Osmanlılar neden sofrada su içmezdi? Sebebine çok şaşıracaksınız...

Hem iftarda hem sahurda yenen pilava neden ‘temcit’ adı verildi? Has ekmek, hangi fırınlarda pişerdi? 19’uncu yüzyılda oruç nelerle açılırdı? 

İŞTE OSMANLI'DA SOFRA ADABINA DAİR İLGİNÇ BİLGİLER

Osmanlılar zeytin ağaçlarıyla dolu topraklar üzerinde yaşamalarına rağmen, yüzyıllar boyu dana kuyrukyağı, iç yağı, böbrek yağı ve tereyağıyla beslendiler. Zeytinyağı, 18. yüzyılda bazı balık yemeklerinde ve salatalarda karşımıza çıkar. 

Zeytinyağı daha çok aydınlatmada ve ilaç yapımında kullanılırdı. 

OSMANLILAR NEDEN SOFRADA SU İÇMEZDİ?

Zengin Osmanlı sofralarında su içilmezdi. Yemekte hoşaf suyu veya şerbet tercih edilirdi. Çiçeklerden, meyvelerden şeker ve balla yapılan şerbetler makbuldü.

‘18. Yüzyıl Türkiyesi’nde Örf ve Âdetler’ kitabının yazarı M. De M. D’Ohsson şerbetler hakkında şunları yazar:

“Şerbetlerin hazırlanmasına gösterilen özen, Fransızların şaraplarını hazırlarken gösterdikleri özen kadar karışıktır. Şerbetler, çeşitli meyve sularına pek çok içeceğin, örneğin gül, fulya, hercaimenekşe, ıhlamur, ve papatyaların karıştırılmasıyla hazırlanıyordu. Ayrıca kimilerine misk, amber ve sarısabır esansları ilave ediliyordu."

Sofrada kullanılan tek araç kaşıktı. Şimşir, abanoz, sedef, bağa gibi çok çeşitli malzemelerle kaşık yapılırdı. 

Yeniçerilerin başlıklarının ortasında, sefere giderken kaşıklarını soktukları ‘kaşıklık’ denen özel bir bölüm vardı.

Sofraya gelen yemeklerden ancak bir iki lokma alıp, diğer yemeğe geçilirdi. Sofra kurallarına göre fazla yemek, durmadan atıştırmak, başkasının sırasını kapmak, oburluk sayılır, hoş karşılanmazdı.

Osmanlı’da tüm yırtıcı memelilerin ve sürüngenlerin eti haramdı.  Yılan, akrep, karga, saksağan eti yenmemeliydi. 

Ayrıca yenmelerine izin verilen hayvanların kanını içmek ve yumurtalıklarını yemek de haramdı. Osmanlı saray mutfağında deniz ürünleri sıklıkla yer alırdı. Karidesli kalamar dolması, buna iyi bir örnek.

Sarayın ekmeği diğer ekmeklerin tümünden üstündü. ‘Has ekmek’ denen bu ekmek, sarayda yapılır ve has fırınlarda pişirilirdi. 

Eskiden iftarda pişirilen ve sahurda tekrar ısıtılıp sofraya getirilen pilava ‘temcit pilavı’ denirdi.