 2021 yılı Haziran ayında inşaat malzemeleri ithalatı bir önceki mayıs ayına göre artarak 752 milyon dolara ulaştı. Miktar olarak yılın en yüksek ikinci aylık ithalatı yapıldı.

OFİS KİRALARI DA YÜZDE 29 ARTTI

Türkiye gayrimenkul yatırım fonu piyasası büyüyor. Haziran 2021 sonu itibarıyla portföy yönetim şirketlerinin yönetiminde bulunan, ihraç dönemi devam eden veya ilk defa yatırım yapmış olanlar dahil olmak üzere toplam gayrimenkul yatırım fonu sayısı 60’ı geçerken, bu fonların toplam büyüklüğü de son bir yılda yüzde 45.6 artarak 9.8 milyar TL oldu. Re-Pie Portföy Yönetimi A.Ş. tarafından hazırlanan rapora göre, değişen yaşam koşulları sebebi ile ev satın almak ve kiralamak isteyen yatırımcılar artık doğaya yakın, geniş ve bahçeli evler tercih ediyor. Ayrıca pandemi sürecinde yatırımcıların risk tercihlerine göre varlıklarını dağıtmasına imkân tanıyan gayrimenkul yatırım fonları ise 2020 yılında olduğu gibi 2021 yılının ilk yarısı itibarıyla ön planda olmayı sürdürüyor. Öte yandan Türkiye Ticari Gayrimenkul Fiyatı Endeksi Haziran 2021’de bir önceki aya göre yüzde 1.1 artarak 200.77 puan seviyesine ulaştı. Endekste geçen senenin aynı ayına oranla yüzde 31 artış görüldü. Türk lirası bazında ofis kiraları da 2021 yılının ilk yarısında, 2020 yılının ikinci yarısına göre arttı. Geçen yılın ilk yarısıyla karşılaştırıldığında Türk lirası cinsinden kiralar yaklaşık yüzde 29 oranında arttı.