Yeni gerçekler: Moskova, Türk işletmelerine destek vermeye hazır

Türk iş dünyası Moskova’daki varlığını aktif olarak artırıyor. Moskova Belediye Başkanlığı Yatırım Ajansı Direktörü Artyom Baraşev, Sputnik’e açıklamasında, Rusya’nın başkenti ve Türkiye Cumhuriyeti arasındaki iş ortaklığından beklentilerini anlattı.

– Artyom Sergeyeviç, Moskova ve Türkiye arasındaki işbirliği şu anda hangi değişikliklerden geçiyor?

"Moskova’nın Türk iş dünyası ile uzun süredir devam eden ticari bağları var. Rusya Merkez Bankası’nın son verilerine göre, 1 Ocak 2022 itibarıyla Türkiye’den yapılan toplam yatırım miktarı 1.6 milyar doları buldu. Bu miktar son 5 yılda neredeyse 2 kat, son bir yılda yüzde 22.1 oranında, son mali döneminde, yani ekim-aralık döneminde yüzde 12.6 oranında attı. Genel olarak Türk yatırımcılar inşaat, finans ve sigortacılık faaliyet gösteren şirketlere ve ticaret ile gayrimenkule yatırım yapmaktadır.

Moskova ve Türkiye arasındaki ekonomik ilişkilerin gelişimi açısından mevcut süreçler gerçekten tarihi nitelik taşıyor. Günümüzde, Rusya’nın dünya ile ilişkilerini belirleyen en önemli faktör, yaptırım baskıdır. Bu baskı, ülkeler arasındaki ticareti ve ekonomik bağları etkiliyor.

Günümüzde Moskova'da, Batı menşeili işletmelerin ekonomik faaliyetlerine son verme kararı aldığı bazı alanlarda rekabetin zayıflamasıyla, Türk iş dünyası için, pazardaki konumlarını güçlendirme veya hatta pazara yeni şirketlerin girişi anlamında yeni fırsatlar açıldı. Bu yüzden Moskova ve Türkiye arasındaki ticari ilişkilerin, karşılıklı yarar sağlayan ortaklık ve Rusya’nın başkentinde iyi bir yatırım potansiyelinin varlığı nedeniyle gelecekte dinamik bir şekilde gelişme olasılığı yüksek."

– Türkiye ve Moskova arasındaki işbirliği için şu anda en umut verici sektörler hangileri?

" Moskova'da Türk yatırımcılar için cazip olabilecek ve işbirliğine uygun çok sayıda sektör var. Örneğin, karayolu ve ulaşım altyapısını aktif olarak geliştiriyoruz, konut yapımına büyük yatırımlar yönlendiriliyor, sosyal alanda çok sayıda proje hayata geçiriliyor, sanayiye yapılan yatırımlar da belediye tarafından destekleniyor. Türk iş dünyasının temsilcileriyle düzenli olarak görüşüyoruz, doğrudan ihtiyaçlarına göre çeşitli işbirliği biçimlerini sunuyoruz. Küçük ve orta ölçekli işletmelerin ikili ilişkilere dahil edilmesiyle ekonomik işbirliğinde önemli bir artış sağlanabileceğini düşünüyorum. Türkiye’den ortakların söylediğine göre, halihazırda Moskova’da Türk fastfood zincirleri için iyi fırsatlar ortaya çıktı, Türk endüstrisine olan talep arttı."

– Moskova’da iş yapmak isteyen Türk firmalarına hangi tercihleri sunmaya hazırsınız?

"Moskova, yatırımcılara çok çeşitli destekler sağlıyor. Türk ortaklarımız, Rus işletmelere sunduğumuz ile aynı tercihler bekleyebilir. Böylece aktif olarak yatırım yapan işletmeler, yeni yatırım projeleri ve yenilikçi altyapı tesisleri (örneğin teknoloji parkları) bölgesel vergi yükünü yüzde17-25 oranında azaltabilir. Bugüne kadar 138 şirket vergi avantajından yararlandı, belirli vergi türlerinde azalmaya veya tamamen sıfırlamasına yol açan özel statüler veriyoruz. Bu işletmelerin yatırımları 5 yılda 149 milyar ruble olarak gerçekleşti.

Belediyenin sağladığı destek sayesinde şirketler zor zamanlarda bile gelişmeye devam ediyor, daha fazla alana, yeni ekipman alımına ve üretim için yeni teknolojilerin alımına yatırım yapabiliyorlar. Belediyemiz, ek krizle mücadele tedbiri olarak, normalde her yıl onay isteyen statülerin otomatikman uzatılması kararı aldı. Böylelikle yatırımcılar, bu yıl tüm muafiyetleri koruyabilecek.

Sanayide faaliyet gösteren şirketler de muafiyetli toprak kiralama fırsatından yararlanabilir. Eğer şirket, kiraladığı araziyi üretim tesisi yapımı için kullanacaksa kira oranı 1 ruble (30 kuruş) olarak tayin ediliyor.

Yatırımcılar, Moskova Sanayi ve Girişimcilik Destekleme Fonu’nun mali desteğini kullanabilir. Bu yıl, Fon’un sermayesini 20 milyar rubleye (5.8 milyar TL) çıkartma kararı alındı. Bu fonlar, işletme sermayesi için banka kredilerinin oranlarını telafi etmeye, yatırım programlarını ve konut dışı yapılarla ilgili projelerin hayata geçirmeye yönelik veriliyor."

-MOSKOVA’DA ÜRETİM NEREYE YERLEŞTİRİLEBİLİR? BURADA İŞLETME AÇIP ÜRETİME GEÇMEYİ PLANLAYANLAR İÇİN ÖZEL DESTEK VAR MI?

"Üretimlerini şehre yerleştirmek isteyen Türk işletmeler, ‘Teknopolis Moskva’ özel ekonomik bölgede sanayi amaçlı boş arazilerde sıfırdan üretim açabilir. Ayrıca girişimciler bu özel ekonomik bölgede hazır ofis, laboratuvar ve üretim alanlarını kiralayabilirler.

Özel ekonomik bölgede, serbest gümrük bölgesi faaliyet gösteriyor, getirilen tüm ürünler ve donanım gümrük vergisinden ve diğer vergilerden muaf tutuluyor. Mükellefler bölgesel vergi yükünü önemli ölçüde azaltabilir. Gelir, malvarlığı ve ulaşım vergileriyle ilgili ödemeleri sıfırlayabilir. Şirketleri yaptırımlara karşı korumak amacıyla, özel ekonomik bölgeye bulunan işletmeler için kira oranlarının endekslenmesine yönelik moratoryum kararı alındı.

Üretimi yerelleştirmek için aktif olarak ofset sözleşme mekanizması kullanılıyor. Bu mekanizma, Tedarikçinin mal tedarikini ve karşı yatırım yükümlülüklerini, şehirde üretimin yaratılmasını veya modernizasyonunu içeriyor. Şehir için ofset, sosyal öneme sahip alanlarda ithal ikamesi demek, işletmeler içinse garanti edilmiş uzun vadeli ürün satışı demek.

Bugün itibariyle Moskova, 5 ofset kontrat imzaladı. Bu kontratlar kapsamında, yatırımcılar ilaç, tıbbi levazımat, gıda ürünleri üretimini yerelleştirebilir. Toplam yatırım hacmi 12.9 milyar rubleyi (3.7 milyar TL) buluyor. Mevcut koşullarda, başkentimizde faaliyet gösterene işletmelere destek amacıyla Belediye Başkanlığı, ofset uygulamasını tüm alanlara yayma kararı aldı, şimdi artık şehrin ihtiyaç duyduğu en geniş ürün yelpazesi için kontratlar imzalayacağız. Bu, tıp ve gıda sanayisinin yanı sıra, ulaşım araçlarının yapımı, konut işletmeleri için teknolojiler, IT-ekipmanı demek.

Kontrat sistemine ilişkin kanunda yapılan değişiklikler 1 Temmuz'da yürürlüğe girdi. Bu değişiklikler, minimum yatırım eşiğini 1 milyardan 100 milyon rubleye düşürdü. Şimdi sadece ofset uygulayan bölgelerde değil, diğer tüm bölgelerde de işletme kurma fırsatı doğdu, bunun için ilgili sözleşmenin imzalanması gerekiyor. Tüm bunlar, çok daha fazla sayıda şirkete, Moskova ile ofset kontratlarını imzalama fırsatını sağlayacak.

1 Temmuz’da yürürlüğe giren bir başka yenilik de aynı konkur kapsamında hem ürün hem de hizmet satın alma fırsatını veriyor. Yani üretimi yerelleştiren ve müşteriye ürün tedarik eden bir yatırımcı, sözleşme süresi boyunca onlara hizmet verebiliyor. Moskova için bu tür ofset kontratları yapmak için en umut verici alanlar iletişim hizmetleri, geri dönüşüm ve atıkların yok edilmesi, ekzoprotezler ve elektrikli ulaşım araçlarının şarjı."

TÜRK YATIRIM FONLARINA HANGİ FORMATLARI VE PROJELERİ SUNABİLİRSİNİZ?

"Yatırım fonlarının ilgisini Moskova’daki altyapı projeleri çekebilir. Bu projeler, imtiyaz gibi bir kamu-özel ortaklığı mekanizması aracılığıyla uygulanıyor. Bu mekanizma kapsamında, özel işletme, mülkiyeti şehre ait olan veya olacak olan mülkü yaratmayı veya yeniden inşa etmeyi ve daha sonra işletmeyi taahhüt ediyor.

Bugün Moskova'da sağlık, yol inşaatı, konut ve kamu hizmetleri gibi alanlarda büyük imtiyaz projeleri uygulanıyor. Onlara yapılan toplam yatırım hacmi yaklaşık 115 milyar ruble. Bu şekilde, yatırımcılar sayesinde, artık hasta kabul eden Moskova Uluslararası Kanser Merkezi kuruldu. 2021’de, kanalizasyon çamurunun arıtılması için atık su tesislerinin yapımıyla ilgili aynı anda iki anlaşma imzalandı.

Genel olarak Moskova, imtiyaz anlaşmalarına ilişkin mevzuata uymaları ve bölgesel özellikleri dikkate almaları koşuluyla Türk ortaklarının her türlü girişimine açık. Ortak projeler geliştirmeye ve yenilerini başlatmaya devam edeceğiz ve partner ülkelerimizin işletmeleri her zaman destek bekleyebilir."