Gençliğin canına tak etti: "Vatan Partisi iktidarında, torpil işlemez, kartvizit geçmez, rüşvet sökmez."

Kamuya giriş sınavları ile ilgili tartışmalar sürüyor. FETÖ döneminde soruların çalınması ve örgüt elemanlarına verilmesi uzun süre gündemden düşmemişti. Şimdi normal sınavları kazananlar için yapılan mülakat süreçleri eleştirilere neden oluyor. Yazılı sınavlarda yüksek puan alan kişilerin mülakatta elenmesi, düşük puan alanların notunun mülakatla yükselmesi hak edenlerin değil, “torpillilerin” işe alındığı tartışmalarını da beraberinde getiriyor.

En son Adli Yargı Sınavında 19 bin 913 aday arasında 99'uncu, Adli Yargı - Avukat Sınavında 2 bin 519 aday arasında 2'nci olan avukat İrem Melis Akgün’ün durumu tartışmayı yeniden alevlendirdi. İrem Melis Akgün yazılı sınavlarda çok başarılı olmasına rağmen mülakatta “başarısız” bulundu ve elendi. Akgün mülakatta “başarısız” bulunması sonrası, “Neden başarısız bulunduğumu bilmiyorum, neden elendiğim belli değil.” dedi.

VATAN PARTİSİ’NDEN TEPKİ

Kamu alımlarında büyük tartışma yaratan mülakat sınavına Vatan Partisi’nden de tepki geldi. Vatan Partisi Genel Sekreteri Özgür Bursalı yaptığı açıklamada şunları söyledi:

1- "Vatan Partisi iktidarında, torpil işlemez, kartvizit geçmez, rüşvet sökmez. Devlet örgütünü, halka hizmet ilkesiyle, namuslu ve liyakatli kamu görevlileriyle yeniden yapılandıracağız. Adam kayırmacılık, listecilik son bulacak. Türk gençliği umutla ve güvenle geleceğe bakacak.

2- Son dönemde, özellikle mülakatlarda yaşanan haksızlıklar, başlı başlına bir sistem sorunudur. Böyle gitmez! Mülakat komisyonlarının oluşumundan, değerlendirme ölçülerine kadar tamamı yeniden düzenlenecek, keyfi kararlara son verilecek. Liyakat ve adalet esas olacak.

3- Siyasetteki bu yoz kültür, toplumu da tahrip ediyor. Türk halkı iş sahibi olmak, alın teri dökmek, hastanede yatak bulmak, üretmek için torpil aramaya ihtiyaç duymayacak! Kimsenin önünde el avuç açmayacak, boynunu bükmeyecek, başı dik olacak. Halkın devlete güveni yeniden sağlanacak."

MÜLAKATA KAMERA KAYDI

Prof. Dr. Metin Feyzioğlu Türkiye Barolar Birliği (TBB) Başkanı olduğu dönemde adli yıl açılışında yaptığı konuşmada hakim savcı sınavlarına değinmiş ve “Hukuk alanındaki mesleklere giriş sınavı bir an önce getirilmelidir. Bilgiyi ölçen, zor bir sınav olmalıdır. Hakim ve savcı adayları dahil olmak üzere kamuya personel alımlarında mülakata disiplin getirilmesini istiyoruz. Mülakatlarda kamera kaydı mutlaka olmalı.” ifadelerini kullanmıştı.

KAMU-SEN: SUBJEKTİF DEĞERLENDİRMEYE GEREK YOK

Kamu-Sen Genel Başkanı Önder Kahveci sınavlarda yapılan yanlış uygulamalarla ilgili olarak daha önce Aydınlık'a yaptığı açıklamada, mülakat sisteminin yanlış olduğunu yıllardır anlattıklarını kaydederek şu ifadeleri kullanmıştı:

“Geçmişten bugüne net bir tavrımız var. Yıllardır mülakatın ilk göreve başlama ve görevde yükselmede doğru olmadığını söylüyoruz. Yine aynı noktadayız. Merkezi sınav puanı yeterli. Ayrıca mülakat ile subjektif bir değerlendirmeye gerek yok. Eğer kamuya alınacak ya da görevinde yükselecek kişiye ilişkin bir güvenlik sorunu varsa zaten bunu devlet kurumları araştırmalarıyla ortaya koyacak. Terörle, FETÖ ile irtibatlı kimselerin kamuda olmasına izin vermeyiz.”

İNSAN HAKLARI EYLEM PLANI

Bu arada, İnsan Hakları Eylem Planında mülakatların kaldırılacağına dair bir maddenin yer aldığı basına yansımıştı. “İnsan Hakları Eylem Planı’na göre kamu görevine ilk defa yapılacak atamalarda, görevin niteliğinin gerektirdiği haller dışında mülakat kaldırılacak. Atamalar sadece merkezi sınav sonuçlarına göre yapılacak” bilgisi verilmişti. Ancak gerçekleşmedi. Daha önce de sınavlarda yüksek puan almalarına rağmen mülakatta elendiğini iddia eden bir çok kişi sistemi eleştirmiş, 7 Temmuz 2018'de de Aydınlık Gazetesi "Kamu alımlarında mülakat kaldırılsın" manşetini yayımlamıştı.

TÜRKİYE KAMU-SEN’İN RAPORU

Son yıllarda uygulamaya konulan ve her kesimden büyük tepki çeken mülakat konusunda Türkiye Kamu-Sen Ar-Ge Merkezi'nin bir raporu var. Raporda özetle şu tespitler yapılıyor:

• “Mülakat liyakate aykırıdır.
• Mülakat subjektif bir seçim yöntemidir.
• Mülakat kamuda belli odakların yapılanmasına imkân verebilecek bir uygulamadır.
• Mülakat komisyon üyelerinin hatalarına açık bir uygulamadır.
• Mülakat komisyonu üyeleri bu iş için eğitim görmemiştir.
• Mülakat sınavlarında adayın komisyonu yanlış yönlendirme ihtimali vardır”

Raporda şu uyarılara da yer verildi:

Hale Etkisi: Fiziksel anlamda çekici birtakım kişiler, olumlu bazı başka özelliklere de sahipmiş gibi algılanabilmektedir.

Görüşmecinin Üstünlüğü: Mülakatı gerçekleştiren kişinin mülakat sürecinde kendisini çok fazla öne çıkarması ve bu şekilde mülakata hâkim olarak aday adayını yeterince incelememesi hata yapılmasına sebep olabilmektedir.

Çok Fazla Konuşma: Mülakatı gerçekleştiren kişi gereğinden fazla konuşarak, aday ile ilgili yeterli bilgi edinilememesine neden olabilmektedir.

Öne Çıkma İsteği: Özellikle grup mülakatlarında bir adayın diğerlerini gölgede bırakarak öne çıkmaya çalışması, mülakatı gerçekleştiren kişinin diğer adaylar ile yeterince ilgilenememesine neden olabilmektedir.

Yetersiz Kapasite: Mülakatı gerçekleştiren kişinin mülakat esnasında adayı rahatlatacak yeteneğe sahip olmaması ve bu sebeple doğal ve tutarlı cevaplar alınmasının zorlaşmasına neden olabilmektedir.

Acelecilik: Mülakatı gerçekleştiren kişinin, adayları değerlendirme hususunda aceleci davranması yanlış kararlar alınmasına sebep olabilmektedir.

Ayırt Edememe: Değerlendirme esnasında adayların birçoğunun aynı biçimde çok iyi, vasat veya zayıf olarak puanlanması gibi durumlar ortaya çıkmakta, bu da mülakat değerlendirmesinin yanlış olmasına neden olmaktadır.

Etkileme: Mülakatı gerçekleştiren kişi, daha önce mülakat gerçekleştirdiği adayların kalitesinden etkilenerek diğer adayları buna göre değerlendirmekte ve objektifliğini kaybetmektedir.

Çabuk Değerlendirme: Mülakatı gerçekleştiren kişi, aday hakkında henüz mülakatın ilk dakikalarında hakkında değerlendirme yapmakta ve mülakat önyargılı bir şekilde gerçekleşebilmektedir.

Tarafsız Olmama: Mülakatı gerçekleştiren kişinin huy, düşünce yapısı ve/veya davranışsal açıdan kendisine benzemekte olan adaylara ayrımcılık yapması, hemşeri olma, aynı takımı tutma, şive gibi nedenlerle tarafsızlığını kaybetmesi ihtimali bulunmaktadır.

Önyargılar: Mülakatı gerçekleştiren kişinin birtakım önyargılar taşıması mülakatın verimliliğini etkileyebilmektedir.

Karıştırma: Komisyon üyesinin aynı iş pozisyonu ile ilgili çok sayıda aday ile mülakat gerçekleştirirken bu adayları birbirleri ile karıştırma problemidir.

Boynuz Etkisi: Tek bir olumsuz özellik ya da izlenim, genellikle görüşmecinin her şeyi bu olumsuz özellik açısından değerlendirmesine sebep olabilmektedir.

Hatırlayamama: Mülakatı gerçekleştiren kişinin gerekli notları almayarak kimi hususları unutması ile ilgilidir.

Gereksiz Sorular: Mülakatın genel amacına uygun olmayan soruların sorulması beklenen cevapların alınamamasına ve de doğru kararların verilememesine sebep olmaktadır.

TBB YÖNETİM KURULU ÜYESİ KANDEMİR: MÜLAKATLAR KAYDA ALINMALI

Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Hicran Kandemir, mülakatlar şeffaf bir şekilde yapılmadığı için yıllardır aynı eleştirileri yaptıklarını belirterek, “Mülakatların kaldırılması hususu, artı ve eksileriyle tartışılarak verilmesi gereken bir karar. Ancak mülakatlar mutlaka kayda alınmalı.” dedi.

Konuyla ilgili olarak Aydınlık’a konuşan Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Hicran Kandemir, "Mülakatlar şeffaf bir şekilde yapılmadığı için yıllardır aynı eleştirileri yapıyoruz maalesef. Mülakatların kaldırılması hususu, artı ve eksileriyle tartışılarak verilmesi gereken bir karar diye düşünüyorum. Ancak mülakatlar mutlaka kayda alınmalı, mülakat sonucuna itirazın değerlendirilmesi aşamasında tıpkı itiraz edilen sınav sonucunun sınav kağıdından değerlendirilmesi gibi denetime esas alınmasını doğru buluyorum." ifadelerini kullandı.