Prof. Dr. Neslihan İnal anlattı: Akran zorbalığı nasıl engellenecek?

Sosyal medyanın hayatımıza girmesiyle akran zorbalığı daha da arttı. Çocuklardan kimi yol ortasında arkadaşını darp etti ve video çekerek yayınladı. Kimi de arkadaşını günlerce bir eve kilitleyip aç susuz bıraktı ve bunları yayınladı. Fiziksel zorbalık dışında siber ve sözel zorbalık da çocukların ve gençlerin sık sık karşılaştığı bir durum haline geldi. Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Prof. Dr. Neslihan İnal, yapılan araştırmalara göre çocukların en çok maruz kaldığı zorbalık türünün sözel ve siber zorbalık olduğunu bildirdi. Aydınlık’a konuşan İnal, akran zorbalığını ve zorbalığa karşı alınması gereken önlemleri anlattı.

• Akran zorbalığını nasıl tanımlayabiliriz?

-Akran zorbalığı dediğimiz şey akranlar arasında yani çocukların kendi içlerinde birbirlerine orantısız güç uygulaması. Fiziksel anlamda ya da sosyal anlamda kendilerinden daha güçsüz buldukları akranlarını ya fiziksel ya sözel ya da siber ortamlarda saldırganlık gösterip onları zor duruma düşürdükleri davranışların tümüne söylenebilir. Fiziksel anlamda avantajlı olan çocukların ya da gençlerin kendilerine göre daha avantajsız buldukları çocuklara ya da gençlere yaptıkları bir çeşit saldırganlıktır.

EN ÇOK SÖZEL ZORBALIĞA MARUZ KALIYORLAR

• Çocuk/genç, ne tür zorbalıklara maruz kalıyor?

-Fiziksel zorbalıkta itme, vurma çoğunlukta. Fakat bunun yanı sıra en çok görülen sözel zorbalık, siber zorbalığın içinde de yine en çok görülen türdür. Daha çok isim takma, alay etme, küçük düşürme tehdit etme gibi zorbalık çeşitleri bilimsel araştırmalar içinde en fazla rastlanan çocuklar arasındaki akran zorbalığı türü olduğu saptanmıştır. Ama bunun yanı sıra fiziksel zorbalıkta okullarda görülebilmekte sosyal ağ sitelerinde ya da e-posta gibi dijital elektronik iletişim kanallarında da bu tür zorbalıklar görülmektedir.

SALDIRGAN TOPLUM SALDIRGAN ÇOCUK

• Akran zorbalığı neden bu kadar arttı?

-Son yıllarda zorbalığın artmış olması yeterince bizim belki önlem alamamamız ve toplumun genel anlamda saldırgan bir toplum haline gelmesinden. Erişkinlerin bu konuda yeterince bilinçli olmamaları da çocuklarda zorbalığı doğuruyor. Çünkü çocuklar saldırganlığı ya da bu tür saldırgan davranışları dışardan pekiştirildiği zaman ya da bu davranış modellerini gösteren erişkinleri gördükleri zaman bu tür davranışları daha fazla sürdürmeye devam ederler.

• Zorbalık çocuğu nasıl etkiler?

-Zorbalığa maruz kalmış bir çocuk ya da genç kendini benlik saygısı düşmüş, ezilmiş ve küçük görmüş olarak algılar. Tabii ki bu benlik gelişimine, kişilik gelişiminde son derece zarar verebilir.

‘MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI BAZINDA ÇÖZÜLMELİ’

• Akran zorbalığını durdurmak için ne yapılmalı?

-Çocuğun kendini ifade edebilmesini sağlamak bu tür girişimlerin olduğu ortamlarda, özellikle okullarda eğitimcilerin de bu akran zorbalığına karşı farkındalıklarını yüksek olması, bu zorbalığı yapan çocukları takip etmeleri ve mutlaka bununla ilgili önlem almaları uyarı yapmaları gerekir. Aynı zamanda bu çocukların aileleri de uyarılmalıdır. Bu sorun sadece aile bazında değil aynı zamanda okul bazında belki Milli Eğitim Bakanlığı bazında çözülmesi gereken bir sorundur. Bunun ülke çapında düşünülmesi lazım. Okullarda önlem programları yapılması lazım. Tabii ki şöyle de bir şey var zorbalıktan da zorbalık doğar. Birtakım saldırganlıklara haksızlıklara uğramış çocuk bu öfke ya da kendi haksızlıklarının bir cezasının olmadığını hep mağdur olduğunu gördüğünde bu davranışların geçer davranış olduğunu da öğrenebilirler. Böylece bu davranışlar bir anlamda pekişmiş de olur. O yüzden buna da dikkat etmek gerekir

• Zorbalığa uğramış bir çocuk/genç için ne yapılmalı?

-Eğer gerçekten böyle bir sorunu yaşıyorsa çocuk, mutlaka ailenin ve çocuğun yardım alması gerekir. Öncelikle okulda bu sorunun çözümlenmesi daha sonrasında ciddi bir travmaya uğradıysa da tabii ki profesyonel destek almalı.