Halk Kütüphanelerinde Nazım Hikmet kitapları yasaklandı mı?

CHP İstanbul Milletvekili Gamze Akkuş İlgezdi, Nazım Hikmet’in Kuvayi Milliye Destanı ile Alberto Manguel’in Ulises’in Dönüşü kitaplarının okur şikayetleri gerekçe gösterilerek halk kütüphanelerinden kaldırıldığını iddia etti. Bakanlık'tan iddialara ilişkin yanıt geldi.

Yayınlanma: 02 Aralık 2024, 09:16 Güncellenme: 02 Aralık 2024, 10:15

Nazım Hikmet kitapları neden yasaklı? Nazım Hikmet'e yasak var mı?

A⁺ A^-

Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı halk kütüphaneleri yetkililerine, geçtiğimiz hafta Kütüphane Hizmetleri Daire Başkanlığından gönderilen bir e-posta ile kitapların yasaklandığını, konuya dair soru önergesi verdiklerini iddia eden İlgezdi, “Bu garabeti bir an evvel düzeltmeleri gerekiyor. Söz konusu karara imza atanlar istifa etsinler” ifadelerini kullandı.

NAZIM HİKMET KİTAPLARI 'UYGUNSUZ İÇERİK' Mİ?

İlgezdi'nin, kitapların “uygunsuz içerik” gerekçesi ile halk kütüphanelerinden kaldırılmaya çalışıldığını öne sürerek Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy'a ilettiği sorular şöyle:

◾️ Nazım Hikmet’in Kuvayi Milliye Destanı kitabındaki uygunsuz içerik nedir? Kuvayi Milliye Destanı kitabı hangi yasal mevzuata dayanarak yasaklatılmıştır? Bu kitap hakkında verilmiş bir mahkeme kararı var mıdır?

◾️ E-postanın ekinde Nuri Kurcebe’nin çizimleri olan bir Kuvayi Milliye Destanı görünmektedir. Yasak bu kitaba mı gelmiştir? Yoksa tüm Kuvayi Milliye Destanlarına mı yasak uygulanacaktır?

◾️ Okuyucu şikayeti diye oluşturulan sübjektif bir mekanizma ile kitap yasaklandığı iddiaları doğru mudur?

◾️ Kendisi de Arjantin Ulusal Kütüphanesinin eski Genel Müdürü olan Alberto Manguel’in Ulises’in Dönüşü kitabı hangi yasal mevzuata dayanarak yasaklatılmıştır? Kitap neden yasaklanmıştır? Bu kitap hakkında verilmiş bir mahkeme kararı var mıdır?

◾️ ‘Okuyuculardan gelen şikayet’ gerekçesi ile bugüne kadar kaç kitap yasaklanmış, kullanıcılara verilmesi engellenmiştir?

◾️ Kitapların değerlendirmesini yapması gereken Kurul neden toplanmamaktadır?

BAKANLIK'TAN AÇIKLAMA

CHP'li İlgezdi'nin gündeme getirdiği iddiaların ardından Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan açıklama geldi. Bakanlık'tan yapılan açıklama şöyle:

Bazı basın yayın organlarında ve sosyal medya platformlarında yer alan haberlerde, Nazım Hikmet Ran’ın “Kuvayi Milliye” adlı eserinin yasaklandığına dair iddialar gerçeği yansıtmamaktadır. Bu vesileyle kamuoyunu doğru bilgilendirmek amacıyla aşağıdaki açıklamanın yapılması zaruri hale gelmiştir.

Haberlere konu olan eser Nazım Hikmet Ran’ın “Kuvayi Milliye” adlı eseri değil; Nazım Hikmet’in “Kuvayi Milliye Destanı” şiirini çizgilerle anlatan Nuri Kurtcebe’ye ait bir çizgi roman versiyonudur. Söz konusu kitapta cinsel içerikli tasvirlerin yer aldığı sayfalar bulunmaktadır. Bu nedenle kitabın her yaş grubundan vatandaşlarımızın faydalandığı kütüphanelerimizin genel erişim alanında bulundurulması uygun görülmemiştir.

Eser, çocukların erişim sağlamayacağı bir şekilde kütüphanelerimizde yer almaya devam etmektedir.
Nazım Hikmet’in şiirlerinin yer aldığı “Kuvayi Milliye” veya “Kuvayi Milliye Destanı” başlıklı eserlerin farklı baskıları başta olmak üzere Nazım Hikmet’e ait onlarca eserin binlerce nüshası kütüphanelerimizde herkes tarafından erişilebilir ve ödünç alınabilir durumdadır.

KUVAYİ MİLLİYE DESTANI

Kurtuluş Savaşı Destanı adıyla da tanınan Kuvâyi Milliye Destanı, Nâzım Hikmet’in Kurtuluş Savaşı’nın ve savaşa katılanların anlatısı olarak kurguladığı epik eseridir.

Türkiye’de ilk kez 1965 yılında Yön Yayınları tarafından Kurtuluş Savaşı Destanı adıyla yayımlanır. Bu ilk başlık hafızalarda yer eder. Daha sonra Kuvâyi Milliye Destanı adıyla ilk baskısı 1968’de Bilgi Yayınları tarafından yapılmıştır.

Bu baskının sonunda “939 İstanbul Tevkifhanesi, 940 Çankırı Hapishanesi, 941 Bursa Hapishanesi” notu yer almaktadır. Bu not nedeniyle eserin 1939-1941 yılları arasında yazıldığı düşünülmüş, ancak Erkan Irmak’ın yaptığı çalışmayla metindeki dizelerin yazılış tarihlerinin 1938-1950 yılları arasına yayıldığı anlaşılmıştır.

NAZIM HİKMET'İN YASAKLANAN KİTAPLARI

835 Satır: Nazım Hikmet 6 Mayıs 1931'de "bir zümrenin başka zümreler üzerinde hâkimiyetini temin etmek gayesiyle halkı suça teşvik ettiği" gerekçesiyle yargılandı, 1929'da yazdığı bu şiir kitabı, diğer 4 şiir kitabıyla birlikte yasaklandı.

Jokond ile Si-Ya-U: 1929'da yazdığı bu kitap da diğer 4 şiir kitabıyla birlikte aynı gerekçeyle yasaklandı.

Varan 3: 1930'da yazdığı bu kitap da diğer 4 şiir kitabıyla birlikte aynı gerekçeyle yasaklandı.

1+1=1: 1930'da yazdığı bu kitap da diğer 4 şiir kitabıyla birlikte aynı gerekçeyle yasaklandı.

Sesini Kaybeden Şehir: 1931 tarihli bu kitabı da diğer 4 şiir kitabıyla birlikte aynı gerekçeyle yasaklandı.

CHP Nazım Hikmet Kuvayi Milliye Kültür ve Turizm Bakanlığı