Öğretmenlerden seferberlik çağrısı

Türk Eğitim-Sen'in hazırladığı “Eğitimde Fırsat Eşitliği” raporu açıklandı. Öğretmenlerin yüzde 40’ı içeriklerin yetenek, karakter ve ilgiye göre düzenlenmesi gerektiğini söyledi. Yüzde 38,70’i toplumun eğitime bakış açısını iyileştirecek bir seferberlik başlatarak yeni bir eğitim kültürü oluşturması görüşünü dile getirdi. Ekonomik etmene müdahale edilmesi talebini dile getirenlerin oranı ise 13,60 olurken, coğrafi şartlara uygun çalışmalar yapılmasını isteyenler yüzde 6,50 oldu.

Rapora göre okul bütçeleri yeterli değil. Öğrencilerin harçlık miktarları arasından farklar var. Ailelerin gelir düzeyi arttıkça çocuklarının eğitimine ayırdıkları miktar da artıyor. Raporda eğitimde fırsat eşitliği için yapılması gerekenler şöyle sıralandı; dershanelere ihtiyaç duyulmayacak, öğrenci yeteneklerini geliştirebilecek, teknolojik alt yapının iyileştirildiği bir sistem ile eğitime ayrılan bütçenin artırılması...

Türk Eğitim-Sen Genel Başkanı Talip Geylan, dün düzenlediği basın toplantısında raporun ayrıntılarını paylaştı, soruları yanıtladı. Anket için 20. Milli Eğitim Şurası'nın başlığı olan “Eğitimde Fırsat Eşitliği”ne öncelik verildi. Ağustos ayı içinde yapılan ankete 11 bin 342 eğitimci katıldı.

AİLELER ORTA VE DÜŞÜK GELİRLİ

Ankete katılanların yüzde 60’ına yakını okulunda ücretli öğretmen görevlendirmesi yapıldığını belirtti. Katılımcıların yarısı okullarındaki öğrencilerin ailelerinin gelir durumunun orta düzeyde olduğunu ifade ederken, yüzde 45,60’ı düşük gelirli olduğunu bildirdi. Katılımcıların yaklaşık yarısı okullarındaki öğrencilerin ailelerinin eğitim seviyesinin düşük düzeyde olduğunu belirtirken, yüzde 47,50’si orta düzeyde olduğunu söyledi.

OKUL FORMASI EŞİTLİĞİ SAĞLIYOR

Katılımcıların yüzde 32,50’si taşımalı eğitim yapıldığını belirtti. Katılımcıların yüzde 37,40’ı öğrencinin kardeş sayısının fazla olmasının eğitimde fırsat eşitsizliği oluşturduğunu ifade etti. Katılımcıların yüzde 33,80’i kaynaştırma eğitimi uygulamalarının eğitimde fırsat eşitliğini sağlamada yardımcı olduğunu ifade etti. Katılımcıların yüzde 69,60’ı okul formasının zorunlu kıyafet olarak kabul edilmesinin öğrenciler açısından fırsat eşitliği sağlayacağını düşündüğünü bildirdi. Katılımcıların yüzde 71,80’i okul bütçelerinin yeterli olmadığını belirtti. Katılımcıların yarısı öğrencilerin okula getirdiği harçlıklarının birbirinden farklı olduğunu kaydetti. Katılımcıların yüzde 40,20’si okullarında düzenlenen gezi, piknik, sinema, tiyatro vb. etkinliklere bütün öğrencilerin katılamadığını ifade etti. Katılımcıların yüzde 60,70’i ailelerin gelir düzeyi arttıkça çocuklarının eğitimine ayırdıkları miktarın da kısmen arttığını belirtti.

SEFERBERLİK BAŞLATILMALI

Raporun “Genel Öneriler ve Düşünceler Açısından Eğitimde Fırsat Eşitliğine Yönelik Bulgular” kısmında ise katılımcıların yaklaşık yüzde 40,40’ı eğitim içerikleri ve çıktıların çocukların yetenek, karakter ve ilgilerine göre düzenlenerek fırsat eşitliğinin sağlanabileceğini ifade etti. Ayrıca katılımcıların yaklaşık yüzde 38,70’i toplumun eğitime bakış açısını iyileştirecek bir seferberlik başlatarak yeni bir eğitim kültürü oluşturmanın eğitimde fırsat eşitliğini sağlayabileceğini vurguladı. Her türlü ekonomik etmene müdahale edip iyileştirmenin eşitliği sağlayacağı görüşünde olanlar ise 13,60. “Coğrafi şartlara direk müdahale edemesek bile ona uygun çalışmalar yapmalıyız” diyenler ise yüzde 6,50 oldu.

‘CEBİMDE 3 LİRA KALDI’

Yener Aksoy’un kızı Zeyneb Büşra, ilkokul birinci sınıfa başladı. Geçen hafta uyum programı için okula giden Zeyneb’in alışverişini babası yaptı. Yener Aksoy, “Okul kıyafeti kısa kollu penye, bir de ekose etek 328 lira verdik. Ayrıca uzun kollu penye için 179 lira istediler. Onu kışın alacağız. Sadece polara 330 lira ödedik. Sadece bir mağaza ve şubeleri satıyor. Gezdiğimiz mağazalarda en ucuz çantaya 300 lira fiyat verdiler. Ağır olmasın diye çekmeli çanta aldık, 630 lira verdik. Ayakkabı, çorap, toka yaklaşık 400 lira tuttu. Daha kırtasiye almadık. Cebimde 36 lira para kaldı.” dedi.

BÖLGESEL KALKINMA PLANLARI ÖNERİSİ

Anket sonuçlarını değerlendiren Türk Eğitim-Sen Genel Başkanı Talip Geylan, bölgesel araştırmaların yapılması gerektiğine dikkat çekti. Araştırma sonuçlarına göre kalkınma planları oluşturulmasını isteyen Geylan, devlet ve özel okullar arasındaki farkın giderilmesi için bütçe düzenlemesi önerdi.

Geylan yapılması gerekenlere ilişkin şunları kaydetti:

“Bölgesel farkların ortaya çıkarılması için durum tespiti yapılmalı, Eğitim Fakülteleri ile MEB’e bağlı okullar arasında işbirliği olmalıdır. Eğitim fakültelerinin bulunduğu tüm il ve ilçelerde başarı düzeyi düşük 3 okul belirlenerek, proje okulu ilan edilmelidir. Çözüm planları hazırlanmalıdır. Yapılan uygulamaların beklentileri karşılayıp karşılamadığı tespit edilmelidir.

'ÖĞRENCİ MALİYETİ OKULLARA AKTARILMALI'

“Bölgelerin eğitim haritaları çıkarılmalıdır. Her bölge açısından her bölge adına ayrı bir şekilde planlanacak kapsamlı 1-3-5-10 yıllık sistematikleştirilmiş eğitim kalkınma planları oluşturulmalıdır. Devlet ve özel okulların öğrenme ortamları arasında büyük eşitsizlikler devam etmektedir. Bir öğrencinin devlete yaklaşık bir maliyeti vardır. Bu maliyet farklı şekillerde hesaplanmış olsa da devlet öğrenci maliyetini okullara aktarabilir. Bu şekilde okulların kendi bütçeleri oluşabilir. Bu bütçe kullanımı çapraz denetlemelerle sağlıklı bir şekilde kontrol edilebilir. Öğrenci sayısı, okul kademesi, ihtiyaç analizi, gibi verilerle oluşturularak değere göre eldeki bütçe orantılı şekilde okullara tahsis edilmelidir. Bu bütçenin kullanım performansı idareci değerlendirmelerinde de bir ölçüt olarak kullanılabilir. Eğitimin çok ihmal edildiği bölgeler için ailelere bilinçlendirme politikaları uygulanmalıdır. Zorunlu hizmet bölgeleri itibariyle öğretmenlere teşvik ödeneği ya da bölge tazminatı verilmelidir.”

‘ÇÖZÜM KAMUCU MODEL’

Eğitimde fırsat eşitliği kavramının neoliberal söylemlerle geldiğini ifade eden Hepimizin Sendikası Grup Sözcüsü Ayla Erdem, “eğitim hakkı” denilmesinin daha doğru olduğunu söyledi. Eğitim hakkının anayasamızda bir insan hakkı olarak ele alındığını ifade eden Erdem, sözlerine şöyle devam etti: “Fırsat eşitliği rekabeti de ifade ediyor. Akademik gelişimi esas alıyor. Oysa eğitimde esas olan bireyin bütüncül gelişimidir. Sistem yardımcı kaynak kitaplar, özel dersler, özel okullar hep bu temelde hareket ediyor. Milli Eğitim Bakanlığı da olaya böyle bakıyor. Tüm öğrencilerin eğitim hakkından eşit şekilde yararlanması esastır. Bunu sağlayabilecek tek şey kamuculuktur. Köy enstitüleri tam da böyle bir modeldi. Öğrenciler yalnızca akademik açıdan değil bütüncül açıdan değerlendiriliyordu. Yardımcı kaynak kitap dağıtmakla, okullarda destekleme kursu açmakla eğitim hakkı sorunu çözülmez. Üretim, istihdam diyoruz. Cumhurbaşkanımız Tayyip Erdoğan da her fırsatta bunu vurguluyor. MEB de buna uygun eğitim modelleri geliştirmeli. Devlet her yıl ders kitapları dağıtıyor. Bunlar toplanıp yeniden değerlendirilmiyor. Okullardaki materyeller de sonraki yıl değerlendirilmiyor. Tüketime yönlendiriyor. Veliler de sistemin içinde bir çözüm bulmaya çalışıyorlar.  Eğitim sorunu Türkiye’nin meselelerinden ayrı değil.  Bu sistemin içinde eğitimin sorunlarını çözmek mümkün değil. Türkiye’nin sorunları üretim devrimi, istihdamla çözülür diyoruz. Eğitimde de yeniden yapılandırılmak ve kamucu olmak zorunda.”

LİYAKAT VE MÜLAKAT SORUN

Yüzde 69,40 öğretmenler için mülakatın kaldırılması talebini dile getirdi.

“Öğretmenler Açısından Eğitim ve Öğretim Ortamlarında Fırsat Eşitliğine İlişkin Bulgular” bölümünde ise katılımcıların yüzde 73,10’u öğretmenlerin eğitim öğretim ortamlarında aynı fırsatlara sahip olmadığını ifade etti. Öğretmenlerin yönetici olmak için fırsat eşitliğine sahip olmak noktasında öncelikli yapılması gerekenler sorulduğunda ise katılımcıların en fazla belirttiği hususlar; yüzde 78,60 liyakate dayalı bir seçim sisteminin olması, yüzde 69,40 mülakatın kaldırılması, yüzde 62,30 yönetici atama puanlarının nesnel ve herkesin sahip olabileceği kriterlere göre düzenlenmesi olarak ifade edildi. Katılımcıların yüzde 63,70’i öğretmenlik kariyer basamaklarının fırsat eşitsizliğine neden olduğunu söyledi.

OKULA BAŞLAMANIN BEDELİ 3 BİN 744 LİRA

İki çocuklu bir ailenin eğitim öğretim yılı başlangıcındaki masrafı 3 bin 744 lira. Piyasadaki en ucuz okul çantası 75 liradan başlıyor. Fiyatlar kalitesine ve markasına göre 365 liraya kadar çıkıyor. Defter, kalem, silgi, kalem kutusu gibi ürünler de eklendiğinde bir çocuğun yalnızca kırtasiye masrafı ortalama 642 lira tutuyor. Bir ayakkabı, iki tişört, bir pantolon ortalama 570 lira. İstanbul’da en kısa mesafe servis ücreti 660 lira. Bir çocuğun kırtasiye, giyim ve ulaşım masrafı toplandığında bin 872 lira tutuyor. İki çocuklu bir aileye okulların açılması 3 bin 744 liraya mal oluyor.