Oğlumun filmi: Cal P Dal

Genç sinemacıların Cal P Dal isimli filmi eleştirmenler tarafından yılın en iyi ikinci filmi seçildi. Benim bu filme ilgi göstermemin asıl nedeni iki yapımcısından birinin oğlum Dag Etem Ösgård olması. Diğeri arkadaşı Stefan Kälstigen. Her ikisi de film ve rock hastası…

AİLECE SİNEMACIYIZ

Dag Etem, İsveçli gazeteci bir anne ile gazeteci, radyocu, televizyoncu, kurgucu, belgeselci, ve yazar bendenizin oğlu. Genlerinde filmcilik ağır basmış. Aslında biz dededen sinemacıyız. Çocukluğumda Bafa’da sinemamız vardı, hem de yazlık, kışlık ve seyyar sinema. İsveç Kalix’teki film eğitimimden sonra İsveç Televizyonu’na epeyce belgesel yaptım. Biri de bu sinemalarla ilgiliydi.

Kuzenlerimden biri de (Yücel Özgür) sinemacı. Hem Yılmaz Güney’in hem Atıf Yılmaz’ın reji asistanlığını yaptı. Bir ara Moda Sineması’nı işletti.

Birçok sinemacı parasızlıktan film çalışmalarını bıraktı. Ben de en son, mükemmel bir film olacak “Osmanlı Vikingi” projeme bir türlü para bulamadığımdan yazı çizi işine yöneldim.

BOYNUZ KULAĞI GEÇTİ

Basının beni de övdüğü oldu ama şimdi durum bambaşka. “Boynuz kulağı geçti” derler ya, öyle. Bizimkilerin filmi göklere çıkarılıyor.

114 dakikalık belgesel filmin adı “Filmen OM Kal P Dal”: Kal P Dal’in Filmi… Dokümanter mi demeli yoksa rockümanter mi?.. Baştan sona İsveçli bir rockçu anlatılıyor. Rock konuşuluyor.

Büyük onur ve gurur duydum kuşkusuz. Ama insanın kendi çocuğunun eseri hakkında yazması zor. Buraya eleştirmenlerin yaptığı bazı değerlendirmeleri koyuyorum:

“Filmi görün. Tek kelimeyle harika.”
“’Searchingforsugarman’ filmi gibi kalbinizin derinliklerine iniyor.”
“İçten bir portre. Hayran olmamak elde değil.”
“Muhteşem.”
“Gerçekten etkileyen gizemli muazzam bir film.”
“Mutlaka görülmeli”
“Film 70’li yılların müzik sahnelerine özlem dolu, yürekten ve nostaljik bir bakış.”
“Film tüm İsveç’te sinemalara büyük bir seyirci kitlesi çekme potansiyeline sahip.”
“Güçlü etkisinden kurtulamıyorsunuz.”
“İnanılmaz”
“Bravo Dag”
“Tüm İsveç’i uyandırdılar.”

KAL P DAL SİNEMALARDA

Filmin 23 Şubat 2024’te ilk gösterimi yapıldı. Kal P Dal’ın orkestra arkadaşları, özel dostları ve akrabaları ile yapılan kırk kadar söyleşi, arşiv malzemeleri, resimler ve illüstrasyonlar ve animasyonlardan oluşuyor. Bunların harmanlanması sonucu insanın içini ısıtan hem coşturan hem hüzünlendiren, başarılarının zirvesindeyken yaşama veda eden gencecik bir insan portresi çıkıyor.

Bu belgesel 1985 yılında kariyerinin zirvesindeyken ve henüz 35 yaşındayken ve açık hava konserleriyle tüm İsveç’i sallarken beyin kanamasından ölen Güney İsveçli, Arlövlü işçi çocuğu, Rock Artisti Kal P Dal’i anlatıyor. Dişiyle tırnağıyla kendini kabul ettiren ve sahnelerin en sevilen artisti olmayı başaran bu gencin asıl adı: Carl Sven-Göran Ljunggren (28 Ocak 1949 – 18 Ocak 1985). 1977’de ilk albümü “Till Mossan”ı çıkarırken adını değiştirerek Kal P Dal yapmış. O nedenle halk onu “Kal Pedal” diye tanıyor. İsveç’te bir Mick Jagger - James Dean karışımı sayılıyor. Bazıları da ona “Arlöv’ün Elvis”i diyor. Rolling Stones, Bob Dylan gibi şarkıcıların sözlerini çevirdi.

İşçi çocuğu olması sanatına da yansıyordu. Sömürüyü protesto ediyordu. Kendi deyimiyle, “İşçi çocukları için İşçi çocuklarına” sesleniyordu. Mazlumların yanındaydı. Demiryollarında çalışan babasına yazdığı, “SJ (İsveç Devlet Demir Yolları)” şarkısında şöyle diyor:
”Çalıştım ve artık yıprandım / Çalıştım ve artık ayrıldım / Anladım artık bunaldım.”

”Blåasko”, "SJ", ”Jonnie”, ”Om ja' va' en slashas / Jagvill leva fri” ve ”TuffaUffe” gibi şarkılarla İsveçlileri coşturmuş, çılgınca dans ettirmişti. Filmden sonra şarkılarının yeniden albüm yapılması gündemde.

NEDEN BU FİLM

Filmi yapan ikili neden bu filmi yaptıklarını şöyle anlatıyorlar:

Dag Etem Ösgård:

- Kalle P Dal, hakim eğilimlere karşın hep kendi yoluna giden, işçi çocuğu, dik kafa bir mazlumdu. Bu bize ilham verdi. Film için İsveç resmi kurum ve kuruluşlarından, şirketlerden hiç para almadan, binlerce sinemaseverden topladığımız paralarla (crowdfounding-projekt) yapmayı başardık.

Stefan Källstigen:

- Biz tüm İsveç’in Kal P Dal’in müziğini keşfetme zamanının geldiğini düşündük. Onun görülmemiş neşesi ve enerjisi bize ilham verdi. Karamsar izleyiciyi de harekete geçireceğine inanıyoruz.

Film onlarca film arasından 2. oldu. Eleştirmenler bizimkilerin filmine 5 üzerinden 4,2 puan verdiler. 1. olan film ise 4,4 aldı. 0,2 puanla birincilik kaçtı.