Soğuk Savaş sonrası ilk savunma planına Türkiye'nin veto iddiası

Türkiye, İsveç'in NATO'ya katılımının yanısıra, NATO'nun Soğuk Savaş'ın bitiminden bu yana hazırladığı en kapsamlı Bölgesel Savunma Planı'na da itiraz ettiği öne sürüldü. Reuters'ın edindiği bilgilere göre Türkiye'nin itiraz gerekçesinin, "Kıbrıs ile ilgili ifadeler" olduğu ifade edildi.

NATO'nun Vilnius'te yapılacak liderler zirvesine hazırlık amacıyla biraraya gelen NATO Savunma Bakanları'nın Brüksel'de iki gün süren toplantısı sona erdi. Ukrayna'ya verilecek güvenlik garantileri, Ukrayna'ya silah yardımı ve müttefiklerin boşalan silah stoklarını tedarik edecek üretim önlemlerinin yanısıra, Türkiye'nin İsveç'in İttifak'a katılmasını engelleyen vetosu ve bölgesel planlara yaptığı itiraz da toplantının önemli gelişmeleri arasında yer aldığını ifade edildi.

Toplantıda Türkiye'yi yeni göreve gelen Savunma Bakanı Yaşar Güler temsil etti. Bakan Güler, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ve ABD Savunma Bakanı Llyod Austin'in yanısıra, Fransız, İngiliz ve Yunan mevkidaşlarıyla da ikili görüşmeler düzenledi.

İSVEÇ'İN NATO'YA GİRİŞİNE TÜRKİYE'DEN "ÇEKİNCE"

Savunma bakanları toplantıda, NATO'nun tamamına yakınının İsveç'in İttifak'a girişine onay verdiğini, mümkün olan en hızlı şekilde katılımının sağlanması gerektiğini dile getirdi. Savunma Bakanı Yaşar Güler de, toplantıda konuya ilişkin Türkiye'nin "çekincelerini" aktardı.

Genel Sekreter Jens Stoltenberg, basın toplantısında, "Geçen yıl Daimi Ortak Mekanizma'yı kurduk. Ankara'da önemli bir toplantı oldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile birkaç hafta önce İsveç konusunu görüştüm. Ankara'daki 4'lü toplantı bütün sorunları çözmedi ama ilerleme oldu. Bugünkü toplantıda hemen bütün üyeler İsveç'in NATO'ya katılımı konusunda olumlu görüş belirtti. Türkiyeli temsilciler de İsveç'in taahhütlerini yerine getirme konusunda önemli aşama kaydettiğini dile getirdi" dedi.

Stoltenberg, İsveç'in bugün NATO'ya başvurduğu günden daha iyi bir konumda olduğuna vurgu yaparak, "İsveç'i tüm askeri ve sivil yapılarımıza davet ediyoruz. Elbette İsveç'e bir saldırı olursa NATO'nun yanıt vermemesi sözkonusu olamaz. Ben hala, İsveç'in bir an evvel katılması için çalışmaya yoğun şekilde devam edeceğim" dedi.

SAVUNMA PLANLARINA DA TÜRKİYE VETOSU İDDİASI

NATO Savunma Bakanları toplantısı sırasında Türkiye'nin, bir başka konuya, "bölgesel savunma planlarına" da itiraz ettiği öne sürüldü. İttifak'ın Soğuk Savaş'ın sona ermesinden bu yana ilk kez hazırladığı geniş kapsamlı bölgesel savunma planları, Vilnius Zirvesi'nde liderlerin masasına gelecek en önemli konu başlıklarından birisi olacak.

Reuters’ın haberine göre, Türkiye'nin NATO'daki diplomatik misyonu, gizli bir NATO belgesi üzerinde yorum yapmanın yanlış olduğunu belirterek, "müttefikler arasındaki olağan istişare ve değerlendirme sürecinin devam ettiğini" söyledi.

Basın toplantısında konuya ilişkin bir soruyu yanıtlayan Genel Sekreter Stoltenberg, "Bölgesel planlar Vilnius zirvesinin en önemli konularından birisi olacak. Bunları gözden geçirdik. Bu planlar bizim askeri kumandanlığımız ve onların ekipleri tarafından hazırlandı. Soğuk Savaş’tan bu yana ilk kez böyle planlar hazırlanıyor. NATO'nun daha çok korunması beklenen özel bölgelerle, özel misyonlarla bağlantılı, özel güçlerin yerleştirilmesiyle ilgili planlar. Daha çok güç, daha çok kaynak içeren planlar. Dolayısıyla özel tartışmalar oluyor. Elbette bütün konular üzerinde tartışıyoruz. Elbette her konuda uzlaşma noktasında değiliz. Ancak son karar zirvede verilecek" dedi.

MİLLİ SAVUNMA BAKANI YAŞAR GÜLER'DEN NATO SAVUNMA BAKANLARI TOPLANTISI'NA İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER

Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, NATO Karargahı'ndaki görüşmelerine ilişkin, "İkili görüşmelerimizde, NATO’nun 'Açık Kapı Politikası'nı desteklediğimizi ve İsveç’in de Üçlü Muhtıra’da kayıtlı taahhütlerini somut şekilde yerine getirmesi halinde Finlandiya gibi NATO üyesi olabileceğini müttefiklerimize beyan ettik" dedi.

Soruları yanıtlayan, gündeme ilişkin açıklamalarda bulunan Güler, Milli Savunma Bakanı olarak ilk defa katıldığı toplantıya yönelik değerlendirmesinin sorulması üzerine, toplantıda Vilnius Zirvesi öncesi hazırlıkların ele alındığını ifade etti.

İlk günkü oturumun öncesinde Ukrayna Savunma Temas Grubu Toplantısı'nın yapıldığını belirten Güler, "Toplantıda, Kırım dahil Ukrayna’nın toprak bütünlüğü, bağımsızlık ve egemenliğine olan desteğimizi bir kez daha dile getirdik. Yıkımın ve insani trajedinin artmasının önlenmesi için taraflar arasında bir an önce çatışmanın durdurularak ateşkesin sağlanmasına ihtiyaç olduğunu belirttik ve diplomasinin önemine vurgu yaptık. Bu konularda ve insani yardım konusunda şimdiye kadar olduğu gibi üzerimize düşeni yapmaya hazır olduğumuzu belirttik" diye konuştu.

Toplantı kapsamında bulunduğu NATO Karargahı'nda NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg'in yanı sıra ABD, Birleşik Krallık, Estonya, Litvanya, Yunanistan, Fransa ve Hollanda Savunma Bakanları ile gerçekleştirdiği görüşmelerde NATO gündemindeki konular ve ikili ilişkiler açısından önem arz eden diğer hususları ele aldıklarını belirten Güler, "İkili görüşmelerimizde, NATO’nun 'Açık Kapı Politikası'nı desteklediğimizi ve İsveç’in de Üçlü Muhtıra’da kayıtlı taahhütlerini somut şekilde yerine getirmesi halinde Finlandiya gibi NATO üyesi olabileceğini müttefiklerimize beyan ettik" diye konuştu.

Savunma Bakanları Toplantısı vesilesiyle gündemdeki konulara ilişkin Türkiye'nin görüşlerini birinci ağızdan ifade ettiklerini vurgulayan Güler, şunları söyledi:

"Terörle mücadele konusundaki hassasiyetlerimizi her ortamda olduğu gibi burada da dile getirdik. Gerek oturumlarda gerekse ikili görüşmelerimizde terörizmin tüm biçim ve tezahürleriyle ayrım gözetmeksizin mücadele edilmesi gerektiğinin altını çizdik. PKK/YPG/PYD, FETÖ, DEAŞ, El-Kaide ve diğer tüm terör örgütleriyle sonuna kadar mücadele etmekte kararlı olduğumuzu vurguladık. Bu hususta tüm müttefiklerimizden tam destek beklediğimizi belirttik."