Nur Yoldaş'ın Sultan-ı Yegah şarkısının gizli şairi kim? İşte Sultan-ı Yegah'ın gerçek hikayesi

1981 yılında bestesi Ergüder Yoldaş'a ait olan ve Nur Yoldaş'ın söylediği Sultan-ı Yegâh son dönemde yeniden gündem oldu. Aslında Attilâ İlhan'ın şiiri olan Sultan-ı Yegâh'ın ne anlattığı ise merak konusu. 

Türk Edebiyatı'nın usta şairi Attilâ İlhan'ın Sultan-ı Yegâh şiirini Ergüder Yoldaş 1981 yılında besteledi. Peki Sultan-ı Yegâh diyerek Attilâ İlhan ne anlatmak istemişti?

SULTAN-I YEGÂH NE DEMEK?

Sultan bildiğimiz gibi bir unvan. Tek kişinin yönetimini, ortaçağdaki yönetim anlayışını, otoriteyi temsil ediyor. Yegâh ise teklik demek. Bununla birlikte Türk Sanat Müziği'nde bir makamın adı. Sultaniyegah ise Dede Efendi'nin icat ettiği bir makam türüdür. 

Kısaca Sultan-ı Yegâh ne demek sorusuna Tekliğin Sultanı cevabını verebiliriz.

Peki Sultan-ı Yegâh ne anlatıyor?

Attilâ İlhan, şiirinde "başlar ay doğarken saltanatı sultan-ı yegâhın" diyerek aslında 12 Mart 1971 darbesine sembolist bir biçimde karşı çıkıyor. İlhan, darbe günlerini tekliğin sultanı olarak nitelerken, saltanatın da gece başladığını söylüyor. Bir karanlık benzetmesi var diyebiliriz. Yine bir başka dizesinde İlhan, "nemli yumuşaklığı tende denizden gelen âhın" diyerek aslında Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan ve Yusuf Aslan'ın idam edilmesinin acısını hissettiğini anlatıyor. 

Şiirin son bölümünde geçen "belki bu karanlıkta yasakları yasaklasak/başlar ay doğarken saltanatı sultan-ı yegâhın" dizeleri de darbe günlerini hissettiriyor. 

12 MART İÇİN YAZILDI 12 EYLÜL SONRASI BESTELENDİ

12 Mart için yazılmış şiir tesadüf o ki 12 Eylül 1980 darbesinin hemen sonrasında besteleniyor ve hit parçalar arasına giriyor. 

Ergüder Yoldaş'ın öğrencisi Opr. Dr. Ercan Çakır Sultan-ı Yegâh'ın çıktığı o günleri şöyle anlatıyor:

Besteci Ergüder Yoldaş 2016 yılında hayatını kaybetti

“Atilla İlhan’ın evine gittik o dönem.  Ben, Nur (Yoldaş) ve Ergüder Hoca beraber… Sohbet çok güzel giderken birdenbire Atilla İlhan ‘Yaaa arkadaş, sizdeki nasıl bir cesarettir, nasıl bir yürektir ha! Böyle bir cesaret! Hem de böyle bir dönemde! Pes! Ben Sultan-ı Yegâh’ı 12 Mart darbesini eleştirmek için yazmıştım’ dedi. 12 Eylül’ün hemen sonrasındayız ya… ‘Allah’tan hiç kimse anlamadı. Şimdiye kadar anlamadılarsa artık anlamazlar’ dedi”

SULTAN-I YEGÂH ŞİİRİ

şamdanları donanınca eski zaman sevdalarının
başlar ay doğarken saltanatı sultan-ı yegâhın
nemli yumuşaklığı tende denizden gelen âhın
gizemli kanatları ruhta ölüm karanlığının
başlar ay doğarken saltanatı sultan-ı yegâhın

yansıyan yaslı gülüşmelerdir karasevdalı suda
bülbüller kırılır umutsuzluktan yalnızlık korusunda
eylem dağılmış gönül tenha çalgılar kış uykusunda
ölümün tartışılmazlığı nihayet anlaşılsa da
başlar ay doğarken saltanatı sultan-ı yegâhın

bir başkasının yaşantısıdır dönüp arkamıza baksak
çünkü yaşadıklarımız başkasının yargısına tutsak
su yasak rüzgâr yasak açık kapılar yasak
belki bu karanlıkta yasakları yasaklasak
başlar ay doğarken saltanatı sultan-ı yegâhın

Sultan-ı Yegâh'ın bestecisi Ergüder Yoldaş anılıyorKültür Sanat