Romanya ‘Üçlü Girişim’e mayın döşedi
Romanya tarafı, Karadeniz'de artan mayın tehlikesine karşı dün İstanbul’da imzalanan üçlü mutabakat öncesi, tartışma yaratan bir açıklama yaptı.
Romanya Savunma Bakanlığının resmi internet sitesinden dünkü tören öncesi 10 Ocak 2024’te yayınlanan açıklamada, Türkiye, Romanya ve Bulgaristan arasında Karadeniz'de üçlü formatta Deniz Mayınlarıyla Mücadele Görev Gücü (MCM Karadeniz) kurulacağı bildirildi.
Bu Görev Gücü’nün, Karadeniz'e kıyısı olan üç müttefikin deniz mayınları tehdidiyle mücadele ederek seyrüsefer güvenliğini kolaylaştırmaya yönelik çalışacağı belirtilen açıklamada, şu ifadeler dikkat çekti:
“MCM Karadeniz'in her altı ayda bir dönüşümlü komuta ve her dönüşümde iki planlı aktivasyondan oluşan operasyonel yapısı, sürekli bir teyakkuz ve hazırlık düzeyi sağlayacak ve Müttefiklerin caydırıcılık ve Doğu kanadının savunulması duruşunun güçlendirilmesine katkıda bulunacaktır.
“NATO'nun kıyıdaş ortaklarının yanı sıra NATO Daimi Deniz Grupları ve kıyıdaş olmayan Müttefikler de MCM Karadeniz faaliyetlerine katılarak Karadeniz güvenliğini desteklemek ve birlikte çalışabilirliği geliştirmek için işbirliği yapabileceklerdir.”
NEWSWEEK’İ DOĞRULUYOR
Romanya Savunma Bakanlığından bir gün önce de Newsweek Romanya dergisi, benzer bir haber yayımlamıştı. “Türkiye Karadeniz Savaşında Teslim Oldu” başlıklı haberde, “ABD ve İngiltere gemileri operasyonlar için Karadeniz'e geçiş yapabilecek. Anlaşma bu hafta İstanbul’da Romanya ve Bulgaristan ile imzalanacak ve diğer NATO ülkeleri de davet edilecek.” denilmişti.
Haberde, şu ifadelere yer verilmişti:
“Türkiye, bölge dışındaki NATO ülkelerinin Karadeniz'deki operasyonlara katılmasına karşı çıkıyordu. Türk Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Ercüment Tatlıoğlu, ABD de dahil olmak üzere diğer NATO müttefiklerinin donanmalarının Karadeniz'de bulunmasına itiraz etmişti. Ancak Türkiye, bu tutumundan vazgeçti. İsimleri açıklanmayan iki ülke, Türkiye, Romanya ve Bulgaristan ile birlikte Karadeniz'in bazı bölgelerindeki mayınları temizlemek için ortak bir filo oluşturmayı planlıyor. İngiltere'nin, Ukrayna'nın özel bir filo kurmasına yardım etme niyeti olduğu, Türkiye'nin ise Montrö Sözleşmesi'ni gerekçe göstererek Sandown sınıfı mayın avlama gemilerinin geçişine izin vermediği biliniyor. İkinci ülke ise Norveç. Karadeniz'de Ukrayna'ya yardım için oluşturulan Deniz Koalisyonu, İngiltere ve Norveç tarafından yönetiliyor ve aynı hedefi güdüyor: mayın temizleme ve denizcilik yeteneklerini geliştirerek Ukrayna'yı güvence altına alma. “Türkiye ise ABD ve İngiliz gemilerinin geçişine izin verme konusundaki tutumunu, uzun süredir ertelenen bir hedef olan 'F-16 savaş uçaklarının satın alınması ve yenilenmesi konusunda ABD'den olumlu ve somut adımlar bekleyerek' müzakere etti. Karadeniz'deki mayın temizleme operasyonlarına ilişkin mevcut duyuruda, 'girişimin Karadeniz bölgesi dışında bulunan diğer NATO üyesi ülkelerin mayın güçlerinin katılımına açık olduğu' belirtiliyor.”
MADDE 19 NATO’YU KISITLAMIYOR
Naval News sitesi de, Romanya Savunma Bakanlığının açıklamasına dikkat çeken bir yorum getirdi. “Açıkça belirtilmese de Karadeniz'de icra edilecek görevin mayın karşı tedbirleri ile ilgili olması nedeniyle SNMCMG2'nin Karadeniz'de konuşlanması beklenebilir.” diyen Naval News uzmanları, şunları söyledi:
“Romanya Savunma Bakanlığının bahsettiği NATO görev grupları SNMG2 (Standing Naval Maritime Group 2) ve SNMCMG2 (Standing NATO Mine Countermeasures Group 2) Akdeniz bölgesinde faaliyet gösteriyor. Basın açıklamasında açıkça belirtilmese de Karadeniz'de icra edilecek görevin mayın karşı tedbirleri ile ilgili olması nedeniyle SNMCMG2'nin Karadeniz'de konuşlanması beklenebilir. Bu önemli bir gelişme zira Rusya-Ukrayna Savaşı’nın başlamasından bu yana kıyıdaş olmayan bir ülkenin savaş gemisinin Karadeniz'e girmesine izin verilmemişti. Geçen hafta İletişim Başkanlığı, Montrö Sözleşmesi'nin 19. Maddesinin hassasiyetle uygulanmaya devam edeceğini belirtti. Ancak Madde 19, savaşan devletler dışındaki ülkelerin savaş gemilerinin boğazlardan geçişine izin veriyor.”
AMİRAL TATLIOĞLU’NUN KARADENİZ AÇIKLAMASI
Türk Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Ercüment Tatlıoğlu, geçen yıl Deniz Astsubay Meslek Yüksekokulu’nda yaptığı konuşmada, NATO’yu Karadeniz’de istemediklerini ifade etmişti. “NATO, Karadeniz’de bazı tedbirler almaya çalışıyor. Ancak Karadeniz’de bu tedbirleri biz kendimiz alacağımızı ifade edip NATO’yu veya Amerika’yı Karadeniz’e istemediğimizi beyan ediyoruz.” diyen Tatlıoğlu, şu ifadeleri kullanmıştı:
“Karadeniz’de çok ciddi bir mücadele içindeyiz. Karadeniz’de tahıl koridorunu da biz güvenlik altına alıyoruz. Her ne kadar tahıl koridoru 2023’te kapanmış olsa da tekrar açılması için girişimler devam ediyor. Bu tahıl koridorundaki mayınla ilgili tehlikeleri Deniz Kuvvetleri olarak bertaraf ediyoruz. Amacımız şu, Montrö’ye uyulsun. Biz Türkiye olarak Karadeniz’de bütün güvenliği sağlarız. Karadeniz’i bir Ortadoğu’ya çevirmesinler. Herhangi bir ülke veya NATO’nun girmesini istemiyoruz.”
BULGARLAR AMERİKA’DA
'Üçlü Girişim'in imza törenine Bulgaristan Savunma Bakanı Todor Tagarev katılmadı. Çünkü Tagarev liderliğindeki bir heyet, beş günlük bir çalışma ziyareti için ABD’ye gitti. Tagarev, 10 Ocak’ta Atlantik Konseyi tarafından düzenlenen Karadeniz konulu bir toplantıya katıldı. Bulgar heyetin programında Savunma Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Ulusal Güvenlik Konseyi ve ABD Kongresi'nde görüşmeler de olduğu öğrenildi. Aynı zamanda Bulgar Ordusu'nun modernizasyon projelerinin yüklenicileri, Lockheed Martin ve General Dynamics Land Systems şirketleri ile de toplantılar yapılacak. Görüşmelerde masaya yatırılacak konular arasında Ukrayna’ya yardım, Karadeniz güvenliği ve NATO’nun doğu kanadının güçlendirilmesi yer alıyor.
NATO MEMNUN
Öte yandan NATO'nun mutabakatı memnuniyetle karşıladığı bildirildi.
NATO Sözcü Vekili Dylan White, X sosyal medya platformundan İstanbul'da imzalanan "Karadeniz Mayın Karşı Tedbirleri Görev Grubu Mutabakatı"na ilişkin şu paylaşımı yaptı: Bulgaristan, Romanya ve Türkiye'nin Karadeniz'deki mayın tehdidine karşı birlikte çalışmalarını memnuniyetle karşılıyoruz. Bu, bölgede ve ötesinde seyrüsefer özgürlüğü ve gıda güvencesini artırmaya yönelik önemli bir katkıdır."
MSB'DEN MONTRÖ AÇIKLAMASI
Milli Savunma Bakanlığının dünkü haftalık bilgilendirme toplantısında kaynaklar, Türkiye, Romanya ve Bulgaristan arasındaki Üçlü Girişim’e yeni üyelerin de katılacağı ve Montrö’nün tehlikeye düşebileceğine dair iddialara cevap verdi. Bakanlık kaynakları İstanbul’da imzalanan mutabakat ile ilgili şu bilgileri paylaştı:
“MCM Blacksea (Karadeniz Mayın Karşı Tedbirleri Görev Grubu) Türkiye’nin öncülüğünde Romanya ve Bulgaristan Deniz Kuvvetleri’nin katılımı ile kıyıdaş ülkelerin kurduğu bir mayın temizleme grubudur. Bu organizasyon Karadeniz sahildar ülkelerinin organizasyonudur.
İmzalanan Mutabakata göre, organizasyon yapısı içerisinde üç ülkenin Deniz Kuvvetleri Komutanlarından oluşan bir komite yılda iki defa toplanacaktır. Bu komite görev grubunun faaliyetleri ve uygun şartlar oluştuğunda, savaşın bitmesini müteakip katılacak ülkelerin belirlenmesi ve kabul edilmesi konularında oy birliği ile karar alacaktır.
Kıyıdaş olmayan müttefiklerimizin bu organizasyona katkı beklentileri değerlidir ancak oluşturulan bu inisiyatif sadece üç kıyıdaş müttefik ülke gemilerine açık olacaktır. Karadeniz’e kıyıdaş diğer ülkelerin mutabık kalınan ve belli alanlardaki katkıları zaman içinde ve şartlar oluştuğunda yine üç ülkenin oybirliği ile gerçekleşebilir. .
Montrö anlaşması kurallarının uygulatılması titizlikle sağlanmaktadır. Karadeniz’de istikrarın teminatı Montrö Sözleşmesi’dir. İngiltere’nin Ukrayna’ya sattığı Mayın Avlama gemileri, savaş bitmeden Karadenize giremez. İngiltere’ye bu durum daha önce bildirildi ve kendilerinin de bu konuda şuan için bir talebi yoktur.
MCM Blacksea kapsamında; her ülkeden birer mayın avlama gemisi ve bir komuta kontrol gemisi olmak üzere toplam 4 gemi Karadeniz’de görev yapacaktır.”
Mayın tehlikesine karşı ‘Üçlü Girişim’ mutabakatıGündem
