Ordu yönetime el koydu ABD tehdit savurdu

Myanmar ordusu, seçimlerde hile yapıldığı iddiasıyla yönetime el koyduğunu ve 1 yıl boyunca ülkeyi yöneteceğini açıkladı. Devlet Başkanı Win Myint ile Devlet Konseyi Başkanı ve Dışişleri Bakanı Aung San Suu Çii gözaltına alındı.

Dün sabah saatlerinde Myanmar ordusunun yayın organından yapılan açıklamada ülke idaresinin artık Genelkurmay Başkanı Min Aung Hlaing'in elinde olduğu duyuruldu. Ülkede olağanüstü hal ilan edildiğini açıklayan ordu, Myanmar'ın bir seneliğine askeri yönetimle idare edileceğini belirtti. Eski General Myint Swe, ordu tarafından başkan vekili olarak atandı.

İlerleyen süreçte yeni bir seçim yapılacağını bildiren ordu, devlet gücünü yeni hükümete iade edeceğini duyurdu. Ordu, olağanüstü hal süresince Seçim Komisyonu'nda reform yapılacağını ve parlamento seçim sonuçlarının gözden geçirileceğini söyledi.

İktidar partisi ise halka, darbeye karşı çıkma ve ülkenin askeri diktatörlüğe dönüştürülmesine izin vermeme çağrısında bulundu.

SEÇİMLERDE HİLE İDDİASI

Ordunun desteklediği ana muhalefetteki Birlik İçin Dayanışma ve Kalkınma Partisi (USDP), 26 Kasım 2020’de, Myanmar’da 8 Kasım'da düzenlenen ve iktidardaki Demokrasi İçin Ulusal Birlik Partisinin (NLD) kazandığı seçimde hile iddiasıyla oyların yeniden sayılması çağrısında bulunmuştu.

Myanmar Genelkurmay Başkanı Min Aung Hlaing, 27 Ocak'ta, kanunların düzgün şekilde uygulanmaması halinde anayasanın feshedilebileceğini söylemişti.

Seçim Komisyonu, 29 Ocak'ta ordunun sonuçların belirlenmesinde hile yapıldığı iddialarını yalanlamıştı.

Seçim sonuçlarıyla tansiyonun yükseldiği Myanmar'da ordudan, 30 Ocak'ta yapılan açıklamada, Genelkurmay Başkanı Min Aung Hlaing'in, kanunların düzgün uygulanmaması durumunda "anayasanın feshedilebileceğine" dair açıklamalarının "darbe tehdidi olmadığı" savunulmuştu.

İktidardaki Ulusal Demokrasi Birliği (NLD) Partisi Sözcüsü Myo Nyunt, dün sabah Devlet Konseyi Başkanı ve Dışişleri Bakanı Suu Çii ile partinin diğer yöneticilerinin gözaltına alındığını açıklamıştı. Gözaltı açıklamasından birkaç saat sonra, ordunun ülke yönetimine el koyduğu bildirildi.

BEYAZ SARAY:GEREKLİ ADIMLARI ATARIZ

Mynarmar’da ordunun yönetime el koymasına özellikle Batı’dan sert tepkiler geldi.

Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki, ABD'nin Myanmar'daki darbe sürecinden endişe duyduğunu ve Myanmar'ın demokratik kurumlarını güçlü bir şekilde desteklemeye devam ettiğini açıkladı.

ABD Başkanı Joe Biden'ın Myanmar'daki darbeye ilişkin Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan'dan bilgi aldığını belirten Psaki, "Myanmar'ın demokratik kurumlarına desteğimizi sürdürüyor, bölgesel ortaklarımızla koordinasyon içerisinde orduya ve diğer tüm taraflara demokratik normlara ve hukuk devleti esaslarına uymaları ve gözaltına alınanların bugün serbest bırakılması çağırısında bulunuyoruz" değerlendirmesinde bulundu.

ABD'nin Myanmar'daki seçim sonuçlarını değiştirmeye veya ülkenin demokratik geçiş sürecini engellemeye yönelik tüm girişimlere karşı olduğunu kaydeden Psaki, "Bu adımlar geri atılmazsa ABD, sorumlulara karşı adım atacak" uyarısında bulundu.

‘AB ONLARIN YANINDADIR’

Avrupa Birliği Konseyi Başkanı Charles Michel, sosyal medyadaki mesajında darbeyi şiddetle kınadığını belirterek, Myanmar ordusuna ülke genelindeki baskınlarda yasa dışı şekilde gözaltına alınan çok sayıda kişiyi serbest bırakma çağrısında bulundu.

Michel, "Seçimlerin sonucuna saygı gösterme ve demokratik süreç, yeniden tesis edilmelidir" ifadesini kullandı.

AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell de darbeyi şiddetle kınadığını bildirdi. Borrell, sosyal medyada, "Seçim sonuçlarına ve anayasaya saygı gösterilmeli. Myanmar halkı demokrasi istiyor. AB, onların yanındadır" mesajını paylaştı.

ÇİN’DEN SİYASİ VE TOPLUMSAL İSTİKRAR VURGUSU

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Wang Wenbin ise Myanmar'da ordunun yönetime el koymasından haberdar olduklarını, henüz duruma ilişkin bilgi edinmeye çalıştıklarını belirterek, "Çin, Myanmar'ın dost komşusudur. Tüm tarafların farklılıklarını anayasal ve yasal çerçeve içinde çözmesini, siyasi ve toplumsal istikrarı korumasını umuyoruz" ifadesini kullandı.

Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, geçen ay Myanmar'ı ziyaretinde Devlet Konseyi Başkanı ve Dışişleri Bakanı Aung San Suu Çii'nin yanı sıra Genelkurmay Başkanı Ming Ang Hlaing ile de görüşmüştü.

Myanmar Kuşak Yol Girişimi için önemli ülkelerden biri. Çin Devlet Başkanı Xi Jinping geçen yıl ülkeyi ziyaret etmiş ve “iki ülke arasında dostluk” mesajları verilmişti.

Çin’in Global Times gazetesinde yer alan bir analize göre, Çin hem mevcut hükümetle hem de orduyla iyi ilişkiler sürdürdü ve iki tarafın barış ve istikrarı korumak için müzakereler yoluyla bir uzlaşmaya varabileceğini umuyor.

ABD YAPTIRIM UYGULAYABİLİR

Yine Global Times’a göre Çinli yetkililer ayrıca, ülkenin olası dış müdahalelere karşı dikkatli olması gerektiğini belirttiler.

Çin'in Xiamen Üniversitesi’nde Myanmar sorunları konusunda uzman olan Fan Hongwei ise, Global Times'a yaptığı açıklamada ABD'nin Myanmar'a yaptırımlar uygulayabileceğini söyledi.

BIDEN FIRSAT KOLLAYABİLİR

ABD, özellikle Obama yönetimi sırasında, Asya-Pasifik stratejisi doğrultusunda Myanmar’a ilgi göstermişti. Trump döneminde ise, Myanmar ordusuna Arakan sorunu kullanılarak yaptırım uygulanmıştı.

Yönetime el koyan Myanmar Genelkurmay Başkanı Min Aung Hlaing, ABD’nin yaptırım uyguladığı isimlerinden başında geliyor.

Fan Hongwei, Biden yönetiminin, Myanmar’la ilişkileri düzeltmek, Myanmar'ı sorunlu hale getirmek ve Çin'e baskı yapmak için kullanmak üzere fırsat kollayabileceği yorumunu yaptı.

RUSYA: GELİŞMELERİ İZLİYORUZ

Rusya Myanmar’daki gelişmeleri izlediğini bildirdi.

Kremlin Sözcüsü Peskov açıklamasında ordunun yönetime el koyduğu Myanmar’da olanları nasıl değerlendirdikleri sorulduğunda, “Olanları çok dikkatli bir biçimde izliyor ve bilgileri analiz ediyoruz” dedi.

Kremlin Sözcüsü, olanların bir değerlendirmesini yapmak içinse şimdilik erken olduğunu kaydetti.

RUSYA İLE MYANMAR ARASINDA ASKERİ ANLAŞMA

Rusya da Myanmar ile ilişkilerini geliştiren ülkelerden.

Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu 21 Ocak’ta Myanmar’daydı. Şoygu’nun ziyareti sırasında Rusya’nın, Myanmar'a Pantsir-S1 uçaksavar füzesi ve silah sistemleri, Orlan-10E İHA ve radarlar tedarik etmesi için anlaşma imzalanmıştı.

Şoygu, General Min Aung Hlaing ile görüşmüş ve "Bugünkü görüşmeleri özellikle askeri alanda işbirliğimizi ilerletmek için bir fırsat olarak görüyoruz. Bu zor zamanların bize getirdiği kısıtlamalar ne olursa olsun, savunma kurumlarımız arasındaki ilişkileri derinleştirmeyi umuyoruz” açıklamasını yapmıştı.

Hlaing ise, ziyaret için Şoygu'ya teşekkür ederek, “Sadık bir dost gibi, Rusya Myanmar'ı zor anlarda, özellikle son dört yılda her zaman destekledi” ifadelerini kullanmıştı.

Tedarik anlaşmasının yanı sıra, iki ülke uçuş güvenliği işbirliği konusunda bir anlaşma imzaladı.

TÜRKİYE’DEN KINAMA

Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, "Myanmar Silahlı Kuvvetlerinin bugün yönetime el koymasını derin endişeyle karşılıyor ve şiddetle kınıyoruz. Türkiye her türlü darbeye ve askeri müdahaleye karşıdır. Gözaltına alındığı bildirilen tüm seçilmiş liderlerin, siyasi şahsiyetlerin ve sivillerin derhal serbest bırakılmalarını bekliyoruz" ifadeleri kullanıldı.

Bakanlığın açıklamasında ayrıca askeri darbenin, Arakanlı Müslümanların durumunu daha da kötüleştirmesinden duyulan endişe dile getirildi. Açıklamada, "Bu vahim gelişmenin Myanmar'da ağır şartlar altında yaşayan Rohingya Müslümanlarının durumunu daha da kötüleştirmemesini temenni ediyoruz" ifadeleri yer aldı.