Merkez partiler eridi, Macron ve Le Pen oylarını artırdı

Fransa Cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turu 10 Nisan’da yapıldı. 12 adayın katıldığı seçimde Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron yüzde 27,85’le ilk sırayı alırken Marine Le Pen yüzde 23,15'le ikinci oldu. 2017’deki seçime kıyasla oylarını artıran Jean-Luc Melonchon ise oyların yüzde 21,95’ini alarak üçüncü sıraya oturdu. 5. Cumhuriyet tarihi boyunca iktidarda olan merkez partilerin oylarının dibe vurdu. Seçimde Ukrayna’daki savaş, ekonomik sorunlar ve ülkede yaşayan yabancılar ile göçmenler konularındaki siyasetler öne çıktı. 24 Nisan’daki ikinci turda Macron ile Le Pen yarışacak.

5. CUMHURİYETİN MERKEZ PARTİLERİNİN OYLARI DÜŞTÜ

1958’de Charles De Gaulle liderliğinde kurulan 5. Cumhuriyet döneminde sürekli biçimde yüksek oy oranları alarak hükümetler kuran ve “merkez” olarak ifade edilen partilerin oyları tarihin en düşük seviyelerine geriledi. 1958'den Macron'un Cumhurbaşkanı olduğu 2017 yılına kadar iktidarda olan, merkez sağ ve sosyalist solu oluşturan iki geleneksel partinin oyları eridi. Merkez sağ olarak bilinen Cumhuriyetçiler Partisi’nin adayı Valerie Pecresse yüzde 4,78 oy alırken Sosyalist Parti’nin adayı Paris Belediye Başkanı Anne Hidalgo’nun oyu yüzde 2,1’de kaldı. Merkez partilerden uzaklaşan Fransızların oyları büyük oranda Macron, Le Pen ve Melonchon’a kaydı.

MACRON, LE PEN VE MELONCHON OYLARINI ARTIRDI

10 Nisan’daki seçimde ilk üç sırayı paylaşan Macron, Le Pen ve Melonchon bir önceki seçime göre oy oranlarını artırarak diğer adaylarla farkı açtı. Sırasıyla 27,85, 23,15 ve 21,95 oranında oylar alan üç adayın en yakın rakibi yalnızca yüzde 7 oyla aşırı sağcı olarak adlandırılan Eric Zemmour oldu. Macron ve Le Pen’in her ikisi de önceki seçime kıyasla oylarını yaklaşık yüzde 3 artırdı. Melonchonise yaklaşık yüzde 2 oranında oyunu artırmayı başardı.
Seçime katılım son 20 yılın en düşük seviyesinde gerçekleşti. Toplam 48 milyon 747 bin 876 seçmenin bulunduğu ülkede sandığa gitmeyenlerin oranı yüzde 26,31 (yaklaşık 12,7 milyon) oldu. Geçersiz oyların sayısı ise 247 bin 151. Sandığa gitmeyen Fransızların oranındaki artışın önde gelen nedeninin politikaya ilgisizlik olduğu kadar kendilerini temsil edecek bir partinin ya da adayın bulunmaması olduğu değerlendirmeleri yapılıyor.

‘LE PEN’E TEK BİR OY VERMEYİN’

Fransa 24 Nisan’daki yapılacak seçimin ikinci turuna hazırlanırken kaybeden adaylardan Macron’a destek çağrıları geldi.
Cumhuriyetçi Parti’nin adayı Pecresse, ikinci turda Le Pen'in iktidara gelmesini engellemek için Macron'a oy vereceğini açıklayarak şunları söyledi: "Marine Le Pen'in projesi ülkeyi güçsüzlüğe ve iflasa itecek. Vladimir Putin ile yakınlığı Le Pen'i itibarsızlaştırıyor. Onun seçilmesi Fransa'nın uluslararası ve Avrupa arenalarından silinmesine neden olur."

Yeşiller Partisi’nin adayı Yannick Jadot, demokrasiye ve Avrupa'ya karşı tehditleri iyi görmek gerektiğini belirterek Macron'a oy verilmesi çağrısı yaptı. Jadot, "Hiç kimse aşırı sağın tehdidini küçümsememeli. Cumhurbaşkanı Macron'a sesleniyorum, oylarımız bu ülkenin iklim konusundaki eylemsizliğin sorumluluğunu onayladığımız anlamına gelmiyor" ifadelerini kullandı.

Melenchon Le Pen’e karşı net açıklamada bulunan bir diğer aday oldu. Melonchon, "Le Pen'e tek bir oy bile vermemelisiniz" dedi.

Macron'a oy verilmesi çağrısında bulunan bir diğer isim ise Sosyalist Parti’nin adayı Paris Belediye Başkanı Anne Hidalgo oldu. Hidalgo, "Fransa'nın herkese karşı nefrete kapılmaması için, sizi 24 Nisan'da aşırı sağcı Marine Le Pen'e karşı oy kullanmaya davet ediyorum" şeklinde konuştu.

MACRON ZENGİN, LE PEN YOKSUL BÖLGELERDE BİRİNCİ

Seçim sonuçlarına bölgesel ölçekte bakıldığında Macron’un Paris, Toulouse ve Lyon gibi daha müreffeh ve finans merkezi olan büyük şehirlerde en yüksek oy alan aday olduğu görülüyor. Buna karşılık Le Pen’in birinci geldiği bölgeler ise neoliberal küreselleşme döneminde sanayi yapıları dağılan ve işsizliğin arttığı kuzeydoğu ve güney bölgeleri. Ulusal Cephe lideri ayrıca kırsal alanlarda da en etkin lider konumunu koruyor.
Oyların bölgeleri dağılımı ile liderlerin siyasetleri arasındaki paralellik dikkat çekiyor. Le Pen, AB konusunda net tutumuyla tanınıyor. Cumhur​başkanı olması durumunda vakit kaybetmeden “​Frexit” için referanduma gitmeyi ve bununla paralel​olarak avronun ortak para birimi olmasına son ​verileceğini, ulusal para birimi olarak franka​ geri dönmeyi vaat ediyor. Fransız ekonomisinin “geleneksel kodlarına geri dönmesini savunan” Le Pen, Avrupa bütünleşmesi kapsamında birçok AB üyesi ülkede uygulanan serbest ticaret politikasını sorguluyor. Le Pen üre​timin yerelleşmesini ve neoliberal küreselleşme döneminde üretimlerini yurt dışına taşıyan​firmalardan daha fazla vergi alınmasını da istiyor. Korumacı bir ekonomi politikasına sahip olan Ulusal Cephe lideri, AB ile ABD arasındaki Transatlantik ​Ticaret ve Yatırım Ortaklığı’na (TTIP) da Fransız pazarını olumsuz etkilediği gerekçesiyle karşı çıkmıştı.
Macron ​ise TTIP ve muhtemel ​diğer serbest ticaret anlaşmalarına olumlu bakıyor. Le Pen’in aksine korumacı politikalara karşı çıkan Macron’ın ekonomi politikasının, birtakım reformları gündemine almasına rağmen neoliberalizmle karakterize olduğu değerlendiriliyor.

‘KIRIM’I TANIYACAĞIM’

Le Pen kamuoyunda Rusya’yla yakınlığı ve NATO ile AB’nin Fransa’ya verdiği zararlara yaptığı vurguyla öne çıkıyor. Fransa’da yaşayan yabancılar, göçmenler ve Müslümanlarla ilgili politikaları sebebiyle yabancı düşmanlığı ve ırkçılıkla suçlanan Ulusal Cephe lideri, seçimin ilk turunun ardından yaptığı açıklamada Kırım ve NATO’yla ilişkiler konusundaki siyasetlerini yineledi.
France Inter radyosuna açıklamalar yapan Le Pen, “Kırım’ın Rusya Federasyonu’nun bir parçası olduğu açıklamamın arkasındayım” dedi. Le Pen, bu politikasının gerekçesini ise “Orada bir referandum yapıldı. Kırım’da yaşayanlar Rusya ile birleşmek istediler” ifadelerini kullandı.

Rusya’ya yaptırımlara da değinen Le Pen, Rusya’ya karşı “diğer tüm yaptırımlara taraftar olduğunu”, fakat “Fransız halkının petrol ve doğal gaza yapılan yaptırımların olumsuz sonuçlarını yaşamamasını istediğini” belirtti. Le Pen, Fransa’nın ABD ve Rusya’ya eşit mesafede konumlanması gerektiğini söyledi.

‘NATO’NUN ASKERİ KANADINCAN ÇIKACAĞIZ’

Konuşmasında NATO’nun askeri kanadından çıkma siyasetini yineleyen Le Pen, "Askerlerimizi bütünleşik NATO komutanlığına da gelecekteki Avrupa komutanlığına da sevk etmeyeceğim. Seçilirsem NATO ortak komutanlığından ayrılacağım” dedi.  Le Pen, buna karşın Fransa’nın NATO’ya üye ülkelerin silahlı bir saldırıya uğrayan herhangi bir üye ülkeye yardım etmelerini öngören 5. maddesine bağlı kalacağını da not etti. Fransa daha önce de 1966’da De Gaulle liderliğinde NATO'nun askeri kanadından ayrılmış, 2009’da ise geri dönmüştü.

PERİNÇEK’TEN LE PEN ÇAĞRISI
Vatan Partisi Genel Başkanı Doğu Perinçek 12 Nisan’da Çıkış Yolu programında Fransa seçimleriyle ilgili değerlendirmeler yaptı. Perinçek, “Ekonomimiz üzerindeki baskılar, denetim iddiaları Amerika merkezli. Bu yüzden dünyanın herhangi bir yerinde Amerika’ya kim direniyorsa o bizim dostumuzdur” dedi. Perinçek Fransa’daki Türk kökenli Fransız vatandaşı seçmenlere şöyle seslendi: “Eğer Türkiye için oy kullanacaksak oylarımız Le Pen’e. Çünkü bu seçim Fransa eksenli bir seçim değil. Türkiye’den bakacağımız bir seçim. Yani oradaki Türkiye vatandaşı Türkiye için oy kullanmalı ve oyunu Le Pen’e vermeli, Amerika’ya oy vermemeli.” Le Pen’in Amerikan emperyalizmini hedef aldığını belirten Vatan Partisi Genel Başkanı, Ulusal Cephe liderinin “Fransa bağımsızlığına, egemenliğine ve Fransız devriminin geleneklerine vurgu yaptığını” söyledi.

MELONCHON’DAN ÖCALAN’A DESTEK
Boyun Eğmeyen Fransa lideri Jean-Luc Melonchon PKK lideri Abdullah Öcalan’a verdiği destekle zaman zaman Türkiye kamuoyunda gündeme geliyor. Melonchon son olarak 15 Şubat 2022’de Twitter hesabından Öcalan’a destek veren şu paylaşımda bulunmuştu: “Öcalan 23 yıldır hapiste.  Neredeyse Mandela kadar. Bu adil değil. Barış için Öcalan'ı serbest bırakmak gerekir.”