Pekcan: Yeniden Asya demenin tam zamanı

Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) tarafından düzenlenen "Yeniden Asya, Türkiye’nin Asya Ülkeleri ile Ticaretinin Geliştirilmesinde Yeni Perspektifler" toplantısı Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan ve Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun katılımıyla çevrimiçi olarak yapıldı. Pekcan, toplantının açılışında yaptığı konuşmada, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının ve belli başlı diğer küresel ve bölgesel faktörlerin gölgesinde Türkiye'nin ihracatının artırılması amacıyla 2020 yılında iş dünyası ile yakın istişare içerisinde çalıştıklarını belirtti. Küresel salgın koşullarına rağmen geçen yıl söz konusu coğrafyada Ticaret Bakanlığı koordinasyonu ve DEİK organizasyonunda 30 ülke ile 131 iş etkinliği düzenlendiğini ifade eden Pekcan, 2020 ihracat performansının son derece memnuniyet verici olduğunu belirtti. Asya-Pasifik coğrafyasındaki ülkelerin ekonomilerinin yıllar içindeki değişimlerine değinen Pekcan, şunları kaydetti: "Ülkemizin 'Yeniden Asya' girişimi ülkeleri ile ticaretine baktığımızda 2020 yılında ihracatımızda yüzde 1.6'lık, ithalatımızda da yüzde 8.6'lık bir düşüş olduğunu görüyoruz. Buna rağmen 2020 yılında bölge ülkelerinin Türkiye’nin ihracatındaki payı yüzde 14.3 iken, ithalatında payı ise yüzde 33.7 olmuştur. Bu da Asya ülkeleri ile dış ticaretimizin halen ne kadar dengesiz olduğunun ve bu ülkelerin dış ticaret açığımızda belirleyici rol oynadığının göstergesidir. Sürdürülebilir olmayan bu ticaret yapısını değiştirmemiz gerekmektedir. Onun için buradayız ve el birliği yapıyoruz."

STRATEJİK AYRICALIKLARI PRATİĞE DÖKMENİN ÖNEMİ

Pekcan, Asya ve Avrupa arasında bir köprü niteliğine sahip Türkiye'nin stratejik konumundan kaynaklanan teorik ayrıcalıklarını pratiğe dökmenin büyük önem arz ettiğini belirterek, şöyle devam etti: "Burada iş dünyasına da büyük görevler düşmektedir. Biz devlet olarak yanınızdayız. Bu bakımdan, Dışişleri Bakanlığımızın koordinasyonunda ve ilgili diğer bakanlık ve kuruluşlarımızın da dahil olmasıyla ortaya konulan 'Yeniden Asya Girişimi'ni, kıtaya yönelik Bakanlığımızın faaliyetlerini ve bölgeye yönelik çeşitli alanlardaki ticari hedeflerimize ulaşmamızı desteklemesi açısından oldukça faydalı buluyoruz. Devletimizin desteği, iş dünyamızın azmi ve gayretleri ile ortaya çıkan sinerjinin, Yeniden Asya Girişimi sorumluluk alanında bulunan ülkelerde karşılaşılan fırsatları ve işbirliği imkanlarını en iyi şekilde değerlendirmemize vesile olacağına inanıyorum."

AVRUPA VE ÇİN ARASINDAKİ KÖPRÜ

Bakanlık olarak, 2020/2021 yılları için belirledikleri 17 hedef ülkenin 7'sini ve 28 öncelikli ülkenin ise 9'unu bölge ülkelerinden seçtiklerini dile getiren Pekcan, bunun firmaların bölgeye yönelmesi konusunda katalizör etki yaratacağını umduklarını bildirdi. Pekcan, Bakanlığı temsilen halihazırda 26 ülkedeki 38 merkezde 54 müşavir ve ataşenin görev yaptığını vurgulayarak, şu değerlendirmeyi yaptı: "Kuşak ve Yol Girişimi kapsamındaki ülkelerle ticari diyaloğumuzu artırmak ve modern İpek Yolu olarak adlandırılan Orta Koridor'un canlandırılması amacıyla ülkemizi Avrupa ve Çin arasında bir köprü haline getirmek hedefiyle çalışmalarımızı sürdürmekteyiz. 4 Aralık 2020’de başlatılan ve İstanbul’dan Çin’e demiryolu ile ihracatın önünü açan blok ihracat treni seferleri, bu doğrultuda gerçekten önemli bir adımdır. Böylece normal koşullarda deniz yolu ile 35-40 günü bulabilen taşımacılık süresi 13 güne inmiştir."

BÖLGE ÜLKELERİ İLE İŞBİRLİĞİ POTANSİYELİ

Pekcan, 2019 yılı itibarıyla Türk iş insanlarının bölgedeki mevcut yatırım tutarının 3.5 milyar dolar, bu ülkelerden Türkiye'ye gelen yatırım tutarının 17.5 milyar dolar düzeyinde olduğuna dikkati çekerek, şunları kaydetti: "Başta Çin, Japonya, Güney Kore, Singapur, Malezya gibi dış yatırım portföyleri ile öne çıkan bölge ülkeleri ile önemli işbirliği potansiyeline sahip olduğumuzu değerlendiriyorum. Keza Çin, Japonya, Hindistan, Singapur ve Güney Kore gibi ülkeler; blok zincir, yapay zeka, nesnelerin interneti, bulut bilişim, 5G gibi teknolojilerin ulusal ve uluslararası ticarete uygulandığı dijital destek hizmetleri ve paylaşım ekonomisi gibi dijital ekonomi unsurlarına yönelik en iyi uygulamalarının hayata geçirildiği yerler olarak ön plana çıkıyor. Bu alanlarda, özel sektörümüzün bölgedeki iş dünyası ile ortak yatırım ve ticari işbirliklerini derinleştirmelerinin, katma değerli üretim ve ihracat portföyümüzün geliştirilmesine önemli katkı sağlayacağını düşünüyorum."

EKONOMİK BLOKLAŞMALARIN ÖNE ÇIKACAĞI YENİ DÖNEM

Pekcan, salgın sonrası dönemde özellikle bölgesel çapta ticaret anlaşmalarının daha fazla telaffuz edileceğini, ekonomik bloklaşmaların ön plana çıkacağı yeni bir döneme girileceğini öngördüklerini ifade ederek, şunları kaydetti: "Yeniden Asya Girişimi doğrultusunda, Türkiye’nin ticaretinde açık verdiği bölge ülkeleri ile ticaret kompozisyonunun dengeli bir yapıya kavuşturulması için, başta İş Konseyi başkanlarımız olmak üzere değerli iş insanlarımızın 2021 yılında daha fazla çaba sarf etmeleri son derece kritiktir. Ticaret müşavirliklerimiz sizlerle koordinasyona her zaman hazırdır. Başta Çin ve Hindistan olmak üzere, Asya ve Pasifik coğrafyasını artık ihracat pazarlarımız olarak görmenin vakti geldi, geçiyor. Her fırsatta belirttiğimiz gibi, dış ticaret açığı verdiğimiz bu ülkeler 'ithalat için uzak değilse, ihracat için hiç uzak değildir'. Avrupa’nın yavaşladığı bir dönemde, yeni pazarlara açılarak ihracatımızı sürdürülebilir kılmak için bir engel görmüyoruz." Bakan Pekcan, Asya'ya yönelik yeni atılımlar yapmanın tam zamanı olduğunu belirterek, "Orta sınıfı gittikçe genişleyen, tüketim alışkanlıkları hızla çeşitlenen, teknoloji ve yenilikçilik altyapısı hızla gelişen devasa bir pazardan bahsediyoruz. Bu nedenle 'Yeniden Asya' demenin tam zamanıdır" dedi. Pekcan, Bakanlık olarak, Türkiye-Çin ikili ticari ve ekonomik ilişkilerine ivme kazandıran Çin Uluslararası İthalat Fuarı'na 2018 ve 2019 yıllarında olduğu gibi pandemi koşullarının elvermesi halinde 2021 yılında da güçlü bir şekilde katılım sağlanması yönünde çalışmalarını sürdürdüklerini söyledi.

MÜTEAHHİTLİK POTANSİYELİ

"Yeniden Asya" girişimi kapsamındaki ülkelerle bir diğer önemli potansiyel işbirliği alanının müteahhitlik olduğuna dikkati çeken Pekcan, "Bugüne kadar bölge ülkelerinde 201.9 milyar dolar civarında 5 bin 582 proje üstlenmiş durumdayız. Bu rakamlar, dünyadaki toplam üstlendiğimiz projelerimiz içinde değer olarak yüzde 48, proje sayısı olarak yüzde 53'lük bir paya karşılık gelmektedir" diye konuştu. Türklerin müteahhitlik hizmetlerinin Rusya ve Kafkasya ile sınırlı kaldığını ifade eden Pekcan, "Türkmenistan ve Rusya'daki müteahhitlik hizmetlerimiz toplam bölgedeki hizmetlerin yüzde 70'ini oluşturuyor. Buraya Pakistan Afganistan ve Gürcistan'da aldığımız projeleri eklediğimiz zaman yüzde 90. Biz Güney Kore ve Japonya ile Afrika ve Kafkasya'da müteahhitlik alanlarında işbirliği yapıyoruz. Şimdi bu işbirliklerini Güney Asya'ya da taşıma zamanı geldi" değerlendirmesinde bulundu. Pekcan, Türk müteahhitlik ve teknik müşavirlik firmalarının Endonezya'nın başkenti Cakarta'nın taşınması projesi, Filipinler'de başlatılan "inşa et" gibi ulusal yatırım programlarındaki iş fırsatları konusunda girişimlerini artırmasını istediklerini belirterek, "Bölge ülkeleri ile ülkemiz arasında müteahhitlik projeleri dışında, savunma sanayi, gemi yapımı, bilgi ve iletişim teknolojileri, e-ticaret, sivil havacılık, lojistik, turizm, eğitim, film ve dizi yapımı gibi birçok hizmet sektöründe önemli potansiyel işbirliği ve ortaklık fırsatları bulunmaktadır" diye konuştu. Asya ülkelerinden Türkiye'ye gelen turist sayısının 2019'da 17.2 milyon olduğunu ve bunu sürdürülebilir biçimde artırmak için müşterek çalışmak gerektiğini ifade eden Pekcan, özel sektörün bölgedeki iş dünyası ile ortak yatırım ve ticari işbirliklerini derinleştirmelerinin yüksek katma değerli üretim ve ihracat portföyünün geliştirilmesine önemli katkı sağlayacağını düşündüklerini söyledi.

RCEP'in TÜRKİYE’YE ETKİLERİ

Bakan Pekcan, 10 Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) üyesi ülke ve artı 5 ülke arasında kasım ayında imzalanan Bölgesel Kapsamlı Ekonomik Ortaklık Anlaşması (RCEP) ile dünyanın en büyük serbest ticaret alanının oluşturulduğuna işaret etti. Pekcan, RCEP ile kurulan serbest ticaret rejiminin, kapsamlı bir içerikle faaliyete geçtiği anda dünya nüfusu ve üretim hacminin yaklaşık yüzde 30'unun bulunduğu bir ekonomik alan oluşturacağını ve yaklaşık 20 yılda gümrük vergilerinin sıfırlanmasının planlandığını bildirdi. Pekcan, Bakanlık olarak RCEP Anlaşması'nın Türkiye'ye olası etkilerini yakından izlediklerini, aynı zamanda DEİK bünyesindeki ilgili 7 iş konseyi ve ASEAN Çalışma Grubu ile istişarelerini yürüttüklerini belirtti.

'DENGESİZ TİCARETİ EL BİRLİĞİYLE ÖNLEYELİM'

Bakan Pekcan, DEİK İş Konseyi başkanlarının, Türk ihracatçısının Asya pazarında ticaret elçileri olarak üstlendikleri rolün önemine dikkat çekerek şunları kaydetti:

"Biz neden bu ülkelere yeterince ihracat yapamıyoruz? Bizim Singapur ile STA'mız var, gümrük vergilerimiz sıfır, Güney Kore ile STA'mız var. Sanayi ürünlerinin tamamında gümrükler sıfır. Japonya görüşmeleri sürdürüyoruz ama sanayi ürünlerinde zaten yüzde 47'sinde gümrükler sıfır. Dolayısıyla 'STA'mız yok, gümrük vergileri yüksek' diye şikayet etme şansımız da yok. Lojistik de kısaldı, destekleri de bu bölgelere diğer bölgelere nazaran daha fazla veriyoruz. Daha ne istiyorsunuz bizden, söyleyin biz onları yapalım. Yeter ki bu bölgedeki dengesiz ticareti beraber el birliğiyle önleyelim."

"Kuşak Yol" çatısı altında, Hazar Geçiş Koridoru konusunda lojistik firmalarının iş ağlarının derinleştirilmesi konusunu önemli gördüklerini belirten Pekcan, "Azerbaycanlı muhatabım ile bu konuda geçiş ücretlerinin azaltılmasına yönelik ciddi çalışmalar yürütüyoruz" dedi.

'BÖLGEYİ DENGELEDİĞİMİZDE DIŞ TİCARET AÇIĞI KALKACAK'

Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Başkanı Nail Olpak, "Çin, dış ticaret açığımızın yaklaşık yüzde 40'ını oluşturuyor. Bölgeyi dengeleyebildiğimiz zaman açığımız ortadan kalkacak" dedi. DEİK Başkanı Nail Olpak, yaptığı konuşmada, Asya bölgesinin en büyük ekonomisi olan Çin'in, Türkiye'nin ithalatında birinci, ihracatında 15'inci sırada yer aldığına işaret ederek, şunları kaydetti: "Çin, dış ticaret açığımızın yaklaşık yüzde 40'ını oluşturuyor. Asya'nın kalanı toplam dış ticaret açığımızın yüzde 88'ine ulaşıyor. Neredeyse bölgeyi dengeleyebildiğimiz zaman açığımız ortadan kalkacak. Zor ama önemli bir hedef. Bölgenin dış ticaret üstünlüğüne baktığımızda, iki eksen görüyoruz. Biri, tedarik zincirinde teknoloji ve Ar-Ge altyapısına dayanan politikalar, diğeri de bölgesel ekonomik entegrasyona yönelik projeler. Yani Asya'nın; bir yandan daha değerli olanı üretme bir yandan da bunun için pazar oluşturma çabaları dünyanın geri kalanı üzerinde ticaret üstünlüğü kurmasını sağlıyor." Olpak, Azerbaycan'da işgalden kurtarılan toprakların yeniden imarında Türk firmalarının yer almasının önemli olduğuna işaret ederek, Rusya'nın öncülük ettiği Avrasya Ekonomik Birliği'nin de üye ülkelerle ticareti önemli ölçüde etkileyen bir faktöre dönüştüğünü söyledi. Birliğe üye ülkelerin üçüncü ülkelerle iki taraflı STA yapamadığına dikkati çeken Olpak, "Bu kapsamda, karşılıklı ticaretimizi kolaylaştıracak anlaşmalar üzerinde çalışmamız önem taşıyor. Son olarak, Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi çerçevesinde işbirliği mekanizmalarının daha etkin kullanılması gerekli. Bu çerçevede, Ticaret ve Dışişleri Bakanlıklarımızla oluşturacağımız yeni stratejilerin çok değerli olduğunu ifade etmek istiyorum” diye konuştu.