Reel kesimde yatırım öngörüleri zayıfladı
Reel Kesim Güven Endeksi, kasımda geçen aya göre 0,5 puan azalarak 100,4 seviyesine indi. Endekse göre gelecek 3 aydaki sabit sermaye yatırım harcamasına ilişkin değerlendirmeler endeksi zayıflama gösterdi
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından kasım ayına ilişkin İktisadi Yönelim İstatistikleri ve Reel Kesim Güven Endeksi açıklandı. İmalat sanayisinde faaliyet gösteren 1755 iş yerinin yanıtlarından elde edilen verilere göre, Reel Kesim Güven Endeksi, kasımda geçen aya göre 0,5 puan azalarak 100,4 seviyesine indi. Aynı dönemde mevsimsellikten arındırılmış reel kesim güven endeksi ise 1,2 puan artarak 103,4 seviyesinde belirlendi.
İSTİHDAM DEĞERLENDİRMELERİ OLUMLU
Endeksi oluşturan anket sorularına ait yayılma endeksleri incelendiğinde, son 3 aydaki toplam sipariş miktarı, mevcut toplam sipariş miktarı, genel gidişat, mevcut mamul mal stoku, gelecek 3 aydaki ihracat sipariş miktarı ve gelecek 3 aydaki toplam istihdama ilişkin değerlendirmeler endeksi artış yönünde, sabit sermaye yatırım harcamasına ilişkin değerlendirmeler endeksi azalış yönünde etkiledi.
Mevcut toplam siparişlerin mevsim normallerinin altında olduğu yönündeki değerlendirmeler ile mevcut mamul mal stokları seviyesinin mevsim normallerinin üstünde olduğu yönündeki değerlendirmeler bir önceki aya göre zayıfladı.
Gelecek 3 aya yönelik değerlendirmelerde, üretim hacmi, ihracat sipariş miktarı ve iç piyasa sipariş miktarında artış bekleyenler lehine olan seyir ve gelecek 12 aydaki sabit sermaye yatırım harcamasına ilişkin artış yönlü beklentiler bir önceki aya göre zayıflarken, gelecek 3 aydaki istihdama ilişkin artış yönlü beklentiler ise bir miktar güçlendi.
Ortalama birim maliyetlerde, gelecek 3 ayda artış olacağını bekleyenler lehine olan seyir güçlenirken, son 3 ayda artış olduğunu bildirenler lehine olan seyir ise zayıfladı.
Gelecek 3 aydaki satış fiyatına ilişkin artış yönlü beklentilerin güçlendiği gözlenirken, gelecek 12 aylık dönem sonu itibarıyla yıllık Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) beklentisi geçen aya göre 2,0 puan azalarak yüzde 45,4 seviyesinde gerçekleşti.
İçinde bulunduğu sanayi dalındaki genel gidişat konusunda, geçen aya kıyasla daha kötümser olduğunu belirtenler lehine olan seyir ise zayıfladı.
‘DENGELİ BÜYÜME’
Sosyal medya hesabından Reel Kesim Güven Endeksi'ni değerlendiren Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, "Bir yandan enflasyonu düşürme yolunda mesafe alırken, diğer yandan dengeli büyüme perspektifimizi koruyoruz." ifadesini kullandı.
Mevsimsellikten arındırılmış Reel Kesim Güven Endeksi'nin kasımda bir önceki aya göre 1,2 puan artarak, 103,4 seviyesinde gerçekleştiğini belirten Yılmaz, şunları kaydetti:
"Dünyanın ve bölgemizin içinden geçtiği zorlu koşullara rağmen reel kesimin gösterdiği dinamizm geleceğe dönük makro politika çerçevemizi destekliyor. Politikalarımızı şekillendirme ve uygulama aşamasında reel sektörle istişare içinde hareket ediyoruz. Bir yandan enflasyonu düşürme yolunda mesafe alırken diğer yandan dengeli büyüme perspektifimizi koruyoruz. Yatırım, istihdam, üretim ve ihracatla geleceğimizi sağlam zeminde inşa etmeye ve istikrar içinde büyümeye devam edeceğiz."
KAPASİTE KULLANIMINDA SINIRLI İYİLEŞME
İmalat sanayisi genelinde kapasite kullanım oranı (KKO), kasımda geçen aya göre 0,4 puan artarak yüzde 75,6 seviyesine çıktı. Merkez Bankasının anket sonuçlarına göre, imalat sanayisi genelinde kapasite kullanım oranı, kasımda geçen aya oranla 0,4 artarak yüzde 75,6 oldu. Mevsimsel etkilerden arındırılmış kapasite kullanım oranı da (KKO-MA) geçen aya göre 1,2 puan yükselerek yüzde 76,1'e yükseldi.
Kapasite kullanımı kasımda yükseldiEkonomi‘YATIRIMLAR 2025’TE ARTACAK’
Merkez Bankasının Yatırım Eğilimi İstatistikleri'ne göre, imalat sanayi genelinde 2025 yılında yapılması öngörülen yatırımların 2024'e oranla artması bekleniyor.
2024 yılı güz dönemi anket sonuçlarına göre, 2024 yılında yapılan ve yılın son döneminde yapılması planlanan yatırımların bir önceki yıla göre artacağı yönündeki değerlendirmeler zayıflamaya devam ederken, işyerleri büyüklük grupları itibarıyla değerlendirildiğinde de artışın bahar döneminde öngörülenden daha düşük gerçekleşmesi bekleniyor.
Tüm büyüklük gruplarında 2025'te yatırım harcamalarının artacağı beklenmekte olup, artış beklentilerinin üretimde çalışan sayısı 50 ile 249 arasında olan işyerlerinde daha düşük seviyede olduğu gözlendi.
ÖNCELİK TESİSLERİN İYİLEŞTİRİLMESİ
Amaçlarına göre değerlendirildiğinde, 2024'te imalat sanayi genelinde yatırımların daha çok, yıpranmış tesis ve ekipmanların değiştirilmesine yönelik olduğu, onu sırasıyla, üretimde verimliliğin artırılması, üretim kapasitesinin artırılması ve diğer yatırım hedefleri izledi.
İşyerlerinin büyüklük gruplarına göre yapılan değerlendirmeye göre, 2024 yılındaki yatırımların üretimde çalışan sayısı 50 ve 249 arası olan işyerleri için daha çok yıpranmış tesis ve ekipmanların değiştirilmesi, diğer büyüklük gruplarında ise daha çok üretimde verimliliğin artırılması amacına yönelik olduğu görüldü.
2025'te ise imalat sanayi genelinde yatırımların daha çok üretimde verimliliğin artırılmasına yönelik olacağı, onu sırasıyla yıpranmış tesis ve ekipmanların değiştirilmesi, üretim kapasitesinin artırılması ve diğer yatırım hedeflerinin izleyeceği öngörülürken, 2025 yılındaki yatırımların tüm büyüklük gruplarında daha çok üretimde verimliliğin artırılması amacına yönelik olacağı tahmin ediliyor.
Merkez Bankası duyurdu: 2025'te yatırımlar artacakEkonomiPERAKENDE VE İNŞAATTA GÜVEN ARTTI
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), kasım ayına ilişkin hizmet, perakende ticaret ve inşaat güven endekslerini açıkladı. Güven endeksi, kasımda geçen aya kıyasla hizmet sektöründe yüzde 2,9 azalırken, perakende ticaret sektöründe yüzde 0,9, inşaat sektöründe yüzde 1,7 artış gösterdi.
Hizmet sektöründe kasımda bir önceki aya oranla son 3 aylık dönemde iş durumu yüzde 3,4, son 3 aylık dönemde hizmetlere olan talep yüzde 3,8, gelecek 3 aylık dönemde hizmetlere olan talep beklentisi yüzde 1,4 düştü.
Perakende ticaret sektöründe son 3 aylık dönemde iş hacmi-satışlar yüzde 2,5, gelecek 3 aylık dönemde iş hacmi-satışlar beklentisi yüzde 0,9 artarken, mevcut mal stok seviyesi yüzde 1,2 azalış kaydetti. İnşaat sektöründe ise alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyinde yüzde 1,3, gelecek 3 aylık dönemde toplam çalışan sayısı beklentisinde yüzde 2,1 artış gerçekleşti.
