Müziği mücadeleyle buluşturan seçkin yaratıcı: Timur Selçuk

Timur Selçuk dün sonsuzluğa yürüdü. Babası Münir Nurettin Selçuk gibi müzik dünyamıza eşsiz katkılar sundu. Her türden müziğe ilgisiyle zengin eserler kazandırdı. Müziğini emekçi halktan, vatan mücedelesinden besledi. Sarper Özhan'ın bestesini yaptığı 1 Mayıs Marşı'nı ondan dinledik, meydanlarda haykırdık, Güneşin Sofrası'na onunla oturduk. Ümit Yaşar Oğuzcan, Orhan Veli, Attilâ İlhan ve Nâzım Hikmet'in şiirlerini müzikle o buluşturdu, bizlere direnç, umut, iyimserlik aşıladı. Zor zamanlarda çıktı sahneye emekçi halkın halini 'Ekonomi Tıkırında' diyerek ironiyle, mizahla, ezgiyle buluşturdu. Sahnelerde, ekranlarda kulğımızda, bilincimizdeydi. O filmlere, tiyatrolara müzik yapmaz, müziğiyle filmler, tiyatrolar yazardı. Hayata ve mücadelesine sıkı sıkıya bağlıydı. Rüzgar nereden eserse essin o hep vatanın, emeğin, mücadelenin yanındaydı. Kula minnet etmeyenlerin temsilcisiydi. Savrulanlara da tavrı netti, yine müziğiyle onları anlattı: Dönek Türküsü.

Meydanların müziğinin yaratıcısıydı, eylem alanlarında o vardı.

Şöyle demişti büyük usta:

''Bütün ahlaklı insanlar kardeştir,

üreten, paylaşan, sessiz kalmayan,

zalime boyun eğmeyen...''

Yarattıklarıyla, mücadelesiyle daima bizimle olacak büyük ustayı sanat ve mücadele arkadaşları Aydınlık'a anlattı.

MÜZİĞİ TİYATROYA BOYUT GETİRİRDİ

Ülkemizin usta sanat eleştirmeni ve basın dünyamızın duayen ismi Asılyazıcı, Timur Selçuk için şunları söyledi: ''Çok yakın dostumdu. Ağabey kardeş gibiydik. Birlikte müzik festivaline katıldık. Galatasaray Lisesi'nde okudu. Mezun olduktan sonra Fransa'da müzik eğitimi gördü. Çok yetenekliydi daha melodi söylenirken o notaya alırdı. Yarışmaya katılacak sanatçılar kuyruğa girer ona şarkılarının notalarını yeniden yazdırırlardı. Doğu-Batı müziği sentezini en iyi yapan bestecilerimizdendi. Münir Nurettin gibi Türk müziğinin devinin oğluydu ama o ismin altında kaybolmadı. Babasını da çok iyi taşıdı, büyük işlere imza attı. Hocalık yaptı ve çok genç yetiştirdi. İnanılmaz bir öğreticiliği vardı. Her yönüyle başarılıydı gerek sinema müziğinde gerek tiyatroda. Müziği inanılmaz boyut getirirdi tiyatroya. Ankara Sanat Tiyatrosu'nda emeği büyüktür. Yerli yazarların oyunlarına müzik yapardı. Müzikle oyunu yazardı. Çok kültürlüydü her alanda. Her müziğe yaptığı analiz ve sentezle yepyeni besteler yaratıyordu. Sevenlerine, yakınlarına, sanat dünyamıza baş sağlığı diliyorum. Çok yüreğimi yaktı. Yalnız hissettim kendimi.''

Timur Selçuk'un sesinden dinlediğimiz 1 Mayıs Marşı'nın bestecisi, usta sanatçı Sarper Özsan, şöyle konuştu: "Birlikte çalışmalar da yaptık. Önemli bir müzik insanıydı. Türk müziğine, müziğin mücadeledeki yerine katkısı büyüktür."

'HER TÜR MÜZİĞE MÜTHİŞ MERAKI VARDI'

Müzik dünyamızın seçkin ismi, usta piyanist Gülsin Onay, Şelçuk'u şu cümlelerle anlattı: ''İnanılmaz büyük bir kayıp, çok büyük bir değerdi. Bambaşka bir yaratıcı ruha sahipti. Her tür müziğe müthiş merakı vardı. Chopin'e büyük merakı vardı. Bir gün konuştuk 'Mazurkas' çalışıyorum demişti. Çok şaşırmıştım. Piyanoyu çok iyi çalardı, orkestra şefliği vardı. Ama Türk Sanat Müziği'nden klasik müziğe, cazdan pop müziğe büyük bir yelpazede ilgisi vardı müziğe. Babası da çok büyük bir değerimizdi. Müziğin dışında şiire, edebiyata da ilgiliydi. Çok yönlü bir sanat insanımızı kaybettik. Mekanı cennet olsun.''

'MÜZİKAL ANLAYIŞINI, BESTELEME TEKNİĞİNİ HER ZAMAN TAKDİR ETTİM'

Operamızın usta sesi, öğretmeni Mesut İktu, şunları söyledi: "Bir dönem çok yakın çalıştık. Ben İstanbul Devlet Opera ve Balesi'nin Müdür ve Genel Sanat Yönetmeni'yken Timur Bey'in Bir Uzay Masalı pop operasını bir iki sezon oynadık. Orada çok yakınlaştık. Çok entelektüel, kültürlü eşsiz bir insandı. Ailesine, bütün yakınlarına, sanat camiasına baş sağlığı diliyorum. Benim kuşağım onun güzel anlaşılır pop şarkılarıyla çok ilgiliydik. Kendisinin bestelerini ben çok beğenirdim, halkımız da keza öyle. Timur Bey'in müzikal anlayışı, besteleme tekniği ve en önemlisi şarkılarını Türkçe anlaşılır olarak bestelemesi her zaman takdir ettiğim konudur."

Unutulmaz eserlerin yaratıcısı, usta müzisyen Cahit Berkay, Timur Selçuk'u şu cümlelerle andı: "Çok üzgünüm. İstanbul beyefedisi, iyi bir müzisyen, iyi bir besteciydi. O da Cihangir'de oturuyordu. Rastlaştığımızda güncel ne varsa onları konuşurduk. Düsürt bir insandı. İnandığı, içinden geldiği şekilde kendini ifade ederdi. Müziğiyle, besteleriyle düşüncelerini belirtirdi."

'YOLDAŞLIĞIMIZ BANA GURUR, MUTLULUK VERIYOR'

Timur Selçuk'un çalışma arkadaşı senarist, yazar, şair, müzisyen Bilgesu Erenus şöyle konuştu: "Ülkemin çok önemli, onurlu, dürüst ve baskılar karşısında eğilmeyen bir değerini, “sanatçı” kelimesinin içeriğini kocaman dolduran bir müzisyenini, “Nereye Payidar” müzikli oyunumla tanıştığım yol arkadaşımı, yoldaşımı, sayısız ve doyumsuz sohbetlerin baş kahramanı güzel insan Timur Selçuk’u kaybetmenin derin üzüntüsü içindeyim.

Yapıtları, öğretileri ve öğrencileriyle yaşayacağının bilincinde olarak, yollarımızın kesişmesi ve yoldaşlığımız bana gurur, mutluluk veriyor."

'ANADOLU'YA KULAK VERMEKTEN HİÇ VAZGEÇMEDİ'

Tunca Arslan: "Timur Selçuk, unutulmaz besteleriyle birkaç kuşağın kulağına ve ruhuna seslenmiş büyük bir sanatçıydı. Sanatın dünyadan, toplumdan, halktan, insandan kopuk bir yaşamla üretilemeyeceğini de çok iyi biliyordu ve binlerce yıllık Anadolu toprağının derinlerindeki uğultuya kulak vermekten hiç vazgeçmedi. Derinlerden gelen ve hep kulak verdiği o sesleri notalara, ezgilere dönüştürdü, büyük bir geleneği çağdaş formlarla yaşattı. Attila İlhan, Fikret Kızılok, Cem Karaca, Timur Selçuk gibi sanatçıların yerlerinin doldurulamayacağını biliyoruz... Öte yandan onların dayandıkları zengin mirasın mutlaka yeni Timur Selçuklar çıkaracağını da biliyoruz."

Büyük ustanın eşi Handan Selçuk, ''Uzun sürmesini, hastanelerde olmasını istemezdi. Tek teselli bu olabilir. O hep yaratarak, üreterek yaşadı'' dedi.

'BİNLERCE HOŞ SEDA BIRAKTILAR'

Eski TBMM Başkan Vekili, Vatan Partisi Genel Başkan Yardımcısı Hasan Korkmazcan, usta sanatçı için şunları kaydetti: "Devlet Sanatçısı,müzikolog,bestekar,öğretmen,piyanist ses sanatçısı,edip ve düşünür bir Türk aydınını kaybettik. Timur Selçuk uğraştığı her alanda ermişlik, kalite, mükemmeliyet düzeyini temsil etti. Tıpkı Üstad Münir Nurettin gibi.

Milli Kültürümüzden beslenen baba oğul bütün insanlık kubbesinde binlerce hoş seda bıraktılar. Allah rahmet etsin. Başımız sağ olsun."

SANAT VE SİYASET ARASINDAKİ BAĞI DEVRİM ZEMİNİNDEYDİ

Doğu Perinçek: "Timur Selçuk Türkiye'nin büyük değeriydi. Bizim de can dostumuz, benim yakın arkadaşımdı. Münir Nurettin Selçuk'un oğlu, yani anadan doğma müzisyendi. Hayatı müzikti ama aynı zamanda çok sağlam ideolojik, siyasi duruşu da vardı. 2015 seçimlerinde Vatan Partisi'ni destekledi. Yarattığı eserler unutulmazdır, son derece canlı, hayattan çıkan ve Türkiye'nin güncel gelişmeleriyle ilişkiliydi. Mesala Ekonomi Tıkırı'nda hemen aklıma gelir. Halkın duygularını derinden paylaşan bir müzisyendi. Türkiye emekçi halkının müzisyeniydi Rüzgarlara kapılmayan, vatanseverlik, emekçilerin safında olmanın yanında sağlam duruyordu. Vatan Partisi'nin her zaman bir sempatizanı oldu. Partimizin kültür-sanat politikalarının belirlemesinde de her zaman etkili oldu. Cumhuriyet kültürü içinde büyümüş bir insan. Sanatla ideoloji ve siyaset arasındaki bağları devrim, emekçi halk, vatan, namus zemininde oluşturan büyük bir sanatçımızdı. Yeri her zaman, zihinlerimizde duygularımızda yaşayacaktır. Sevgi ve saygıyla anıyoruz."

Fotoğraf: Doğan Kemancı

YARATTI, SÖYLEDİ, YETİŞTİRDİ

Ses sanatçısı, orkestra şefi, besteci. Babası, geleneksel Türk müziği ustalarından, besteci, ses sanatçısı, orkestra şefi Münir Nurettin Selçuk’tur. Annesi tiyatro sanatçısı Şehime Erton’dur.Bir yandan Galatasaray Lisesinde, bir yandan da İstanbul Belediye konservatuvarında (bugün İstanbul Üniversitesi Devlet konservatuvarı), solfej, armoni ve piano bölümlerinde öğrenim gördü. Daha sonra, 1964 yılında Paris’e giderek, “Ecole Normale de Musique de Paris” müzik okuluna girdi. Bu okulun piano, orkestra şefliği, ve bestecilik sınıflarına devam etti. 1965 yılından başlayarak Ümit Yaşar, Faruk Nafiz, gibi şairlerden şarkı formunda eserler bestelemeye başladı, ve 1967 yılında ilk plağını doldurdu. Bu plağın ilgi görmesi üzerine, Orhan Veli, Nazım Hikmet, Attila İlhan’ın şiirlerinden bestelediği şarkılarını pianosu eşliğinde seslendirerek dizi konserler başlattı. 1974’te Türkiye’ye döndükten sonra, oda müziği, tiyatro ve film müziği çalışmalarına ağırlık vermeye başladı. 1977’de “İstanbul Oda Orkestrasını” kurdu. Bu toplulukla, tümüyle özgün kendi bestelerinin yanı sıra, geleneksel müziklerimizden seçilmiş örneklerin çok sesli yorumlarını yaptı. Gene 1977’de “Çağdaş Müzik Merkezi” adıyla kendi müzik eğitimi merkezinde öğrenci yetiştirmeye başladı.

HEM DRAMATİK HEM LİRİK

1975 yılından başlayarak, Saadet İkesus’la şan eğitimi gördü. Kendi seslendirdiği şarkılarında, lirik sanatın kurallarına uygun bir üslup seçti. Gerek orkestra yapıtlarında ve düzenlemelerinde, gerekse sözlü ya da sözsüz sahne ve film müziklerinde, ritmik melodik ve armonik ögelerle bütünleşen bir orkestrasyon uygulayarak, modern yazı tekniklerine yer vermeye özen gösterdi. Hem dramatik hem de lirik bir müzikal atmosfer yaratma yolunu seçti. Geleneksel Türk Müziği birikimini sık sık baş vurduğu zengin bir kaynak olarak değerlendirdi.

Başlıca yapıtları arasında, Sen Nerdesin?, Ayrılanlar İçin, Beyaz Güvercin, İspanyol Meyhanesi adlı şarkılar, Nereye Payidar?, Tak-Tik, Sakıncalı Piyade, Küçük Adam N’Oldu Sana, Rümuz Goncagül, Galileo Galilei,Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz, Halide, Lozan, Abdülcanbaz, Woyzeck adlı oyun müzikleri, oda müziği yapıtları olarak Paris Mektupları, (gitar ve yaylılar için), Saksağan, (soprano saksafon ve yaylılar için) Bir Çift Sözüm Var (solo kontrabas ve yaylılar için), Bentler (arp ve nefesli sazlar için), Pireli Yapıt (iki piano için), Yolculuk (Piano, keman, klarinet için Mishigan Üniversitesi Verdehr Trio siparişi), şan ve Piano için çağdaş Türk şairlerinden şarkılar, Tarih Merdiveni bale süiti, Mevlana uvertürü, Yunus Emre bale müziği, Üç İstanbul orkestra süiti ve film müziği, Bir Uzay Masalı operası, “İstanbul’un Çağırdığı Su” (belgesel), Sarıpınar 1914, Cahide, (TV dizileri), Hakkari’de Bir Mevsim, Kuyucaklı Yusuf, Gülüşan, Polis, Mavi Sürgün, Dönüş Yolu, Abdülhamit Düşerken film müzikleri, Yasaklar ve Sarı Naciye müzikali bulunmaktadır.

Amerika, Rusya, İngiltere, Fransa, Almanya, Belçika, Hollanda, İsveç, Polonya, Bulgaristan, İspanya gibi ülkelerde orkestra şefi ve ses sanatçısı olarak konserler vermiştir.