Piri Reis Antarktika’da
ERÜ öğretim üyesi Prof. Dr. Gökhan Halıcı, Antarktika’dan 500 örnekle döndü. Örneklerden birinin daha önce tanımlanmadığı ortaya çıktı. Halıcı, ‘Bu yeni türü, mantar bankasına Antarktika’yı keşfedilmeden 300 yıl önce haritasında gösteren Piri Reis’in adıyla kaydettik’ dedi.
Antarktika'da bilimsel araştırmalar yapan ilk Türk ekibindeki Erciyes Üniversitesi (ERÜ) Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gökhan Halıcı, bölgede tespit ettiği yeni liken türüne, keşfinden yaklaşık 300 yıl önce kıtayı haritasına yansıtan Piri Reis'in ismini verdi.
İstanbul Teknik Üniversitesi Kutup Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (PolReC), ERÜ'den Prof. Dr. Halıcı'yı bilimsel araştırmalar yapmak üzere 28 Aralık 2016'da Antarktika'ya gönderdi. Kıtadaki 31 ülkeye ait 101 araştırma üssünde sürdürülen bilimsel çalışmalara dahil olan Halıcı, Ukrayna ve Çekya'nın üslerinde kaldığı süreçte 150 farklı türe ait 500 örnekle Türkiye'ye döndü. Antarktika'da yaşayabilen likenlerle ilgili çalışmalarına Türkiye'de devam eden Halıcı, getirdiği örnekler arasından keşfettiği yeni türe "Leptogium Pirireisii" adını verdi.
ADI DOĞADA YAŞAYACAK
Halıcı, Antarktika'dan topladıkları liken örneklerini, TÜBİTAK'ın da desteğiyle sınıflandırmaya çalıştıklarını söyledi. Çalışmalar sonucu topladıkları örnekler arasında yeni bir tür keşfettiklerini anlatan Halıcı, şunları kaydetti: "Biyolojik çeşitlilik çalışmalarımızda, örneklerden birinin daha önce bilim dünyasında tanımlanmamış bir türe ait olduğunu belirledik. Mantar bankasına da 'Leptogium Pirireisii' adıyla kaydettik. Bu türün tanımlamasını yaptığımız çalışmamız Yeni Zelenda Botanik Dergisince (New Zealand Journal of Botany) kabul edildi. Piri Reis tarihteki ünlü Türk bilim insanlarından en hayran olduğum kişilerden birisi. Piri Reis'in 1513 yılında yayımlanmış bir dünya haritası var. O haritada Antarktika'ya, Güney Amerika'ya ve oradaki adalara işaret ediyor. Kendisinin gidip gitmediğine dair çeşitli rivayetler de var. Antarktika 1800'lerin başında keşfedildi. Ondan 300 yıl önce haritasında Antarktika'yı ve adaları göstermesi son derece önemli. Piri Reis'in ismini orada yayılış gösteren bir türe vererek, doğasında yaşatmak istedim. Bunun için de mutluyum."
ÖDÜL ALMIŞTI
Liken örneklerini 2017'de topladığını belirten Halıcı, keşfedilen likenin morfolojik ve anatomik özellikleri bakımından daha önce tanımlanmış türlerinden farklılık gösterdiğini ifade etti. 2020 yılında Türkiye Bilimler Akademisi Üstün Başarılı Genç Bilim İnsanı Ödülü'ne (TÜBA-GEBİP) layık görülen Halıcı, ödülünü ocak ayında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'dan almıştı.
