Uyuşturucuda en riskli grup onlar

Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı tarafından "Madde Kullanıcıları Profil Analizi 2021 Yılı Narkolog Raporu" hazırlandı. Hayatında en az bir kez herhangi bir uyuşturucu maddeyi kullandığını belirten 27 bin 779 kişinin verileriyle hazırlanan raporda, uyuşturucu suçlarına karışanların eğitim durumunun düşük olduğu belirtildi. Raporda, uyuşturucu ile mücadelede yürütülen çalışmaların başarıya ulaşmasında sadece kurum/kuruluşların değil aynı zamanda tüm toplum kesimlerinin ortak hareket etmesi gerektiği kaydedildi.

Emniyet Genel Müdürlüğü Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı ile Türkiye Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi Şube Müdürlüğü tarafından "Madde Kullanıcıları Profil Analizi 2021 Yılı Narkolog Raporu" yayımlandı. 2021 yılını kapsayan rapordaki bulgular, hayatında en az bir kez herhangi bir uyuşturucu maddeyi kullandığını beyan eden 27 bin 779 kişinin verileriyle hazırlanarak sonuçlar çıkarıldı. Uyuşturucu suçlarının, erkek egemen bir suç türü olduğu belirtilen raporda şu ifadeler yer aldı: "Polis tarafından gözaltına alınan şüpheliler bakımından kadınların bu suçtan daha uzak olduğu söylenebilir. Örneklemin cinsiyetine baktığımızda, yüzde 95,1’i erkek, yüzde 4,9’u ise kadınlardan oluşmaktadır. Örneklemin eğitim durumlarına bakıldığında yüzde 26,6’sı lise ve üzeri öğrenim düzeyine sahiptir. Literatürde, uyuşturucu suçlarına karışanların eğitim durumunun düşük olduğu söylenmektedir. Narkolog çalışmasında da buna ilişkin sonuçlar elde edilmiştir. Buradan hareketle eğitim seviyesi yükseldikçe uyuşturucu suçlarına karışma olasılığının azaldığı yönünde bir kanaat oluşabilir."

'15-24 YAŞ DÖNEMİ EN RİSKLİ GRUP'

Uyuşturucuya başlama yaşının tüm dünyada ortalama yaş ve ortanca yaş değeri üzerinden hesaplandığı kaydedilen raporda şu tespitler yer aldı: "Sınırlı sayıdaki kişilerin çok küçük veya büyük yaşlarda uyuşturucuya başladığını söylemesi genele yaygınlaştırılamaz. 2021 yılında uyuşturucuya başlama yaşı ortalama 21,22’dir. Ortanca yaş ise 20’dir. 2020 yılında ortalama başlama yaşı 20,9 ortanca ise 20’dir. Ayrıca 2018 yılında yapılan Genel Nüfusta Madde Kullanım Yaygınlığı anketine göre ise uyuşturucuya başlama yaş ortalaması 19,5’tir. Uyuşturucu maddeye kullanmaya başlama yaşı bakımından 15-24 yaş döneminin en riskli grup olduğu söylenebilir. Bu yaş grubunda uyuşturucuya başlayanların oranı, 2020 yılında yüzde 73,6, 2021 yılında ise yüzde 73,7 olarak ölçülmüştür. Örnekleme uyuşturucu madde kullanmaya başlamadan önce tütün ve alkol kullanıp kullanmadığı, kullanıyor ise kaç yaşında başladığı sorulmuştur. Uyuşturucu öncesi tütün kullanım oranı yüzde 82,4’tür. Tütün kullanmaya başlama yaş ortalaması 16,72’dir. Aynı şekilde alkol kullanım oranı yüzde 37,9’dur ve alkol kullanmaya başlama yaş ortalaması 18,04’tür. İlk denenen maddeye bakıldığında, Dünya üzerinde olduğu gibi Türkiye genelinde de esrar ön plandadır. Örneklemin yüzde 73,7’si madde kullanmaya 'esrar’ maddesi ile başlamıştır. Geçtiğimiz yıla göre ilk denenen madde bakımından esrar, eroin ve ecstasyde düşüş vardır."

'MERAK VE ARKADAŞ ETKİSİ'

"Uyuşturucunun ilk olarak yüzde 78,3’lük oranla 'arkadaş veya yakın çevresinden’ temin edildiği, yüzde 20,7’lik oranla 'parayla satın alındığı’ söylenmiştir" denilen raporda, "Örneklemde yüzde 33,8 oranla madde kullanmaya merak etkisi ile başlama olduğu görülmektedir. 2021 yılında da 2020 yılında olduğu gibi ‘merak’ önde gelen başlama sebebidir. Merak, özenme, arkadaş ısrarı ve eğlence/keyif gibi nedenlerin, etkili eğitim ve önleme çalışmalarıyla azaltılabileceği düşünülmektedir" tespitlerine yer verildi. Rapora göre örneklemin yüzde 45,3’ü uyuşturucu maddeyi 'kendi evinde’ kullanıyor. Narkotik raporunda “2021 yılında; bir önceki yıla göre kullanım alanlarında, kendi evinde kullanımın kısmen azaldığı, kamuya açık alanlarda kullanımda ise bariz şekilde düşüş olduğu görülmektedir. Bu durumun, özelde narkotik birimlerince ve genelde tüm emniyet teşkilatının yüksek özverili operasyonel çalışmalarından kaynaklandığı düşünülmektedir” denildi.

'EŞ ZAMANLI ETKİN MÜCADELE'

Uyuşturucu suçlarından yakalananlara, geçmişte farklı bir suçtan dolayı adli işlem görüp görmediği sorularının da sorulduğu kaydedilen raporda şu ifadelere yer verildi:

"Örneklemin yüzde 40,8’i haklarında farklı bir suçtan adli işlem yapıldığını ifade etmiştir. Madde kullanımı sadece uyuşturucu suçlarını değil, farklı türden birçok suçu da beraberinde getirebilir. Farklı suçlardan adli işlem gördüğünü söyleyen örneklemin yüzde 54,6’sının cinayet, darp, yaralama gibi kişilere karşı suçlar, yüzde 36,5’inin ise hırsızlık, yağma gibi mala karşı suçlara karıştığı belirlenmiştir. Uyuşturucu ile mücadele; önleme/eğitim, arzla mücadele, tedavi ve rehabilitasyon aşamalarında eş zamanlı etkin mücadeleyi gerektiren bütüncül bir alandır. Bu alanda yürütülen çalışmaların başarıya ulaşmasında sadece kurum/kuruluşların değil aynı zamanda tüm toplum kesimlerinin ortak hareket etmesi gereklidir. Uyuşturucu kullananların çoğunluğu uyuşturucu suçlarına ve diğer suçlara karışmaktadır. Dolayısıyla bu alanda sürdürülen mücadelede madde kullanımına sadece bir sağlık problemi olarak değil, ciddi bir güvenlik sorunu olarak da bakılmasının gerekliliği gibi dikkat çekici bir sonuca ulaşılmaktadır."

KADIN ERKEK PROFİLİ FARKLI

Narkolog 2022 Analiz Raporu çerçevesinde 'Cinsiyete Göre Madde Kullanım’ profili de incelendi. Örneklem içerisinde yaklaşık yüzde 5’lik bir orana sahip kadın kullanıcıların, profil ve madde kullanım eğilimleri bakımından yüzde 95 orana sahip erkek kullanıcılara göre önemli farklılıklara sahip oldukları görüldü. Rapordu şu tespitler yer aldı: “Cinsiyet profili ile ilgili olarak; kadınlarda erkeklere göre lise ve üniversite-yüksekokul mezunlarının fazla olduğu, benzer şekilde kadın kullanıcıların anne ve baba öğrenim durumlarına bakıldığında, erkek kullanıcıların ebeveynlerinden daha yüksek bir öğrenim durumu gözlemlenmektedir. Madde kullanan kadınların erkeklere göre, uyuşturucu maddeye başlama yaş ortalaması daha yüksektir. Kadınlardaki işsizlik oranı erkeklere göre çok daha fazladır. Çalışan kadınlara bakıldığında en sık görülen meslekler, garsonluk, işçilik, kuaförlük, kasiyerliktir. Ayrıca bu gruptaki kullanıcıların anne mesleği incelendiğinde 'ev hanımı’ oranı, erkeklere oranla daha düşüktür."

KADINLARDA İLK TEMİN EŞ/SEVGİLİ

Kadın kullanıcıların aile yapısı incelendiğinde çarpıcı sonuçların ortaya çıktığı belirtilen rapor şöyle devam etti:

"Anne - baba arası şiddet, aile içi şiddet ve anne-baba boşanmalar, erkek ebeveynlerine göre çok fazladır. Kadınların hem mevcut hem de maddeyi ilk denediği zamanki medeni durumunda evli veya boşanmış olanların yüksek olması, genel anlamda evli kadınların uyuşturucu kullanımı bağlamında daha riskli grup olduğu yönünde bir izlenim ortaya koymaktadır. Kadın kullanıcılarda yalnız yaşama, ev arkadaşı ile yaşama ve sevgili/partner ile yaşama oranı fazladır. Kadınlardaki ilk temin şeklinde 'eşim/sevgilim verdi’ diyenlerin oranı yüksek iken erkeklerde 'bir arkadaştan’ temin etme şekli ön plana çıkmaktadır.”