Rusya ve Özbekistan’dan dev anlaşma: Orta Asya’nın ilk nükleer enerji santrali kuruluyor

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Çin ve Belarus gezilerinden sonra Özbekistan’ın başkenti Taşkent’e gitti. Putin burada Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev ile görüştü. İki ülke arasında, Özbekistan’da düşük kapasiteli nükleer enerji santralinin inşasına ilişkin anlaşma imzalandı. Bunun yanı sıra iki ülke ticaret, kültür, turizm, sağlık, ulaşım, havacılık, yüksek öğrenim ve enerji gibi çeşitli alanlarda işbirliğini genişletmeyi kabul eden 27 belgeyi imzaladı. Putin ayrıca Özbekistan'a gaz sevkiyatını arttırma sözü verdi.

TİCARET HACMİ YÜZDE 30 ARTTI

Görüşmenin basına açık kısmında konuşan Putin, Özbekistan’ı “stratejik ortak ve müttefik” olarak tanımlayarak, “Ekonomik bağlarımızdaki büyüme çok etkileyici. Ticaret hacmimiz geçen yıl yaklaşık yüzde 30 arttı.” dedi. Rusya’nın Özbekistan’a doğrudan yatırımlarının 10 milyar dolara ulaştığını aktaran Putin, Rus sermayesine sahip 3 bin şirketin de Özbekistan’da faaliyet gösterdiğini söyledi. Putin ayrıca "Özbekistan'ın (nükleer enerji) pazarında etkin bir şekilde çalışmak için her şeyi yapma." sözü verdi. Nükleer enerji santrali projesinin tamamlanması halinde Orta Asya’nın ilk nükleer santrali olacak proje için başka ayrıntı paylaşılmadı. İki ülke, savunma, terörle mücadele ve teknoloji paylaşımı konularında da anlaşmalar imzaladı.

‘HAYATİ BİR PROJE’

Mirziyoyev de Putin’in “tarihi” bir ziyaret yapacağını belirterek, “Ziyaret, ülkelerimiz arasındaki kapsamlı stratejik ortaklık ve müttefiklik ilişkilerinde yeni bir çağın başlangıcını müjdelemektedir.” ifadesini kullandı. Mirziyoyev görüşmelerin ardından yaptığı açıklamada nükleer projeyi "hayati" olarak nitelendirdi ve Özbekistan'ın "kendi büyük uranyum rezervlerine" sahip olduğunu belirtti.

Rus petrol, petrol ürünü ve doğal gazının Özbekistan’a sevkiyatını artırmaya yönelik anlaşmalar imzalandığını dile getiren Mirziyoyev, Özbekistan doğal gaz iletim altyapısının da geliştirileceğini kaydetti.

ULUSAL PARAYLA TİCARET KRİTİK ÖNEM TAŞIYOR

Rus lider iki ülkenin ticaret istatistiklerinin geçen yılın sonu itibarıyla biraz farklı rakamlar gösterse de ticaretin yine de önemli ölçüde büyüyerek neredeyse 10 milyar ABD dolarına ulaştığını belirtti. Putin, “Tabii ki, Başkan'la az önce tartıştığımız gibi büyüme alanı var. Tartıştığımız tüm proje ve programları hayata geçirmeyi başarırsak, ki bunu yapacağımıza hiç şüphem yok, çünkü her iki taraf da kararlı ve üzerinde çalışmaya istekli, o zaman ticaretin daha da büyüdüğünü kesinlikle göreceğiz. Bu yılın ilk çeyreğinde neredeyse yüzde 20 arttı. Daha da önemlisi, ülkelerimiz, hayati önem taşıdığına inandığımız ulusal para birimleri üzerinden ödemelere geçiş sürecindedir. Finansal anlaşmalarda kredi verme ve bankacılık kurumları arasındaki işbirliği genişliyor. Rublenin karşılıklı ticari işlemlerdeki payı 2023 sonu itibarıyla yüzde 58'e ulaştı ve artmaya devam ediyor.” açıklamasında bulundu.

GAZ TEDARİKİ ÜÇ ÜLKE ARASINDA

Rusya Devlet Başkanlığı Sözcüsü Dmitry Peskov, Rusya'nın Kazakistan ve Özbekistan ile gaz tedariki konusunda işbirliğini geliştirmeye açık olduğunu belirtti. Peskov bu açıklamaları Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Özbekistan ziyareti sırasında yaptı ve üç ülke arasında geniş kapsamlı işbirliği potansiyelinin altını çizdi. Peskov, "Bu üç ülke - Özbekistan, Kazakistan ve Rusya - arasındaki bir işbirliği, dolayısıyla buradaki olanaklar çok geniş. Rusya buna açıktır ve bu karşılıklı yarar sağlayan bir işbirliğidir." ifadelerini kullandı.

Özbekistan'la ilişkilere de değinen Peskov, bu ülkenin “Orta Asya'da geleneksel ve çok önemli bir ortak” olduğunu söyledi. Rusya ve Özbekistan arasındaki ticari, ekonomik ve yatırım işbirliğinin dinamik yapısına dikkat çeken Peskov, ülkeyi Orta Asya'nın en büyüklerinden biri olarak tanımladı ve bölgede önemli bir rol oynadığını söyledi.