Muharremin kardeşlik aşı aşure
Hicri takvimdeki ilk ay, Muharrem’in onundan sonuna kadarki yirmi günlük zaman diliminde yapılan geleneksel aşure günleri başladı.
Arapçada on anlamına gelen “aşara” kelimesinden türeyen aşure günleri içinde gerçekleştiğine inanılan birçok kutsal olay vardır: Hz. Adem’le Hz. Havva’nın tövbesinin kabul edilmesi, Hz. Nuh’un gemisinin tufandan kurtulması, Hz. İbrahim’in Kral Nemrut’un ateşinden kurtulması, Hz. İbrahim’in oğlu İsmail’i kurban etmesi, Hz. Musa’nın Kızıldeniz’i yarıp geçerek kendini ve İsrailoğullarını Firavundan kurtarması, Hz. Yakup’un oğlu Yusuf’a kavuşması, Hz. Eyyüb’ün hastalıklarının iyileşmesi, Hz. Yunus’un balığın karnından kurtulması, Hz. İdris’in diri olarak göğe yükseltilmesi, Hz. İsa’nın ölümden kurtarılıp göğe yükseltilmesi…
PAYLAŞIM GELENEĞİ
Hemen bütün dinlerden peygamberlere ait olayların Hicri yıldönümü hatırasına binaen manevi ve maddi beslenme için yapılıp yoksullara, komşulara, arkadaş ve akrabalara dağıtılan aşure, sadece dini veya İslami değil, ikram edilenin dini, mezhebi veya inancı ne olursa olsun, barış, sevgi ve paylaşım dilini öne çıkartan bir gelenektir. Anavatanı Ortadoğu, Balkanlar, Anadolu ve Kafkaslardır. İçerdiği hububat, kuru meyve, kuruyemiş, garnitür zenginliğiyle önemli bir besindir. Bölge ve kültürlere göre içerik ve ritüellerinde değişiklikler olabilir. Örneğin Ermeniler aşureyi Noel pudingi olarak yeni yıl kutlamaları için yaparlar. Rumlar kilise kapısında dağıtıp ortasına mum diktikleri bir tabakta mezar başına yerleştirirler. Aleviler bu geleneği Hz. Hüseyin’in Kerbelâ’daki acısını andıkları “Muharrem Matemi”yle birleştirirler. 12 gün boyunca etin tüketilmediği bir oruç tutarlar, ardından aşure dağıtırlar.
Esas olarak aşure, buğday, arpa, pirinç, fasulye, nohut, pekmez, yanı sıra hurma, kayısı, incir, kuru üzüm, kuş üzümü gibi kuru meyveler, fındık, fıstık, badem, ceviz, çam fıstığı, susam gibi kuruyemişler, portakal kabuğu, limon kabuğu, anason, çörek otu, erik mahlebi, nar taneleri, kakule, tarçın, karanfil, hindistan cevizi, yenibahar garnitürleriyle eşsiz bir tatlıdır. Yapanların eline sağlık, yiyenlere afiyet olsun.
