Partili hayat, insan sevgisi, zekâ, nükte, disiplin... Arkadaşlarının kaleminden müstesna devrimci

21 yıl yıl önce Hasan Yalçın’ın Kocatepe camisindeki cenaze töreninde kimler vardı? Kimler yoktu ki! Türkiye Solunun bütün kesimleri ülkemizin bu seçkin devrimcisine karşı son görevini yapmak için oradaydı. Hasan Yalçın’ın cenaze töreni neden böyle görkemliydi? Büyük bilgi birikimiyle, zekâsıyla, mizah gücüyle, insanı sarıp sarmalamasında, peşinden sürüklemesinde, insanlara yaklaşımında kucaklayıcı, birleştirici olmasındandı.

Vatan Partisi Genel Başkan Doğu Perinçek, Ankara’da Parti Genel Merkezi önünde yapılan törende kararlı bir ifadeyle konuşurken, onu akıllardan silinmeyecek şu cümleyle yolcu ediyordu; “Zaferler yakışırdı benim canım kardeşime.”

Kaynak Yayınları tarafından yayınlanan Hasan Yalçın Kitabı’nın yazarı Hikmet Çiçek’le konuştuk.

• Bir Müstesna Adam Hasan Yalçın kitabı için kaç kişiyle konuştunuz?

Hasan Yalçın, 1968’in tecrübelerini bir kahramanlık edebiyatından çıkarıp, bu tecrübeden bilimsel, teorik sonuçlar çıkaranların başında gelir.

Hasan Yalçın kitabı yazmaya karar verdiğimde, kuşkusuz ilk önce Vatan Partisi Genel Başkanı Doğu Perinçek’le konuştum. Sayın Perinçek, Hasan Yalçın’ı yakından tanıyan bazı isimleri anımsattı, onlarla da görüşmemi önerdi. Başta Ferit İlsever olmak üzere, Ethem Sancak, Ali Karşılayan, Zeki Sarıhan, Hüseyin Karanlık gibi arkadaşlarla konuştum.

Kitabın kapağını tanıttığım zaman çok sayıda olumlu tepki aldım. Hasan Yalçın’ın kızı Gül Yalçın, “Keşke ben de yazsaydım” diye bir mesaj gönderdi. Sevgili Gül, sen hazırlığını yap, kitabın yeni baskılarına ekleriz!

Kitapta gördüğünüz gibi Hasan Yalçın, genç kuşaklara, yaşadığı tecrübenin teorik mirasını bırakmaya çalışan insanların başında geliyor.

8 SAAT UYKU, 16 SAAT ÇALIŞMA

• Hasan Yalçın, 29 Ağustos 2002'de Uşak'ta İşçi Partisi Genel Başkan Yardımcısı olarak yoğun çalışmaları sırasında, görev başında kalp krizi geçirerek hayata veda etti. Aradan 21 sene geçti, ama hâlâ Vatan Partisi’nde “Hasan Yalçın saati” sözü geçerliliğini koruyor. Nedir “Hasan Yalçın saati”?

“Hasan Yalçın saati”ni Doğu Ağabeyden dinlemiştim. İşçi Partisi, 2002 seçimlerine hazırlanıyor. Parti toplantısında Hasan Yalçın kürsüye çıkmış konuşuyor. Herkesi güldüren esprili konuşmasını birden kesiyor. Ciddileşiyor, şöyle diyor: “Büyük görevleri yerine getirmek için öyle 8 saat çalışma yetmez, 8 saat uyku, 16 saat çalışma, seçim böyle kazanılacak.” “Hasan Yalçın saati” böyle doğuyor.

OKULA ÇIPLAK AYAKLA GİDEN BİR ÇOCUK

• Hasan Yalçın nasıl bir çocukluk ve gençlik geçirmişti?

Hadim, Konya’nın 31 ilçesinden biri. Bu ilçenin bir dağ köyünde 1944 yılında doğan, köyünden okula çıplak ayakla giden bir çocuk. Okul kütüphanesinde Balzac okuyor, Tolstoy okuyor, Gorki okuyor. İstanbul Teknik Üniversitesi’ne gidiyor, öğrenci lideri oluyor.

• 1968 gençlik mücadelesinin unutulmaz önderlerinden biri Hasan Yalçın. Kitabınızda o dönemle ilgili öne çıkan neler var?

27 Mayıs sonrası yükselen bağımsızlıkçı hareket, İstanbul Teknik Üniversitesi’nin (İTÜ) adını daha 1960’ların ilk yarısında öne çıkarmıştı. “Milli Petrol” ve “Milli Maden” kampanyalarının afişlerinin altında İTÜ Talebe Birliği’nin imzası vardı.

Bu dönemde gençliğin en önemli eylemlerinden biri “Özel Okullar Yürüyüşü” oldu. 441 kilometrelik yürüyüş boyunca bütün il ve ilçelerde mitingler düzenlendi, köylerde konuşmalar yapıldı. 150 öğrencinin katıldığı Türkiye’nin en uzun yürüyüşü 20 Kasım 1967 günü Ankara’da Kurtuluş Meydanı’nda düzenlenen bir mitingle sona erdi. Mitingde yürüyüşçüler adına konuşmayı İTÜ Talebe Birliği başkanlığını Hasan Yalçın’dan devralacak olan Harun Karadeniz yaptı.

Eylem başarıya ulaştı ve özel yüksekokullar kapatıldı. Yeniden açılmaları için 12 Mart 1971 askeri darbesinin yapılması beklenecekti.

Özel Okullar Yürüyüşü Hasan Yalçın’ın önderliğinde gerçekleşti. Yürüyüşçülere sonradan Deniz Gezmiş ve arkadaşları da katıldı.

DÖNEKLER

• Yine kitabınızda Hasan Yalçın’ın çeşitli yerlerde yaptığı konuşmalar da yer alıyor. Sizi en çok etkileyen konuşması hangisidir?

Hasan Yalçın’ın “Dönekler” konuşması ve kitabı unutulmazdır.

“Oral Çalışlar: Davet edilen adam. ‘Nereye davet edilmiş? 1990-1992 yılları arasında Hamburg Senatosu’nun davetlisi olarak eşi ve oğluyla birlikte Almanya’da bulunmuş. Alman Gizli Servisi BND’nin hizmetine girmiş.

Cengiz Çandar: Dingili kırık adam.”

Böyle devam ediyor...

• Hasan Yalçın’ın gençlikle ilişkileri konusunda neler söylersiniz? Vatan Partisi Genel Sekreteri Özgür Bursalı ile de görüşmeniz var. Bursalı, Yalçın’ın en çok hangi özellikleri üzerinde duruyor?

Şunları anlatıyor Bursalı; “Hasan Yalçın’la ilgili anıları dinledikçe, ona yetişememiş ve birlikte çalışamamış olmanın hüznünü ve sızısını hissederiz. Hasan Yalçınlı o güzel anları kıskanırız. Konusu açılınca; ‘keşke şimdi yaşasaydı, şu an burada olsaydı’ diye ah çeker onunla yaşayanlar.

Metin Altıok’un şu dizeleri, Hasan Yalçın gibi müstesna kişilikleri düşünürken, derdimizi daha kolay anlatmamıza da yardımcı oluyor:

Toprağın da vardır bir kişiliği

Her insanın nasıl bir iklimi varsa.

Bir toprağı anlatmak değil mi ki

Bir insanı anlatmaktır biraz da.”

NÜKTEDAN SOHBETLER

• Vatan Partisi Genel Başkanı Doğu Perinçek, Hasan Yalçın’ın cenaze töreninde yaptığı konuşmada; “Son 50 yılın Türkiye emekçi hareketinin, bilimsel sosyalist hareketinin, Türkiye aydın hareketinin ve toplam olarak Türkiye halk hareketinin müstesna önderlerinden biriydi. Zekâsıyla müstesna, zarafeti, inceliğiyle müstesna. Bir kere daha gelmez” diyor. Hasan Yalçın’ın hangi özellikleri onu bu denli müstesna kılıyor?

Hasan Yalçın deyince bir köy kahvesindeki nüktedan sohbetleri düşünün. Böyle bir kişiliği var, her şeyden önce. Bir kere çok zeki bir insan. İnsan sevgisi var, nükte var, şaka var.

• Hasan Yalçın çok disiplinli ve sevgi dolu bir adamdı. Onu tanıyan herkes en çok kendisini sevdiğini söyler hâlâ. Sizi de severdi eminim. Bunu hissettirmeyi nasıl başarıyordu sizce?

Söylediğim gibi çok zeki, İnsan sevgisi var, nükte var, şaka var. Perinçek’in deyişiyle “Gönüllere akan bir liderlik.”

Dediğiniz doğru. Herkes, Hasan Yalçın’ın “en çok kendisini sevdiğini” söyler. Gönülleri kendine böyle bağlıyor.

1968 AYDINLIK DEMEKTİR

• 1968 gençlik hareketinde Hasan Yalçın’la birlikte kimler öne çıkıyor?

1968’de yeni sosyalist gençlik önderlerinin öne çıktığı görülüyor.

İTÜ’den Hasan Yalçın, Ferit İlsever, Ayhan Özer, Ankara DTCF’den Gün Zileli, Fen Fakültesi’nden Ömer Özerturgut, SBF’den Oral Çalışlar, SBF Basın ve Yayın Yüksekokulu’ndan Aktan İnce, Aydın Çubukçu, Hikmet Çiçek, Hukuk Fakültesi’nden Atıl Ant, Mustafa Kuseyri, Gazi Eğitim Enstitüsü’nden Ali Mercan, Zeki Sarıhan 68’in ilk akla gelen Aydınlıkçı gençlik önderleriydi. 1968 gençlik hareketi aynı zamanda Aydınlık demektir.

‘GERÇEKLER DEVRİMCİDİR’

• Hasan Yalçın bütün bu özelliklerinin yanı sıra iyi bir gazeteciydi. Gazeteciliği öğretici miydi?

Hasan Yalçın’la birlikte Ankara 2000’e Doğru ve Aydınlık bürolarında çalışanlar olarak şanslıydık. Derin birikimi, kıvrak zekâsı, zarif mizahıyla öğretmenimizdi bizlerin. Bir Hasan Yalçın gazeteciliği vardır. Hakikat neyse onu yazan. Gerçeği olgularda arayan. Olguları eğip bükmeyen. “Gerçekler devrimcidir” diyen bir gazetecilik anlayışı.

Sadece gazeteciliği mi? Türkçeyi, doğru dürüst yazıp çizmeyi, meramımızı düzgün anlatmayı da ondan öğrendik. Masalarımızın arkasındaki panolarda her zaman “ki” nasıl yazılır, “de- da”lar ne zaman ayrı ne zaman birleşik yazılır, “ise”den sonra neden virgül konulmaz? vb. gibi Hasan Yalçın notları bulunurdu. O yıllarda Aydınlıkçıların, Ankara’da Hasan Yalçın gibi bir abileri, İstanbul’da Feyza Perinçek gibi bir ablaları vardı, her şeyi sabırla öğreten.