Mayın temizliğindeki gizli operasyon!

Türkiye-İran sınırında Avrupa Birliği (AB)'nin finanse edeceği mayın temizleme faaliyeti, uzmanlarda tedirginlik yarattı. Daha önce Irak ve Suriye sınırındaki mayın temizleme faaliyetlerinin ardından büyük göç dalgaları yaşanmıştı. İran sınırında ise birinci aşamasında 46 bin mayının temizlendiği projenin ardından bugün ikinci aşama başlayacak. Yeni aşamada Mart 2022'ye kadar 80 bin mayın temizlenecek. 4.2 milyon metrekare alanda bulunan anti-personel mayınları temizleme faaliyeti, BM Kalkınma Programı (UNDP) ve Milli Mayın Faaliyet Merkezi (MAFAM) tarafından yürütülecek.

Proje için AB Delegasyon Başkanı Büyükelçi Nikolaus Meyer-Landrut ve beraberindeki heyet de Iğdır’a geldi. Ottawa Sözleşmesi kapsamında yürütülen projenin birinci etabında 18 milyon avro harcandığını ve 46 bin anti-personel kara mayının temizlendiğini aktaran Meyer-Landrut, “İkinci aşamada 80 bin kara mayının temizlenmesi hedefleniyor. Projenin toplam tutarı 36 milyon avro.” bilgisini paylaştı.

Avrupa'ya yönelen göç rotasının tam ortasında bulunan Türkiye'de, uzmanlar mayın temizleme faaliyetine karşı endişeli. Küresel güçlerin göçü bir silah olarak kullandığını hatırlatan uzmanlar, bununla ilgili ABD'de yapılan çok sayıda akademik çalışma bulunduğuna dikkat çekiyor. Ottowa Sözleşmesi'ni de sınır problemi olan hemen hemen hiçbir ülkenin imzalamadığını vurgulayan Amiral Cihat Yaycı, şu uyarılarda bulunuyor:

İMZALAMAYAN DEVLETLER

“Türkiye'nin İran sınırındaki 80 bin anti-personel mayın, Avrupa Birliği Kalkınma Programı tarafından temizlenmeye başlanacak. Irak ve Suriye sınırındaki mayınların temizlenmesinden sonra başta göç olmak üzere başımıza gelenleri düşündükçe bu iş hayra alamet değil.

Malum Türkiye’nin 'anti-personel mayınların kullanımının, depolanmasının, üretiminin ve devredilmesinin yasaklanması ve bunların imhası ile ilgili sözleşme'ye (Ottawa Sözleşmesi) katılmasına ilişkin yasa, 12 Mart 2003 tarihinde TBMM’de kabul edildi. Müteakiben Sözleşme, Türkiye açısından 1 Mart 2004'te yürürlüğe girdi.

Türkiye temizleme süreciyle ilgili bir haritayı ve Mart 2022’de bitmesi öngörülen mayın temizleme planını o tarihlerde sundu. Ancak yaklaşık 50 milyon kara mayını bulunan ABD, Rusya, Hindistan, Pakistan, İsrail, Çin ve Suriye’nin taraf olmadığı Ottawa Sözleşmesi'ndeki imzamızın, günümüz güvenlik ortamı ve gerekçeleri ile tekrar gözden geçirilmesi gerektiğini düşünüyorum.

Zira Ottowa Sözleşmesi'ni imzlamayan devletler vardır ve şunlardır: Ermenistan, Azerbaycan, Bahreyn, Çin, Küba, Mısır, Gürcistan, Hindistan, İran, İsrail, Kazakistan, Kuzey Kore, Güney Kore, Kırgızistan, Lao PDR, Lübnan, Libya, Mikronezya, Moğolistan, Fas, Myanmar, Nepal, Pakistan, Rusya , Suudi Arabistan, Singapur, Suriye, Tonga, Birleşik Arap Emirlikleri, Birleşik Devletler, Özbekistan, Vietnam.”

'İSRAİL TALİP OLUYOR'

“Görüldüğü üzere ciddi sınır ihtilafları yaşayan hiçbir devlet imzalamamış. Irak'ın, İran'ın, Suriye'nin kuzeyinde PKK ve düzensiz göç sorunuyla uğraşan Türkiye ise imzalamıştır. Bu imzanın tekrar gözden geçirilmesinin ve bu süreçte mayın temizleme çalışmalarının durdurulması gerektiğini düşünüyorum. Bu Sözleşme bence Türkiye’nin taraf olacağı en son sözleşmedir. Ayrıca bu konunun ekonomik boyutunu da ele almak lazımdır.

Mayınları temizlerken sınıra yapılan duvarın fuzuli masraf olduğunu da ifade etmek isterim. Eğer konu AB ise, onun da çözümü kolaydır: AB ülkeleri ile olan sınırlarımızda mayın bulunmaz. Ama diğer sınırlarımızda mutlaka olmalı. İşin enteresan tarafı, Ottowa Sözleşmesi'ne taraf olmayan İsrail şirketleri mayın temizleme işlerine ucuz fiyatlarla talip oluyorlar.”