Prof. Dr. Mehmet Ceyhan: Pandemi döneminde dünyada zatürre vakaları arttı

Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, "12 Kasım Dünya Zatürre Günü" dolayısıyla yaptığı açıklamada, dünyada insanların enfeksiyon nedenli ölümlerde en çok zatürreden yaşamını yitirdiğini, pandemilerde de ölüm nedenlerinin başında zatürreninin geldiğini belirtti.

Zatürre riskinin, çocuklarda ve yaşlılarda olduğu gibi bağışıklığı baskılanmış kişiler, diyabet, kronik akciğer, kronik böbrek, kronik kalp hastalığı olanlarda, sigara içenlerde ve alkol kullananlarda yüksek olduğunu ifade eden Ceyhan, kronik akciğer hastalığı olanlarda da zatürrenin daha sık görüldüğünü vurguladı.

Ceyhan, bunun nedenlerinden birinin, kronik akciğer hastalığı nedeniyle yapısal bozukluklar oluşan akciğere mikrobun daha kolay yerleşmesi olduğunu belirterek, sigara içmenin, aynı zamanda solunum yollarındaki lokal bazı bağışıklık sistemlerinin bozuk olmasının da zatürreye zemin hazırladığını kaydetti.

'BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ ZAYIFSA ZATÜRRE OLUŞUYOR'

Zatürrenin risk gruplarında da, risk olmayan kişilerde de görülebildiğini ifade eden Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, şöyle devam etti:

"Bakteriler genellikle önce boğaza yerleşiyor ve boğazda bir süre bağışıklığın düşmesi için fırsat kolluyor. Virüsler ise boğaza yerleşip beklemiyorlar, onlar bulaştığı sırada bağışıklık sistemi yeteri kadar zayıfsa inip akciğerde zatürre oluşturuyorlar. Ama eğer bağışıklık sistemi iyi çalışıyorsa vücuttan hastalık oluşturamadan atılıyorlar. Zatürrenin en önemli ve sık görülen bakteriyel nedeni olan pnömokok bakterisi yetişkinlerin yüzde 5'inde ama özellikle okul çocuklarının yüzde 10-15 kadarında boğazda bulunuyor. Bu bakteri bazen yıllarca bekliyor, bir fırsatını bulduğunda ve herhangi bir nedenle bir hastalık geçirme, kullanılan ilaç ya da sigara içme gibi faktörlerde, solunum sisteminin bağışıklığı azaldığında direkt akciğere inip orada iltihaplanmayı başlatıyor. İltihaplanma başladıktan sonra ister virüs, ister bakteri olsun vücut bir şekilde bu bakteriyi öldürmek için bağışıklık sistemini devreye sokuyor. Bağışıklık sistemindeki beyaz küreler, birçok antikor, kompleman gibi proteinler bu bakteriyi öldürmek için bir iltihabi reaksiyon oluşturuyorlar."

PANDEMİ DÖNEMİNDE DÜNYADA ZATÜRRE VAKALARI ARTTI

Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, Kovid-19 virüsünün akciğere kadar inince burada iltihabi reaksiyon oluşturduğunu dile getirerek, "Orada oksijen karbondioksit değişimi yapılamamaya başlıyor. Nefes darlığı gelişiyor ve sonunda hastaların büyük kısmı bir zatürre tablosuyla kaybediliyor. Vakaların çoğunda koronavirüs nedeniyle yapısı bozulmuş akciğere, çok rahatlıkla pnömomok dediğimiz bakteri başta olmak üzere diğer bakteriler yerleşip ayrıca bir bakteriyel pnömoni oluşturuyor, tabloyu ağırlaştırıyor." ifadelerini kullandı.

Bir çalışmaya göre, Kovid geçiren çocuklarda boğazda pnömokok bakterisinin bulunma oranının Kovid geçirmeyenlere göre iki kat daha fazla olduğunu vurgulayan Ceyhan, "Demek ki Kovid aynı zamanda bu pnömokok bakterisinin boğaza yerleşmesini de kolaylaştırıyor. Böyle olunca tabii hastalarda çok yüksek oranda pnömokoka bağlı zatürre de görülüyor. Bu nedenle pandemi döneminde dünyada zatürre vakaları arttı. Bunların bir kısmı virüsün kendine bağlı ama daha da çoğu pnömokok bakterisine bağlıdır." bilgisini verdi.

Pnömokok aşısının etkili olduğunu, dünyada pnömokok aşısı yapılanlarda zatürre görülmesinin yüzde 40 azaldığını ifade eden Ceyhan, özellikle risk gruplarındaki kişilerin pnömokok aşısını yaptırmalarının, bu hastalarda ağır seyreden zatürre ve buna bağlı ölümleri azaltmak açısından önemli olduğunu kaydetti.

RİSK GRUBUNDAKİLER AŞI YAPTIRMALI

Ceyhan, risk grubundaki 65 yaş üstü, kronik kalp, akciğer, böbrek hastalığı ve şeker hastalığı, astım dahil kronik akciğer hastalığı olan erişkinler ve özellikle travma sonrası tekrarlayan menenjit geçiren çocuklar ile koklear implant (işitme cihazı) takılan kişilere aile hekimlerince ücretsiz aşı yapılabildiğini anlatarak, bunun dışındakilerin ise aşıyı pandemi döneminde korunmak için eczanelerden ücretli satın alabildiklerini aktardı.

Prof. Dr. Ceyhan, "Zatürre, bu kadar etkin aşılara ve etkili antibiyotiklere rağmen hala ölümde ilk sıralarda. Dolayısıyla bir şekilde mutlaka insanların zatürre olmamak için elinden gelen bütün tedbirleri alması lazım. Neticede zatürre mikropları da solunum yoluyla bulaşıyor, Kovid pandemisi döneminde halk bunu iyice öğrendi. Hastalarla eğer bir buçuk metreden yakın temas kurulacaksa mümkünse maske takılmasını ve bahsettiğimiz aşıların yapılmasını öneriyoruz." ifadelerini kullandı.