Pazar kapma yarışı başlıyor: Türkiye'den tsunamiye dalgakıran tedbirleri

Koronavirüs salgınını bitirmek için alınan tedbirler ekonomilerin de durmasına neden oldu. Temassız ticaret ile tedarik zinciri bir yere kadar sürdürülüyor. Ancak Çin gibi dünyanın üretim üssünün bile ihracatı yılın ilk üç ayında çift haneli oranlarda daraldı. Marttaki düşüşten sonra ülkemizin ihracatındaki kan kaybının nisan ve mayısta derinleşmesi bekleniyor. Hedef pazarlarda nüfuzunu korumak isteyen Türkiye İhracatçılar Meclisi, Ticaret Bakanlığı'nın onayıyla sanal ticaret heyetleri başta olmak üzere bir dizi çalışma yürütüyor. Ancak Türk üreticiler, dış pazardaki rekabete odaklanmışken, ucuz ithal malları yüzünden ülke içerisindeki paylarını kaybetme tehlikesi yaşayabilirler.

İLK AÇILANLAR ATAĞA GEÇER

Günlerdir sanayicilerle yaptığımız istişarelerde şunu duyuyorduk: Çin başta olmak üzere Asya pazarı pandemiyi ilk yenen ve ilk açılan bölge olacak. Üretim güçleri çok fazla. Ellerinde stokları olma ihtimali yüksek. İlk aşamada bu stokları eritmek için maliyetine satışlarla ihracatı hızlandırabilirler. Bu hem bizlerin dış pazarlarda rekabet gücümüzü zorlar hem de ülke içinde yerli malların pazar kaybına neden olabilir. Türkiye henüz pandemi ile savaş halinde ve tesisler belli sektörler dışında oldukça düşük kapasite ile çalışıyorlar. Dışarıdan gelen bir mal akınına karşı gerek mal tedariğiyle gerekse fiyat anlamında rekabet etmemiz zor.

30 EYLÜL'E KADAR GEÇERLİ

İşte hükümet bu tehlikeyi öngördü ve biri cumartesi diğer dün olmak üzere oldukça geniş kapsamlı bir ithalata ek vergi uygulamasına gitti. Cumartesi yayınlanan kararnamelere ilişkin sektörlerin görüşlerini sizlere aktarmıştık. Dün ise tekstil, konfeksiyon, deri ayakkabı vb. ile bir takım sanayi ürünlerine yüzde 50'ye vatan oranlarda ek gümrük vergisi getirildi. Tekstil, deri, konfeksiyon ayakkabı tarafını kapsayan kararda iki binden, sanayi ürünlerini kapsayan kararda ise binden fazla ürüne ilave ithalat vergisi konuldu. Konuya ilişkin görüştüğümüz dış ticaret uzmanları kararların yerli üreticiyi ve iç pazarı ithal ucuz mal akınından korumak amaçlı olduğunu belirttiler. Uzmanlar, ilave vergilere ilişkin kararların 30 Eylül'e kadar geçerli olmasından hareketle, genel bir içe kapanma ve duvar örme uygulamasından ziyade, Asya kaynaklı akına karşı bir tedbir alındığını ifade ediyorlar. Diğer yandan Türkiye'ye sev edilmek üzere karardan önce yüklemesi yapılmış mallara 30 günlük istisna getirildi. Cumartesi günü alınan kararlarda bu istisna yer almıyordu. Uzmanlar, kararların geniş bir istişare yapılmadan alınmasının bazı sektörler özelinde sıkıntı yaratabileceği düşüncesinde olsalar da kararların doğru olduğunu belirtiyorlar.

'BU DÖNEMDE MÜBAHTIR'

İlave ithalat vergisi konulan mallar parasetamolden, kozmetiğe kadar birçok ürünü kapsıyor. Söz konusu ürünlerin önemli bir kısmının içeride zaten üretimi mevcut. Özellikle ayakkabı ve hazır giyimde zaten içerideki üreticiyi korumaya yönelik yüksek vergiler söz konusuydu. İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Mustafa Şenocak, yüzde 50 vergi olmasına rağmen ayakkabıda yılın ilk aylarında 100 milyon doları aşan tutarda ithalatın göze çarptığını söyledi. Şenocak, "Saraciye gibi bir takım kalemlere de vergi konulmuş. Bazı ülkemizin neredeyse hiç ithalat yapmadığı ürünler de var. Ben İran gibi tamamen kapalı bir ekonomiye karşıyım. Çünkü öyle olduğunda içeriden üretilen çöp niteliğindeki ürünlere halkı mecbur bırakıyorsunuz. Ancak bu tür dönemlerde bu kararlar mübahtır" diye konuştu.

ONLAR KAPSAM DIŞI

Diğer yandan ikili anlaşmalar nedeniyle bu vergiler; AB üyesi ülkeler, EFTA (Avrupa Serbest Ticaret Birliği ) üyesi ülkeler, İsrail, Kuzey Makedonya Cumhuriyeti, Bosna-Hersek, Fas, Filistin, Tunus, Mısır, Gürcistan, Arnavutluk, Şili, Sırbistan, Karadağ, Kosova, Morityus, Moldova, Faroe Adaları, Güney Kore, Malezya ve Singapur gibi ülkeleri kapsamıyor.