Moldova Cumhurbaşkanı Sandu’nun ‘Batılı sopası’

Moldova’da yaşananları takip etmek gerçekten de onların deyimiyle “Batı ailesine” katılmak üzere tanıdığımız bütün kavramları bambaşka kılıklarda bir sahnede izlemek gibi. 2022 yılında halkın özellikle fakirlik ve yolsuzluğa karşı çıkmak için hükümete eleştirileri yükselttiği ve muhalefetin daha bütün bir tablo arz etmeye başladığı dönemden beri Moldova ABD’nin jeopolitik çıkarları için çırpınıyor. Özellikle 2023 yılında Moldova’ya bağlı Gagavuz Özerk Yeri’nde Evgenya Gutul’un Başkan seçilmesinden beri Moldova hükümeti kimisi incelikli kimisi düpedüz zorbalık olan çeşitli yöntemlere başvuruyor. En son Gutul’un İstanbul’daki temaslarının dönüşünde herhangi bir açıklama yapılmadan gözaltına alınması da merkezi hükümetin bu vur-kaçlarından bir tanesi olarak görülebilir. Moldova Cumhurbaşkanı Maia Sandu’nun sopası tüm “uygarlık düşmanlarının” başında sallanıyor…

GAGAVUZ YÖNETİCİLERE BASKI

Türkiye, Gagavuzya’nın Rusya Federasyonu’yla birlikte en büyük iki jeopolitik dayanağından bir tanesi. Gagavuzya’nın statüsünü merkezi hükümetin saldırılarına karşı korumasında Türkiye henüz Rusya kadar etkili olamasa da özellikle kültür ve diplomasi sahasında etkinliğini artırıyor. Sandu hükümeti başta yöneticiler olmak üzere Gagavuz Türklerinin Rusya ve Türkiye ile ilişkiler geliştirmesinden rahatsızlık duyuyor. Bu temasları gerçekleştiren isimlerin ensesinde ise sürekli hükûmet medyası, yargı ve tabi ki NGO’lar var. Gagavuz yöneticilerin bu ülkelere uluslararası ziyaretlerinin engellenmesi için görünüşe göre artık “diplomatik” bir taban da gerekmiyor. Geçtiğimiz haftalarda Gagavuzya Halk Meclisi Başkanı Dimitriy Konstantinov da sağlık tedavisi için İstanbul’a gidecek olan uçağını beklerken havaalanında Moldova Gizli Servisi tarafından alıkondu. Konstantinov uçak hareket edene kadar bir odada sorgulanıp, ailesi ile tehdit edildikten sonra serbest bırakıldı. Konstantinov şunları söyledi:

“Bana Halk Meclisi milletvekilleri ile birlikte Başkan'ı görevden almak için mümkün olan her şeyi yapmam gerektiğini söylediler. (....) Onlara daha önce de söyledim, şimdi de tekrarlıyorum, bunu yapamayız, çünkü o Gagavuzya halkı tarafından seçildi. O zaman bana ailemle ilgileneceklerini ki bunun da sorun yaratacağını söylediler. En sonunda uçmama izin vermediler. Bugün resmi olarak Başsavcıya sesleniyorum. Bugün yasaları ihlal eden kişilerin bundan sorumlu tutulmasını sağlamak için mümkün olan her şeyi yapmalısınız.”

Aynı şekilde Gutul’un havaalanında gözaltına alınmasından bir gün sonra da Minsk’ten dönen gazeteci Gabriel Calin sorguya alındı. Bu sorgunun sebebinin de Calin’in Moldova hükümetini eleştiren isimlerle yaptığı röportajlar olduğu şüphesiz.

GUTUL’A ‘YARGI’ TEHDİDİ

Gagavuzya lideri Gutul’un kapatılan Şor Partisi ile alakalı bir süredir devam eden ceza davası da uygulanan baskının başka bir göstergesi. Gutul, dava sonrası yaptığı açıklamada hükümetin stratejisini ve amacını net bir şekilde tarif etmişti. Gutul şunları söylemişti:

“Toplantı, hükümet yanlısı medyadan gazeteciler hariç herkesin salondan çıkarılmasıyla başladı;

- Daha önce bu ceza davasında sanık olan bir tanık dinlendi. O da İnternet üzerinden ifade verdi;

-Bu da davanın ısmarlama bir dava olduğunu bir kez daha kanıtlıyor. Ben Evgenia Gutul olarak değil, Gagavuzya Başkanı olarak yargılanıyorum;

- Hükümet, Komrat'taki Devlet Şansölyeliği'nin başına, Gagavuzya'nın liderliğini hırpalayan ve özerkliğini tüm dünyanın önünde küçük düşüren “Plahotniuc'un adamını” atadı;

- Bu, PAS'ın Plahotniuc'un çevresinden, diğer şeylerin yanı sıra hiçbir yetkiye sahip olmayan kişileri kilit pozisyonlara atadığı ilk sefer değildir ve bu bir utançtır.”

MOLDOVA’NIN GAGAVUZYA VE TRANDİNYESTER’E TAVRI

Görünüşe göre Moldova hükümeti Gagavuzya üzerinde bu akınlarını daha çok sürdürecek. Moldova’da merkezi hükümetin Trandinyester ve Gagavuzya’ya karşı olan tavrı aslında Batı’nın turuncu kalkışmalar, dezenformasyonlar veya maddi-manevi havuçlarla kandırılamayan halk kitlelerine karşı ne derece vahşileşebileceğinin bir kanıtı. Tüm baskılara rağmen Gavavuz halkı AB’yi, ülkenin bağımsızlığının feshedilip Romanya ile birleşmesini ve Rusya ile olan geleneksel bağların tamamen koparılmasını reddediyor. Bu aşamada Batı’nın modern toplum mühendislik araçları çalışmayınca maskeler iniyor ve sahneye birlikler, dernekler, vakıflar değil Gizli Servis çıkıyor. Gazeteciler tutuklanıyor, siyasetçiler ülkelerinden çıkamıyor ya da çıkarsa da sorgulamalardan geçmeden giremiyor. Muhalefet partileri, televizyon kanalları ve “muhalif” addedilen haber merkezleri ajanlıkla suçlanarak kapatılıyor.

MOLDAVA'NIN SONU UKRAYNA’YA BENZER Mİ?

Tüm bunların yanında Gagavuz Türkleri hem ayrılıkçılıkla suçlanıyor hem de iş bütçe planlamasına geldiğinde üvey evlat gibi davranılıyor. Gagavuz Meclisi anayasada belirlenen haklarını ifa etmekten geri bırakılıyor, özerk yönetiminin polis teşkilatı feshedilmek isteniyor, bölgedeki işletmelerin vergi yükü merkezi değil bölgesel bütçeye yıkılmak isteniyor. Moldova hükümetinin geleneksel olarak Rusya ile yakın olan Transdinyester ve Gagavuzya özerk bölgeleri üzerine izlediği her türlü araçlar sindirip vazgeçirme ve bu sayede sorunsuz şekilde bağımsızlığı feshedip Romanya ile birleşme planı aslında adım adım Moldova’yı Ukraynalılaştırıyor. Aslında Avrupa için de mantıklı olmayan ABD’nin bölge politikaları uğruna hem tüm kıtayı hem de kendi halkını bölgesel savaşa, sefalete ve büyük oranda göçe sürükleyen Ukrayna’nın çocukluk dönemlerini geçiriyor gibi görünüyor Moldova. Ancak gücü ve imkanları Ukrayna’nın çok altında. Ukrayna – Rusya savaşının maddi manevi yüklerinden yıpranmış Avrupa’nın ise bir de Moldova’yı ne kadar destekleyebileceği ise meçhul.

TRANSDİNYESTER’DEKİ ENERJİ KRİZİ

Transdinyester’deki enerji krizi ise eskisi gibi stabil olmasa da Avrupa’dan gelen gazlarla bir seviyede aşılmış olacak. Moldovagaz AB bütçesinden gelen 20 milyon avro ödeneği alarak Trandinyester’e belli bir miktarda gazı iletecek. Rusya’dan gelen açıklama gaz akışını düzenli hale getirecek bir projeden yana ki Macaristan’ın da bu projede aracı ülke olabileceği konuşuluyor. Ancak Moldova’nın Transdinyester’deki insanlık krizini kendi lehine kullanmak istediği de görülüyor. Moldova eğer Transdinyester ödeme ve gaz sağlama konusunda çeşitli şartlara uyar ve “Avrupa değerlerine bağlı kalırsa” ek olarak 60 milyon avro daha sağlayabileceklerini belirtti. Kriz çözüldüğü takdirde bölgedeki santral de tam kapasite işleyerek Moldova’ya ucuz elektrik sağlayabilecek. Transdinyester’den henüz bu teklif için bir cevap gelmese de söz konusu Avrupa değerlerinin ne gibi şartlar gerektireceği az çok tahmin edilebilir duruyor. İlerideki süreçte bu üstü kapalı şantajın detayları belli olacaktır.

Almanya seçim arenasında! Partilerin ekonomi, göç ve dış politika vaatlerini derledikDünya

İsviçre Komünist Partisi’nden AB tepkisi: İsviçre’yi sömürge yapan bir ihanet anlaşmasıDünya