Ömrü uzatan 5 gıda!

Araştırmacılar yıllardır hangi gıdaların özellikle sağlığa yararlı olduğunu bulmak için gıdaları inceliyor. Ancak güvenilir açıklamalar yapmak zor çünkü kimse tek bir gıda değil, birçok farklı gıda tüketiyor. Süt ürünleri, et veya sebze gibi belirli gıda grupları hakkında somut açıklamalar yapmak daha kolay. Harvard T.H. Chan Halk Sağlığı Okulu'ndan Amerikalı araştırmacılar hangi gıda gruplarının daha uzun bir yaşam sağladığını ve çevre için de iyi olduğunu araştırdı. Tabiri caizse, hem birey hem de tüm gezegen için bir "iki tarafın da kazandığı" bir durum.

ARAŞTIRMACILAR SAĞLIKLI BESLENME İÇİN GEZEGENSEL BİR INDEKS GELİŞTİRDİ

Yeni beslenme çalışmasının sonuçları geçtiğimiz günlerde Boston'da Amerikalı beslenme uzmanlarının en büyük yıllık konferansı olan "Nutrition 2023"te sunuldu. Bu süreçte araştırmacılar "Gezegensel Sağlık Diyet Endeksi" (PHDI) olarak adlandırılan bir sistem geliştirdiler. Çalışma yazarı ve doktora öğrencisi Linh Bui, Harvard TH Chan Halk Sağlığı Okulu'nda yaptığı basın açıklamasında: "Gıdanın sağlık ve çevre üzerindeki etkileri konusunda en güncel bilimsel verileri dikkate alan yeni bir beslenme indeksi önerdik" dedi.

Bu göstergeyi belirlemek için bilim insanları, farklı gıda grupları ve sağlık etkileri arasındaki ilişkiye dair önceki araştırmaları inceledi. Bunun için 2019 yılında yapılan ve gıda üretiminin çevresel etkilerini inceleyen büyük bir çalışmayı temel aldılar. Daha sonra geliştirilen indeksi, ABD'de beslenme alışkanlıkları üzerine yapılan ve toplam 100.000 katılımcının yer aldığı iki büyük kohort çalışmasında uyguladılar. Katılımcılar 30 yıllık bir süre boyunca (1986 ve 2018 yılları arasında) izlendi. Bu süre zarfında katılımcıların 47.000'den fazlası hayatını kaybetti.

SAĞLIKLI BESLENMEK GEZEGENİMİZ İÇİN DE İYİ

Bu nedenle araştırmacılar, yüksek "gezegensel sağlıklı beslenme endeksi" (çevre dostu) ve düşük endeksin (çevreye zararlı) ölüm oranlarını nasıl etkilediğine odaklandı. Veri analizi, PHDI'nin üst beşte birlik diliminde yer alan deneklerin, endeksin alt beşte birlik diliminde yer alan deneklere kıyasla yüzde 25 daha düşük ölüm riskine sahip olduğunu gösterdi. Yüksek endeksle birlikte kanserden ölüm riski yüzde 15, sinir sistemi hastalıklarından (örneğin bunama) ölüm riski ise yüzde 20 oranında azalmıştır. Solunum yolu hastalıklarından ölme riski, yüksek PHDI'ye sahip bireylerde yüzde 50 daha düşük çıkmıştır. Özetle, çevre dostu bir diyet tercih eden kişilerin ölüm riski, çevreye zararlı bir diyet uygulayan kişilere kıyasla yüzde 25 daha düşük çıkmıştır.

BU GIDALAR ÖMRÜ UZATIYOR

Peki, kendiniz ve gezegenimiz için iyi bir şeyler yapmak için hangi gıdaları tercih etmelisiniz? Araştırmacıların net bir cevabı var ve aşağıdaki beş gıda grubunu öneriyorlar:

• Tam tahıl ürünleri
• Meyveler
• Nişasta içermeyen sebzeler
• Sert kabuklu yemişler (Antep fıstığı, badem, ceviz, fındık, kestane)
• Doymamış yağ asitleri

Araştırmacı Linh Bui, "Bu sağlıklı bitki bazlı gıdalar hem koroner kalp hastalığı, kolorektal kanser, diyabet, inme ve her türlü nedene bağlı ölüm gibi düşük kronik hastalık riskiyle hem de su kullanımı, toprak asitlenmesi, ötrofikasyon, arazi kullanımı ve sera gazı emisyonları gibi düşük çevresel etkilerle ilişkilidir" diyor. Çalışma sonuçlarına göre, özellikle kırmızı ve işlenmiş et, sağlığa ve çevreye zararlıdır. Ancak şaşırtıcı bir şekilde, günümüzde ideal bir hayvansal protein kaynağı olarak kabul edilmesine rağmen yumurta da zararlıdır. Burada, tavukların çevreye zarar verecek şekilde yetiştirilmesi önemli bir rol oynuyor olabilir.

ÇALIŞMANIN BAZI KISITLAMALARI VAR

Çalışmanın yazarı Linh Bui, "Gezegensel Sağlıklı Beslenme Endeksi "nin tüm gıdaları ve bunların ülkeler genelinde ciddi hastalıklar üzerindeki etkilerini yansıtmadığına dikkat çekiyor. Ayrıca, sağlık sorunları, dini kısıtlamalar ve sağlıklı gıdaya erişimi zor olan insanlar için, çalışmada formüle edilen tavsiyelere uymak muhtemelen zor olabilir. Ancak diyetlerini yöresel bitkisel ürünler ve mahsullerle değiştirme eğiliminde olanlar hem sağlıkları hem de çevre için iyi bir şey yapmaktadır. Üstelik sonuçlar, önerilen bitki bazlı gıdaların daha uzun bir yaşama katkıda bulunabileceğini çok açık bir şekilde göstermektedir.

Çalışmanın yazarı Linh Bui, "Araştırmacıların, bu endeksi belirli gıda kültürlerine uyarlayabileceğini ve diğer ülkelerdeki kronik hastalıklar ve karbon ayak izi, su ayak izi ve arazi kullanımı gibi çevresel etkilerle nasıl bir ilişki içinde olduğunu doğrulayabileceğini umuyoruz," açıklamasında bulundu.

Kaynak: Fitbook

Derleme ve çeviri: Aydınlık.com.tr