Patara Yılı sınıfta kalır mı?

Türkiye, her yıl ev sahipliği yaptığı bir insanlık mirasını vitrine çıkarıyor. Yıllara, bu tarihsel mirasların isimleri verilerek çok sayıda tanıtım faaliyeti yürütülüyor. Fakat hedeflenen ziyaretçi sayıları, dünyadaki örneklerinin çok gerisinde kalıyor.

2018'İN 'TRUVA YILI', 2011 SEVİYESİNDE

2018 yılı, UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’ne giren Truva'nın 20. yılı olması nedeniyle, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından “Truva Yılı” ilan edilmişti. Geçmişi tam 5 bin yıl öncesine dayanan Truva'da dokuz farklı medeniyetin izlerine rastlanıyor. Katmanlı bir yerleşimi olan Truva, MÖ 85 yılı ile MS 8. yüzyıl arasında varlık göstermiş ve Roma Dönemi ile son bulmuş. Truva ayrıca Avrupa edebiyatında kabul edilen Homeros’un eserlerine de kaynaklık ediyor. Truva’da yaşanan savaşlar, pek çok destanın da konusu olurken, bilinen ve en meşhurlarından biri olarak kabul edileni ise İlyada Destanı. İlk olarak 1871’de Heinrich Schliemann, sonrasında W. Dörpfeld ve C. W Blegen tarafından kazılan bu tarihî şehirde, arkeolojik çalışmalar hâlen sürüyor.

Çanakkale'nin Tevfikiye Köyü'nde bulunan Truva Antik Kenti'ni, 2016 yılında 242 bin kişi ziyaret etmiş. Bu rakam 2017'de 329 bine çıkarken, 'Truva Yılı'yla birlikte ziyaretçi sayısı 534 bine ulaşmış. Türkiye'nin turist rekoru kırdığı 2019 yılında ise 583 bin ziyaretçiyle rekor kırılmış. Rakamlarda her ne kadar yukarı yönlü bir ivme gözlense de, aslında 'Truva Yılı' ilanı beklenen etkiyi göstermemiş. Çünkü kente, 2011 yılında 534 bin kişinin geldiği görülüyor. 1 yıllık kapsamlı bir çalışma, Truva'yı yalnızca 2011 seviyesine yükseltebilmiş.

TARİHİ DEĞİŞTİREN MİRAS: GÖBEKLİTEPE

42'nci Dünya Miras Komitesi Toplantısı'nda Dünya Mirası Kalıcı Listesi'ne dahil edilen Şanlıurfa'daki Göbeklitepe, uzun çalışmalar sonucunda tarihe ışık tutmuş ve tarih kitaplarının değişmesine neden olmuş bir miras. Neolitik döneme ait olan Göbeklitepe, ilk tapınağın dolayısıyla yeryüzündeki ilk inancın merkezi olarak biliniyor. Tarihi, bu zamana kadar bilinen en eski yerleşim yeri olan Malta'daki 5 bin yıllık tapınaktan tam 7 bin yıl eskiye gidiyor. 1995 yılında Alman Arkeoloji Enstitüsü girişimleri ile Prof. Klaus Schmidt kazılara başladığında, “Ömrümün kalanını burada geçireceğim” demiş ve kazıları tamamlayamadan 2014 yılında hayatını kaybetmişti. Göbeklitepe, 'göçebe toplulukların tarımı öğrenerek yerleşik hayata geçtiği' tezini çürütmüş ve 12 bin yıllık geçmişi ve bir çok gizemiyle tarihe ışık tutmuştur.

Peki bu denli önemli bir keşif ne kadar biliniyor?

2019 yılı 'Göbeklitepe Yılı' ilan edilmiş ve koruma altına alınan bölge turizm için düzenlenmişti. 2018 yılında kısa bir süre de olsa kapalı kalan Göbeklitepe'yi sadece 70 bin kişi ziyaret etti. Göbeklitepe Yılı'nda ise bölgeye yerli ve yabancı turistlerin ilgisi artmış ve rakam 412 bin 378 kişiye ulaşmış. Sayı bir önceki yıla göre artmış olsa da, beklentilerin oldukça altında kalmış. İngiltere'deki 4 bin yıllık Stonehenge'in yıllık ulaştığı ziyaretçi sayısı 1.5 milyonu buluyor. Malta Tapınakları da her yıl yüzbinlerce ziyaretçi çekiyor. Tarihin başladığı yer ise hala keşfedilmeyi bekliyor.

PATARA İÇİN HEDEF 4 KAT ARTIŞ

Patara Antik Kenti, Fethiye-Kalkan arasında Xanthos Vadisi’nin güneybatı ucunda, Ovagelemiş Köyü’nde yer alıyor. Patara'nın tarihine baktığımızda, Hitit metinlerinde “Patar” olarak geçiyor ve Tunç Çağı'ndan itibaren var olan bir yerleşim olduğu biliniyor. Bu kent, Likya’nın en önemli ve en eski şehirlerinden biri. Kent, tarhiteki ilk meclis binasına ev sahipliği yapıyor. Patara Deniz Feneri ise ayakta olan en eski deniz feneri olarak bilinen Lacarunya’dan 60 yıl daha eski. Caretta-Carettaların yumurta bıraktığı koruma altındaki Patara Plajı, bölgenin doğasının ne denli özel olduğunu gözler önüne seriyor. Kentin en önemli özelliklerinden bir diğeri ise “Noel Baba” olarak bilinen Saint Nicholaos'ın Pataralı olması. Bu denli önemli bir kültür mirası için Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından 2020'nin Patara Yılı ilan edilmesi ise oldukça önemli. TÜRSAB Batı Antalya Bölge Başkanı Rıza Perçin yaptığı bir açıklamada, “Bakanlığımız bu bölgelere ve tanıtımlarına çok önem verdi. Bizde 2020 yılı Patara Yılı ile hem antik kentimizi hem de bölgemizi daha iyi tanıtmış olacağız. İnanıyoruz ki, Patara Yılı ile geçen yılın dört misli turist sayısını bölgemizde ağırlayacağız” dedi.

Patara 2017 yılında 221 bin 404 kişiyi ağırladı. 2018 yılında ise 303 bin 575 kişiye ev sahipliği yaptı. Ancak 2019'da bu rakam 2017 yılının da altına gerileyerek 211 bin 653'te kaldı. 2020'deki yaklaşık 1 milyonluk ziyaretçi hedefinin ise ne derece gerçekçi olduğu bilinmiyor.

HEDEFLER DOĞRU BELİRLENMELİ

Truva, Göbeklitepe ve şimdi Patara... Türkiye zenginliklerini bir bir vitrine çıkarıyor. Fakat hedefler bir türlü yakalanamıyor. Bu kentlerin doğru tanıtılması için yıla adını vermekten fazlası gerekiyor.