Sağlık sistemi yeni baştan: Performans çöpe, sıra yeni sistemde

Sağlık sisteminde sorunların kaynağı olduğu kaydedilen, IMF ve Dünya Bankası dayatması ile ülkemizde uygulamaya konan performans sistemi kaldırıldı. İşlemez hale gelen, 2017 yılından bu yana da kaldırılmasına yönelik çalışmalar yapılan performans sisteminin kalan kırıntıları da önceki gün çıkarılan yönetmelikle temizlendi. Hastanelerin bütçeleri tamamen Sağlık Bakanlığına bağlandı. Hastaneler “kamu bütçeleme esaslı yönetime” dönülmesiyle, doktor maaşlarında ciddi artışlar yaşanacak. Bu durum Anadolu'daki hastanelerde uzman doktor bulunmama sorununu da çözecek. Performans sistemi kaldırılsa da fazla hasta bakmayı amaçlayan “teşvik” sistemi sürüyor. Teşvik sisteminin de seçimlerden sonra kaldırılması bekleniyor. Ardından birinci basamak hizmetlerinin güçlendirilmesi, aile hekimlerinin ve eczanelerin kamulaştırılması adımlarının atılarak, yeni sağlık sisteminin kurulması öngörülüyor.

KAMU BÜTÇELEME ESASLI YÖNETİM

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca'nın "Sağlık Bakanlığı Ek Ödeme Yönetmeliğinin Resmi Gazete’de yayınıyla birlikte, bir süredir bitkisel hayatta olan Performans Sistemi’nin fişi çekildi" diyerek duyurduğu yönetmeliği Cumhuriyetçi Hekimler İkinci Başkanı Dr. Hikmet Çevik ile konuştu. Çevik'in değerlendirmeleri şöyle:

“Performans sistemi 2017'de çıkan 694 sayısı KHK ile zaten ölmüştü. Performans sisteminin ana hedefi sağlık hizmetini piyasaya açmaktı. Piyasanın takdirinde fiyatlandırma yapmaktı. 2011 yılında çıkan 654 sayısı KHK ile Sağlık Bakanlığının bütün hizmet birimleri piyasaya bırakılmıştı. 2017'de çıkarılan KHK ile de hizmet birimlerini Sağlık Bakanlığı olduğu gibi geri aldı. Piyasalaştırma sona erdi. Bu düzenlemeyle de arda kalanlar, yani hastanelerin bütçeleri de performans sisteminden koptu. Tamamen Sağlık Bakanlığına bağlandı. Kamu bütçeleme esaslı yönetime dönülüyor. Türkiye değişim arifesinde.

ANADOLU'DAKİ UZMAN DOKTOR SORUNU ÇÖZÜLECEK

“Performans sisteminin kırıntılarının temizlenmesiyle, sağlık sisteminin kurulmasının zemini oluşmuş oldu. Tüm bütçelere artık Sağlık Bakanlığı karar verecek. Daha modern ve kamucu bir yöntem. Hastane özerkliği de kalmadı. Anadolu'da hastanelerde uzman yok, hepsi özel hastanelere gitti. Düzenlemeyle hepsi geri dönecek.

TEŞVİK SİSTEMİ DEVAM EDİYOR

“Performans sisteminin ikinci uygulaması da teşvik öne çıkartarak çok hasta bakma amaçlıydı. Performans sistemi kapsamında olmasa da teşvik sistemi hala sürüyor. Fazla reçete çıkartma... Bu aslında ithalat yapmak demek. Bizde sistem yüzde 80 dolara bağlı. Bu teşvik sisteminin sürmesi de seçimlerle ilgili. Seçimden sonra da bu teşvik sistemi düzenlenir.

DEVLETLEŞMEYE GİDİLECEK

“Birinci basamakla ilgili de ciddi çalışmalar var. Fazla hasta bakma teşviğine son verilince, mecburen birinci basamak daha da güçlendirilmek durumunda kalacak. Türkiye'de iyi bir birinci basamak var ama sayı yetersiz. Aile hekimleri özel. Bununla ilgili de yasanın değişmesi gerekiyor. Devletleşmeye gidilecek. Binalar yapılacak, bütçe verilecek. Bir sorunda doktorların izinleri. Doktorlar izin kullandığında ücret kesintisi yapılıyor.

AİLE HEKİMLERİ VE ECZACILAR

“Eczacılar eylem yapacağız diyorlar, çünkü kazanamıyorlar. İlaç fiyatlarının artması lazım ama artmayacak. Eczaneler de kamuya bağlanacak. Performans sisteminin kırıntılarının temizlenmesi nedeniyle artan ücretler aile hekimlerinin de kamuya geçmek istemesine neden olacak.”

TABAN ÖDEME ÜCRETLERİ TEKRAR BELİRLENMELİ

Türkiye Kamu-Sen ve Türk Sağlık-Sen Genel Başkanı Önder Kahveci, Sağlık Bakanlığı Ek Ödeme Yönetmeliğine ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Kahveci, taban ödeme ücretlerinin yeniden düzenlemesi gerektiğini bildirdi. Kahveci şöyle konuştu:

“Ek ödemede taban bir ödemenin belirlenmesi olumlu bir düzenleme olmuştur.Taban ödemeler meslek mensuplarına göre 10 bin TL’den 250 TL’ye kadar çok geniş bir aralıktadır. Özellikle hemşire, ebe, sağlık memuru, sağlık teknikeri gibi sağlık hizmetleri sınıfında görev yapan arkadaşlarımızın ve THS, GİH, YİH gibi sınıflarda görevli olarak bakanlığa bağlı sağlık kurumlarında görev yapan personeller için belirlenen taban ödeme ücretlerinin 800-250 TL arasında olduğu görülmektedir.

GÜNÜMÜZ ŞARTLARI İÇİN DÜŞÜK RAKAMLAR

“Sağlık Bakanlığı personelinin yaklaşık yüzde 80’ini oluşturan personeller için belirlenen taban ödemelerin hem hakkaniyet açısından sorunlu hem de günümüz şartları açısından oldukça düşük bir rakam olarak belirlendiği gözükmektedir. Belli bir fayda sağlama yerine sadece taban ücretleri olsun diye belirlenen bu rakamların mutlak suretle revize edilmesine ihtiyaç vardır.”

‘KAMU ECZACILARI HAK KAYBINA UĞRADI’

Türk Eczacıları Birliği (TEB), Sağlık Bakanlığı Ek Ödeme Yönetmeliği'nde kamu eczacılarının hak kaybına uğradığını, bu mağduriyeti giderecek şekilde söz konusu yönetmeliğin yeniden düzenlenmesini talep ettiklerini bildirdi.

TEB'den yapılan yazılı açıklamada, Sağlık Bakanlığı Ek Ödeme Yönetmeliği'nin bugün Resmi Gazete'de yayımlandığı anımsatıldı. Açıklamada, eczacılık mesleğinin çok sıkıntılı bir dar boğazdan geçtiği vurgulanarak, kamu eczacılarına yönelik yönetmelikte yer alan oranların sağlık personeli arasında katsayı adaletsizliğini artırdığı ve hakkaniyetli olmadığı görüşü paylaşıldı. Kamu eczacılarına yapılacak mesai içi ek ödeme tutarlarında ve kadro unvan katsayılarında TEB'in talep ettiği oranların görmezden gelindiği belirtilen açıklamada, hizmet alanı kadro ve unvan katsayılarında bir değişiklik yapılmadığı aktarıldı. Açıklamada, şunlar belirtildi:

“Kamu eczacılarının öteden beri 5 yıllık lisans mezunu diğer sağlık çalışanlarıyla yaşadığı ücret adaletsizliğini derinleştiren, sağlık personeli arasındaki çalışma barışını bozan, kamu eczacılarını alenen yok sayan bu düzenlemeyi anlamamız ve kabul etmemiz mümkün değildir. Buradan Sağlık Bakanlığına açık çağrıda bulunuyor, kamu eczacılarının uğradığı mağduriyeti giderecek şekilde söz konusu yönetmeliğin yeniden düzenlenmesini talep ediyoruz.”